8 Aralık günü 61 yıllık kanlı Baas rejiminin çöküşü, Beşar Esad'ın da Rusya'ya kaçmasıyla birlikte, Suriye'de artık yeni bir dönem başladı. Tam 53 yılının Esad ailesinin elinde olduğu 61 yıllık katliam dolu Baas rejimi sona erdi.
Takvim.com.tr Beşar Esad’ın milyarlarca dolarlık gizli servetinin izini sürdü. (Takvim.com.tr foto arşiv)
İNGİLİZ GAZETE YAZDI: MİLYARLARCA DOLARLIK YAĞMA
2011 yılından bu yana Suriye'deki iç savaşla binlerce masum insanın kanını elinde tutarak Rusya'ya kaçan Esad'ın artık kaçak sığınmacı bir diktatör olarak akıbetinin ne olacağı da tüm dünyanın merak konusu. Esad Suriye'de insanlık tarihinin yüz karası bir tablo bırakırken, sahibi olduğu büyük serveti de artık mercek altında.
MAL VARLIĞI SURİYE'NİN 7 YILLIK BÜTÇESİ
Esad'ın milyar dolarlık serveti tüm dünya medyasının gündeminde. İngiliz The Times gazetesinde dün yer alan bir habere göre, Esad'ın kanlı diktatörlüğünde Suriye'ye ait milyarlarca sterlin yağmalandı ve yurtdışına kaçırıldı. Tüm bu yağma düzeni sahte şirketler, karmaşık varlık sahipliği yoluyla servet gizlenerek yürütüldü. Toplam mal varlığının da Suriye'nin 7 yıllık bütçesine denk olduğu belirtildi.
Esad'ın uçağındaki olağandışı hareketler.
KAÇIŞININ BEDELİ MİLYARLARCA DOLARLIK GİZLİ SERVETİ Mİ?
Beşar Esad'ın Rusya'ya kaçışıyla birlikte farklı senaryolar da yazıldı. Uçağının Şam'dan kalkar kalkmaz radardan çıkması öldüğü iddialarını tüm dünya medyasının gündemine getirirken, Rusya'nın açıklamasıyla bu ülkeye sığındığı da kısa zamanda anlaşıldı. Ancak kaçış öyküsünün arkasındaki sır perdesi de aralanmadı.
53 yıllık diktatörlüklerinde Suriye halkının milyarlarca dolarını yağmaladığı İngiliz ve ABD devletlerinin raporlarına da giren Esad'ın söz konusu mal varlığını nasıl organize edip kaçırdığı da artık uluslararası toplumun takibine aldığı öncelikli konuların başında geliyor.
Moskova'daki gökdelen bölgesi.
TAKVİM ÇARPICI DETAYLARA ULAŞTI
Yüz milyonlarca dolarlık bir servetin kaçış hikayesiyle bağlantısı da merak ediliyor. Suriye'nin başta petrol ve doğal gaz kaynağını yağmalayıp kişisel sermayesi haline getiren Esad ailesinin neden Rusya'ya kaçtığının da arka planı, takvim.com.tr'nin açık kaynaklardan arşiv taramasıyla daha net anlaşıldı. Özellikle Financial Times gazetesinin 2019 yılındaki bir araştırması, katil Esad'ın Moskova'da nasıl bir gökdelen zengini olduğu, kuzenleri üzerinden Rusya'ya nasıl bir para kaçırdığı da dikkat çekici.
Esad ve ailesi. (Takvim.com.tr foto arşiv)
Esad ailesinin İngiltere, Rusya, Dubai, Lübnan ve Hong Kong'da gayrimenkulleri ve banka hesaplarından söz ediliyor. Bu varlıkların Beşar Esad'ın yakın akrabaları tarafından Suriye ekonomisinin büyük kısmına hakim olan şirketler aracılığıyla yönetildiği vurgulanıyor.
Esad ve ailesi. (Takvim.com.tr foto arşiv)
RUSYA'YA NELERİ KAÇIRDI?
Suudi gazetesi Elaph, İngiliz istihbarat teşkilatı MI6'in gizli raporlarına dayanarak, Esad ailesinin servetinin 200 ton altın, 16 milyar dolar ve 5 milyar Euro olduğunu iddia etti. Esad'ın Rusya'ya kaçarken uçağında neleri beraberinde aldığı bilinmiyor. Tonlarca altını olduğu bilinen Esad'ın beraberinde bunları götürüp götürmediği şu an için muamma.
Takvim.com.tr Beşar Esad’ın milyarlarca dolarlık gizli servetinin izini sürdü. (Takvim.com.tr foto arşiv)
ABD RAPORUNA GÖRE 1-2 MİLYAR DOLARI VAR
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın 2022 raporuna göre de Beşar Esad'ın çılgın servetine değinilerek, kız kardeşi Büşra Esad, erkek kardeşi Mahir Esad, kuzenleri ve amcalarının yanı sıra eşi Esma Esad da bu mal varlığını paylaşanlar arasında yer alıyor. İddialara göre Esad ailesinin nakit serveti 1 ile 2 milyar dolar arasında ve bu rakam ABD Dışişleri Bakanlığı'nın tam olarak doğrulayamadığı da bir servet. Esad ailesinin bu serveti çok sayıda hesapta, paravan şirketlerde, denizaşırı vergi cennetlerinde ve emlak portföylerinde tuttuğu tahmin ediliyor.
Kongre tarafından talep edilen raporda, Dışişleri Bakanlığının, Esad Ailesi'nin varlıklarını paravan isimler altında veya şeffaf olmayan mülkiyet anlaşmaları yoluyla elinde tuttuğu ve net mal varlığı hakkında ancak kesin olmayan bir tahmin sağlanabileceğini kaydettiği belirtiliyor. Kesin miktarı ve nerede tutulduğu belirsiz olan parasının büyük kısmının gizli yerlerde saklandığı ve yabancı bankalarda dağınık halde olduğu düşünülüyor. Yıllar içinde çeşitli yöntemler kullanarak Suriye halkının servetini yağmalayan Esad, bunun büyük bir kısmını Suriye'nin petrol ve gazından sağladı. Ayrıca nadir tarihi eserleri de kaçırıp sattığına inanılıyor.
Esad'ın otoparkında servet yatıyor. (Takvim.com.tr foto arşiv)
UÇUK SERVET DÜNYANIN DİLİNDE
Dış basında yer alan bazı iddialara göre ise, tüm serveti hesaplandığında Beşar Esad'ın 200 milyar dolarlık net bir mal varlığına sahip. 25 bin kilometrekare çapında sahip olduğu arazi, 75'ten fazla lüks saray, 5'ten fazla özel jet, 10'dan fazla lüks yat, üç yolcu gemisi olduğu iddiaları da var.
8 Aralık günü kanlı rejimi sona erip Rusya'ya kaçtığnda muhalifler Esad'ın Şam'daki sarayına girmiş ve birbirinden lüks araçlarının olduğu garajı da görüntülemişlerdi.
Beşar Esad'ın servetine ilişkin iddialardan bazıları ise şöyle:
Dubai'de dünyanın en yüksek gökdeleni Burc Halife'de 25 milyon dolar değerinde lüks bir daire.
Dubai'nin seçkin adası Palm Cumeyra'da tahmini 18 milyon değerinde özel plajı, sonsuzluk havuzu ve lüks bahçeleri olan özel bir villa.
Fransa Provence'da 50 milyon değerinde bir kale.
Paris Şanzelize yakınlarında 12 milyon dolar değerinde lüks bir daire.
Birleşik Krallık'ta dondurulmuş 100 milyon sterlin; Petrol ve gaz gelirleri (Kesin rakam bilinmemektedir)
Esad'ın kuzeni Makluf. (Takvim.com.tr foto arşiv)
MOSKOVA'DA MİLYON DOLARLIK LÜKS DAİRELER
Yolsuzlukla mücadele grubu Global Witness'ın 2019 yılındaki bir raporuna göre, Esad ailesi Moskova'da gökdelenler bölgesinde 40-60 milyon dolar değerinde lüks daireler satın aldı. Global Witness araştırmasında, Esad'ın kuzenleri Makluf ve akrabalarının Aralık 2013 ile Haziran 2019 arasında Moskova'daki iki gökdelende en az 19 daire satın aldığı tespit edildi. The Financial Times da yayınladığı araştırma haberinde, dört yerel emlakçı, ikiz City of Capitals gökdelenlerindeki 19 mülkün mevcut değerini 40 milyon dolar olarak belirledi.
Esad'ın anne tarafından kuzeni ve çocukluk arkadaşı olan Rami Makluf, kısmen en kârlı şirketlerinden biri olan mobil ağı Syriatel'i kontrol etmesi sayesinde uzun süredir Suriye'nin en zengin işadamı olarak gösteriliyor ve Suriyeli iş insanları tarafından "Esad ailesinin bankacısı" olarak görülüyordu. Düşük bir profile sahip olmasına rağmen, en büyük oğulları Muhammed ve Ali, son zamanlarda jet sosyete yaşam tarzlarını sosyal medyada açıkça sergiliyorlar.
2011 yılında zalim Esad rejimi yüzbinlerce insana ölüm yağdırırken, kanlı diktatörlük hanedanı sürekli Suriye yanarken servet kaçırdılar. Financial Times da işte o dönem dikkat çeken Esad yağmasını bir zaman çizelgesine oturttu.
Esad ve kuzeni Rami Makluf. (Takvim.com.tr foto arşiv)
Suriye 2013 yılı Ağustos'unda kan gölüne dönerken, Esad'ın kuzeni Rami Makluf'un eşi Razan Othman, 18 Aralık 2013'te Moskova'ın en lüks çifte gökdeleni Başkentler Şehri'nin 58. Katında 225 metrekarelik bir daire satın aldı. Kız kardeşi Nidaa, aynı bloğun 53. Katında 197 metrekarelik bir daire aldı.
13 Mart 2015'te Hafız Makluf, 60. Katta 218 metrekarelik bir daire satın aldı.
Eylül 2015'te Suriye'de yangın her yeri sarmışken, 15 Eylül 2015'te Makluf'un beşinci kardeşi olan Kinda, 20. Katta 184 metrekarelik bir daire satın aldı.
16 Eylül 2016'da Hafız Makluf tarafından kontrol edilen Rusya'ya kayıtlı üç şirket üzerinden Başkentler Şehri gökdelenlerinde 11 daire satın aldı.
City of Capitals gökdelenleri. (ArchDaily / Ekran Görüntüsü)
5 Haziran 2017'de Ihad ve Iyad makluf, City of Capitals gökdelenlerinin St. Ptersburg kulesinin 28. Katında 226 metrekarelik bir daire satın aldılar.
29 Ocak 2019'da Hafız makluf tarafından kontrol edilen bir şirket olan Artemis üzerine Moskova Kulesi'nin 47. Katında 102 metrekarelikt bir daire satın alındı.
15 Şubat 2019'da Ihad ve Iyad tarafından kontrol edilen bir şirket olan Group Global, Moskova City bölgesinde ayrı bir gökdelen olan Federasyon Kulesi'nin 52. Katında 1243 metrekare değerinde bir kat satın aldı.
20 Haziran 2019'da Hafız Makluf tarafından kontrol edilen bir şirket, Moskova Kulesi'nin 63. Katında 233 metrekarelik bir daire satın aldı.
Hafız Makluf, düşük rütbeli bir subay iken, Esad'ın Genel İstihbarat örgütünün başındaki isimdi.
Esad'a istihbarat danışmanlığı yaparak, özellikle muhaliflere yönelik acımasız uygulamaların baş sorumlusuydu. 2011 yılında "göstericilere yönelik şiddete" karıştığı için AB yaptırım listesine alındı. Hafız'a ait bir İsviçre banka hesabı daha sonra İsviçre'deki yetkililer tarafından donduruldu. Esad da Hafız Makluf'u Moskova ile Şam arasında trafik yürütecek bir ilişki trafiğine soktu.
