Rüyalar sizce işe yarar mı? Bir icadın yapılmasını, bir
Rüya iyi uykunun kanıtı mı? Rüyaların uykunun onarıcı işlevinin en önemli parçası olduğunu düşünürsek, aslında rüya görmek sağlıklı bir zihnin olmazsa olmazıdır. Ancak daha çok çocuklarda görülen 'uyku terörü' dediğimiz rahatsız edici uyku bozukluklarına müdahale etmek gerekir. Rüyalar, uykunun sağlıklı işleyişinin göstergelerinden biridir. Sürekli rahatsız edici rüyalar ya da kabuslar görmek; uyku kalitesinin bozulmasına işaret eder. Uykusuzluk çekenlerde uykunun dönemleri kesintiye uğrar, bazen de düzenleri bozulur. Bu nedenle uykusuzluğun tipine bağlı olmak üzere rüyaların içeriği ve sayısı etkilenmektedir.
ÇOCUKLAR DA HAYAL GÖRÜR
Çocuklar rüyasını nasıl anlatır? Çocukların sansür mekanizmaları büyüklere nazaran çok sağlam olmadığı için rüyalarını en çıplak haliyle anlatabiliyor. Genelde anlattıkları rüyalar; anne-baba kaybı, canavar tarafından yutulmak, kaybolmak ya da keyifli konuları içeriyor.
Rüyalara hayata dair en çok neler yansıyor? Günlük sorunlar, iş, evlilik, aşk ya da ayrılık acısı, yas süreçleri, fiziksel sıkıntı veren durum ve hastalıklar, beklentilerimiz, umutlarımız, insana ait hemen hemen her şey rüyaların da konusudur.
Hiç rüya görmeyen var mı? Tüm insanların rüya gördüğünü bilmekteyiz. Rüya görmediğini söyleyen kişilerin, çoğu aslında rüya görmekte ancak hatırlamamaktadır. Rüyalarını hatırlamadığını söyleyen kişilere uyanır uyanmaz gördüklerini not almaları söylendiğinde görülür ki, aslında rüyalarını kağıda dökebilirler.
RÜYALARIN HEPSİ RENKLİDİR!
Rüyalar siyah beyaz mı, renkli mi? Bizler, rengi sadece gerçek anlamda görsel bir deneyimin doğal bir parçası olarak algılarız. İnsanlar, rüyalarını hatırlamakta zorlandıkları için rüyalarının renksiz olduğunu iddia etseler de hemen hepsi renklidir! Günlük hayatlarında renklerin daha fazla farkında olan insanların anlattıkları rüyalarda renklerin yine kuvvetle vurgulandığı düşünülmektedir.
FREUD: 'BİLİNÇDIŞINA GİDEN KRAL YOLU'
Freud'un rüyaya yaklaşımı nasıldı? Rüyalarla tedavi iki şekilde olabiliyor. Biri klasik psikanalizin kurucusu olan Freud'un psikanalitik psikoterapi yöntemidir. Freud 'Rüyaların Yorumu' eserini yazdıktan sonra psikanaliz yaparken, asıl olarak iki yöntemden yararlanmıştır. Serbest çağrışımda kişi, belli bir konuda mantık süzgecinden geçirmeden, üzerinde düşünmeden aklına ilk gelen sözcükleri terapiste aktarır. Analist bu bilgiyi yorumlar. Freud, rüyalara çok önem vermiş ve onları 'bilinçdışına giden kral yolu' olarak tanımlamıştır. Freud'a göre rüyalar insanın uyanık yaşamında arka plana itilmiş, sosyal ve ahlaki değerlerle kontrol altında tutulmuş ya da bastırılmış düşünce ve duygularının, uykuda bilincin rahatlamasıyla görsel açıdan ön plana çıkmasıdır.
TACİZ, TEKRARLAYAN KABUSLARIN SEBEBİ
Eski ama sık sık hatırlanan rüyalar önemli mi? Tekrarlayan rüyalar, terapide son derece değerlidir. Mutlaka kişinin bilinçdışıyla ilgili önemli bir duruma veya çatışmaya işaret ederler. İnsanlar sonrasında gerçekleştiğini düşündükleri rüyalarını genelde unutmazlar. Çocukluğunda ciddi bir travma geçirmiş, taciz veya tecavüze maruz kalmış kişilerin sık tekrarlayan ve unutamadıkları kötü rüyaları olduğu dikkat çekmektedir.
KADIN, ERKEK FARKI YOK!
Erkekler ve kadınların rüyaları birbirinden daha mı farklı? Erkek ve kadınların rüyaları arasında hiçbir fark yok. Ancak her insanın bilinçdışı farklı şekillendiği için rüyalarında da ufak tefek farklılıklar olabilir.
KORKULAR YILAN DA OLUR AKREP DE
Freud'un rüya simgeleri hâlâ geçerli mi? Halen klasik psikanalizde Freud'un ortaya koyduğu teknikler geçerliliğini koruyor. Freud'a göre rüya sembollerinin çoğu genellikle evrensel anlam taşımazlar, bireysel anlam taşırlar; yani rüyayı gören kişinin kendi iç dünyasındaki değerlere ve bilinçdışı malzemesine göre düzenlenmişlerdir. Her insanın aynı sembole verdiği anlam ve değer aynı değil! Örneğin; aslan, bir insan için korku verici, tehlikeli bir hayvandır, bir diğer insan için gücün ve kudretin sembolü... Aslan, iki ayrı kişiden birinin rüyasında tehlikeyle ilgili, diğerinde ise kudretle ilgili olabilir. Korkunun sembolü bir kimsenin iç dünyasında akrep olarak, bir diğer kimseninkinde yılan olarak, bir diğerinde ise aslan olarak yorumlanabilir. Dolayısıyla kişinin bireysel 'semboller dili'ne uygun olarak oluşan ve bireye özgü olan rüyaların anlaşılması, ancak kişinin kendi bireysel çözümlemesiyle olanaklıdır ve standart rüya tabirleri kitaplarından yola çıkılarak bir rüyayı yorumlamak mümkün değildir! Rüyalardaki semboller, rüyayı gören kişinin düşüncelerine, değer yargılarına, korkularına, kısaca iç dünyasına göre biçimlenirler. Zaten terapide de rüyayı, terapistin yardımıyla, kişi kendisi yorumlar.
SANSÜRLENEN ARZULAR UYKUDA AÇIĞA ÇIKAR
Rüyaların baskı altında tutulan isteklerle bağlantısı var mı? Rüyalar baskı altında tutulmuş dileklerin farklı kılıklarda gerçekleşmesidir. Freud'a göre kötü rüyalar, beyne sıkıcı ya da üzüntü verici deneyimlerden kaynaklanan heyecanları denetleyebilme olanağı sağlıyor. Psikanalizde rüya, bilinçdışı süreçlerin dışavurumudur. Yani bilinçdışında mayalanma geçiren arzuların dışavurumudur. Klasik psikanalize göre rüya, bireyin dengesinin bozulmasına yol açmamak için bilinçdışının kendini dışa vurmasına olanak sağlayan bir tür 'güvenlik sübabı'dır. Bastırılan ve bilince erişmesi önlenen arzu ve dürtüler, bastırılmakla ortadan kalkmazlar. Aksine sansürden kurtulmak, bilince erişmek, yani doyum elde etmek için her fırsatta dışavurum ararlar.
Rüyayla terapi olur mu? İlkel insan rüyada ruhunun bedeninden ayrılıp dışarda dolaştığı başka bir alemin varlığına inanmış, rüyalarını paylaşıp ruhunun bağımsız olarak yaşadığı bu deneyimi anlamlandırmaya çalışmıştır. İlkel kabilelerde büyücü ya da Şamanlar rüyaları yorumlayarak hasta kişilerin ruhlarıyla iletişime geçip onları iyileştirme çabasına girmişlerdi.
