Türkiye'nin son dönemde gündeminden marketler ve gıda fiyatları düşmüyor. Dövizdeki ani yükselişle fiyatları bir anda katlayan marketlerin, kurdaki düşüşe paralel fiyatları aşağıya çekmemesi vatandaşların tepkisine yol açıyor. Marketler ise yüzde 10-30 arasında indirim yaptıklarına dair açıklamalar yapıyor.
Peki hangi üründe indirim var? Marketleri tek tek dolaştık. Temel gıda ürünlerinde indirim yok. Marketlerin indirim yaptığı ürünler genellikle marketlere özel üretim yapan markalar ve market markalı ürünlerde… Ancak bu ürünlerdeki fiyatlamalar da dikkat çekici… 5 büyük zincir markette farklı markalı sıvı yağda fiyat aynı… Geçtiğimiz günlerde Rekabet Kurumu'nun 2.7 milyar TL ceza kestiği marketler, yağın dışında pirinç ve yoğurtlarını da aynı fiyata satıyor.
KURUŞU KURUŞUNA AYNI
Vatandaşların da büyük tepkisine yol açan fiyat benzerliği sıvı yağ ile de sınırlı değil. Bu marketlerin özel markalı süt ürünlerinde de benzer fiyat hareketleri var. BİM'in Dost, Migros'un Migros, Şok'un Mis ve A101'in Birşah markalı 3 kilogramlık yoğurtları 29.90 TL ile kuruşu kuruşuna aynı fiyattan satılıyor.
PİRİNÇ DE AYNI FİYAT
Benzer durum market markalı ürünlerde de dikkat çekiyor. Migros markalı 2.5 kilogramlık Gönen baldo pirinç 31.50 TL'den satışa sunulurken, aynı pirinci CarrefourSA da kendi markasıyla, aynı fiyattan satışa sunuyor. Farklı marketlerde farklı etiketlerle fiyatların birebir aynı olmasının rekabete aykırı olduğuna dikkat çeken uzmanlar, bunun tekelciliğe girdiğini vurguluyor.
MARKETLERDE FİYATLAR DÜŞTÜ MÜ?
Zincir marketlerde yüzde 10 ila 30 arasında indirim yapıldığı yönünde açıklamalar yapıldı. Ancak temel gıda ürünlerinde beklenen indirimler hâlâ gelmedi. Bu durum vatandaşların da tepkisine yol açıyor. Vatandaşlar beklenen indirimlerin gelmemesi halinde 1-5 Ocak tarihleri arasında marketleri boykot etmeye hazırlanıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın TL'ye kur farkı ödeme taahhüdünden sonra düşüşe geçen dövizin market fiyatlarına yansıyıp yansımadığı konusu tartışılırken, bazı zincir marketlerde yüzde 10 ile 20 arasında indirimler yapıldı.
Vatandaşın döviz fiyatındaki düşüşten sonra market fiyatlarının da düşürülmesini istemesi üzerine İstanbul'daki ilçe belediye ekipleri tarafından marketlerde kontroller ve denetimler de sıklaştırıldı. Ekipler, stokçuluk yapılması ihtimaline karşı incelemelerini artırdı.
İNCELEME YAPILIYOR
Denetimler artırılırken SABAH, market market dolaşıp fiyatları yerinde inceledi. Denetimler kapsamında, sebze-meyve ve diğer gıda ile temizlik ürünleri başta olmak üzere temel ihtiyaç maddelerinin hem fiyatları hem de gramaj değerleri incelendi. Ürünlerin raftaki etiketlerinde yazan fiyatla kasadaki fiyat farklı çıkarsa, tespit edilen bu usulsüzlük karşılığında işletmeye ceza kesilerek ilgili ürünler Ticaret Bakanlığı'na gönderilerek incelemeye alındı. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yoğun denetim ve yaptırımlarıyla indirim oranının ocak ayında yüzde 50 civarında olacağı kaydedildi.
TEKELCİLİK YAPIYORLAR
Marketlerin sözde fiyat indirimleriyle işi reklama döktüklerini belirten Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu, temel gıda ürünlerinde henüz beklenen indirimlerin görülmediğini söyledi. Farklı marketlerin bazı ürün kalemlerinde tek fiyat uygulamasının da rekabete aykırı olduğuna dikkat çeken Ağaoğlu, "4054 sayılı Rekabetin Korunması Kanunu'nun 4'üncü maddesine göre 'Belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri hukuka aykırı ve yasaktır" dedi. Marketlerin uzun zamandır birçok ürünün fiyatında tekelcilik yaptığına dikkat çeken Ağaoğlu, "Rekabet Kurumu bu usulsüzlükleri tespit etmiş ve 2.7 milyar TL idari para cezası uygulanmıştı. Ancak aynı tutumları devam ediyor. Daha ağır yaptırımlar şart" diye konuştu.
TÜKETİCİ FARKI ALABİLİR
Yüksek döviz kuru nedeniyle fahiş fiyatlardan mağdur olan tüketicilerin indirilmiş etiketlerle satın aldıkları ürünlerdeki ücret farkının iadesini talep edebileceğini anlatan Tüketici Konfederasyonu Başkanı Ağaoğlu, "Tüketici 10 bin TL'ye aldığı bir beyaz eşyanın bir hafta sonra 7 bin liraya düştüğünü görürse tüketici haklarını kullanabilir. 14 gün içerisinde malın fiyatının düştüğünü belgeleyip faturasıyla birlikte Tüketici Hakem Heyeti'ne başvurabilir" dedi.
FAHİŞ FİYATA KARŞI MALİYE SAHADA
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, fahiş fiyatlarla mücadele için sahaya indiklerini belirterek, "Artık sahadayız. Yanlış yapan bizi hisseder. Hazine ve Maliye'nin Maliye tarafı sahaya inerse fena iner. Şimdi eylem zamanı" dedi. Kurdaki köpüğün kalktığını, bunun fiyatlara da yansıması gerektiğini belirten Nebati, "Köpük kalktıysa sen de oradaki uygun köpüğü kaldır diyoruz. İhbarları değerlendireceğiz. Bu çok sert bir mücadele yöntemi. Fiyat artışlarına yönelik çok sert bir mücadele yöntemine başlıyoruz" ifadelerini kullandı.
