Esad'ın sır dolu kaçışı (Fotoğraf: AA)
İLK KAÇIŞ ROTASI LAZKİYE
Devrik lider Esad'ın, önce Rusya'nın Suriye'nin Lazkiye kentindeki Hmeimim hava üssüne gitti, ardından Moskova'ya uçtu. Üç eski yakın yardımcısı ve üst düzey bir bölge yetkilisine göre Esad'ın eşi Esma Esad ve üç çocuğu, Moskova'da onu bekliyordu.
Esad'ın kaçışının ardından isyancılar ve cumhurbaşkanlığı külliyesine akın eden vatandaşlar tarafından çekilen ve sosyal medyada paylaşılan evinin görüntüleri, Esad'ın aceleyle evden ayrıldığını, ocakta pişmiş yemek bıraktığını ve aile fotoğraf albümleri gibi bazı kişisel eşyaları geride bıraktığını gösteriyor.
Reuters'a konuşan kaynaklara göre, Rusya ve İran, Esad'a ülkeden ayrılmadan birkaç gün önce, onun için 'askeri bir kurtuluş' olmayacağı konusunda açık bir şekilde uyarıda bulundu.
Habere göre, Esad, seçeneklerinin tükenmesiyle birlikte 'düşüşünün kaçınılmaz olduğunu' kabul etti ve ülkeden ayrılmaya karar verdi. Esad'a yakın üç kişi, Esad'ın aslında Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) sığınmak istediğini, ancak BAE'nin uluslararası tepkilerden korkarak bu teklifi reddettiğini belirtti. BAE hükümeti ise bu iddialara yanıt vermedi.
Esad'ın kaçışında sır dolu yeni detaylar (Fotoğraf: AFP)
ASKERİ MÜDAHALE ÇAĞRILARI YANITSIZ KALDI
Üç bölgesel diplomat, Esad'ın, Suriyeli muhalif güçlerin kuzeydeki Halep vilayetine saldırıp ülkeyi yıldırım hızıyla ele geçirmesinden bir gün sonra 28 Kasım'da Moskova'yı ziyaret ettiğini, ancak Kremlin'in müdahale etmek istememesi nedeniyle askeri müdahale çağrılarının duymazdan gelindiğini söyledi.
Suriye'deki ana muhalefetin yurtdışındaki sorumlusu Hadi el-Bahra, Esad'ın yakın çevresindeki bir kaynak ve bölgedeki bir yetkiliye dayanarak, Esad'ın ülkedeki destekçilerine durumun gerçekliğini aktarmadığını söyledi.
Bahra, "Moskova gezisinden sonra komutanlarına ve ortaklarına askeri desteğin geldiğini söyledi," diye ekledi. "Onlara yalan söylüyordu. Moskova'dan aldığı mesaj olumsuzdu."
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov (Fotoğraf: AA)
RUSYA'DAN UKRAYNA BAHANESİ
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Çarşamba günü gazetecilere yaptığı açıklamada, Rusya'nın geçmişte Suriye'de istikrarı sağlamak için çok çaba harcadığını ancak şu anki önceliğinin Ukrayna'daki çatışma olduğunu söyledi.
Reuters'a konuşan üst düzey bir İranlı diplomat, Esad'ın toplantı sırasında belirgin bir şekilde sıkıntılı olduğunu ve ordusunun etkili bir direniş gösteremeyecek kadar zayıf olduğunu kabul ettiğini söyledi.
Ancak iki üst düzey İranlı yetkiliye göre, Esad hiçbir zaman Tahran'dan Suriye'ye asker konuşlandırmasını talep etmedi. Bu yetkililer, İsrail'in böyle bir müdahaleyi Suriye'deki İran güçlerini veya hatta İran'ın kendisini hedef almak için bir gerekçe olarak kullanabileceğini anladıklarını söyledi.
Kremlin ve Rusya Dışişleri Bakanlığı bu makale hakkında yorum yapmayı reddetti, İran Dışişleri Bakanlığı ise yorum yapmak üzere henüz ulaşılamadı.
Esad'ın olası kaçış senaryosu (Fotoğraf: AA)
ESAD SURİYE'DEN NASIL KAÇTI
Küresel uçak hareketlerini takip eden "Flight Radar" internet sitesi, Beşar Esad'ın Suriye'den ayrılma olasılığını inceledi. Şam'daki hava trafiğini izleyerek, Suriye'ye giden ve Suriye'den dönen uçakların hareketlerini analiz eden site, dikkat çeken bir rapor paylaştı. Mısır medyasındaki habere göre, "Flight Radar" o gece, Şam üzerindeki hava trafiğini inceledikten sonra, Esad'ın Suriye'yi iki farklı olasılıkla terk edebileceği sonucuna vardı. Bunlardan biri en muhtemel senaryo olarak öne çıktı.
8 Aralık'ta, Suriye Havayolları'na ait IL-76 numaralı bir uçak, yerel saatle 14:00'te, UTC 11:00 civarında Lazkiye üssünden Moskova'ya doğru hareket etti. Rusya'ya ait IL-76MD model uçak, aynı gün saat 15:30 UTC civarında Moskova yakınlarına ulaştı. 34 yaşındaki bu uçak, eski verici sistemi ve sıkça karşılaşılan GPS sinyali parazitlerinden dolayı izleme konusunda zorluklar yaşadı.
8 Aralık sabahı erken saatlerde, "Uçuş Radarı" verilerini analiz eden rapora göre, Suriye Havayolları'na ait IL-76 uçağı, Şam yakınlarındaki bir bölgeden Humus'a doğru ilerlerken takip edildi. 44 yaşındaki IL-76T YK-ATA, son zamanlarda Libya'nın Bingazi şehrine düzenli uçuşlar yapıyordu. Bu uçuş, uçağın Humus'un batısında durduğunu gösteren rotası nedeniyle dikkat çekti. Son veriler, uçağın 1.625 feet yükseklikte ve 130 knot hızda olduğunu gösterene kadar, uçak 23.000 feet yükseklikteydi ve saat yönünün tersine bir dönüş yaparak düzensiz bir alçalmaya başlamıştı. Uçuş, büyük bir hava üssünden doğrudan bir hükümet uçağının operasyonunu yansıtıyor gibi göründü, bu da Esad'ın "en güvenli şekilde" topraklarına nakledildiği yönünde yorumlandı.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergei Ryabkov, 10 Aralık'ta NBC News'e verdiği demeçte, Rusya'nın Esad'ı "en güvenli şekilde" kendi topraklarına taşıdığını belirtti. Ryabkov, büyük bir hava üssünden yapılan doğrudan uçuşun, bir hükümet uçağının işletilmesi için bu tanıma uyduğunu ifade etti.
44 yaşındaki IL-76T YK-ATA, son aylarda düzenli olarak Libya'nın Bingazi şehrine uçuyordu. Ancak 8 Aralık'taki uçuş, büyük dikkat çekti. Uçuş rotası, uçağın Humus'un batısında alçaldığını gösterdi. Alınan son verilere göre, uçak 1.625 feet yükseklikte ve 130 knot hızda ilerliyordu. Fakat uçağın dönüş yoluna geçmeden önce saat yönünün tersine düzensiz bir alçalma yaparak 23.000 feet yükseklikte olduğu tespit edildi.
Uçuş Radarı"nın verilerine göre, uçağın uçtuğu bölge, özellikle Humus ile sahil arasındaki alan, sıkça GPS sinyallerini karıştırma ve yanıltma cihazları gibi parazitlere maruz kalıyor. YK-ATA'dan elde edilen ham ADS-B verilerinin analizi, konum ve hız bilgilerinin gerçeği yansıtmadığını ortaya koydu. Ekteki görüntü, GPS sinyali müdahalesinin etkilerini gösteren ve ayrı ayrı çizilmiş verileri sunuyor.
Maxar tarafından çekilen ve The New York Times tarafından yayınlanan uydu görüntülerine göre, Suriye Havayolları'na ait IL-76 uçağının Lazkiye'deki Hmeimim Hava Üssü'nün pistinde bulunduğu görüldü. Bu görüntüler, uçağın Şam'dan ayrıldıktan sonra Lazkiye'ye indiğini düşündürüyor.
Esad'ın olası kaçış senaryosu
İKİNCİ KAÇIŞ SENARYOSU
Düşünülen ikinci senaryoya göre ise Embraer Legacy 600 C5-SKY, Suriye ile Abu Dabi arasında seyahat ederken "Uçuş Radarı"nda en çok izlenen uçaklardan biri haline geldi. Uçak, 17:17 UTC'de Abu Dabi'deki Al Bateen Executive Havaalanı'na indi.
Ertesi gün, Rusya'ya kayıtlı bir Gulfstream G450, aynı havaalanından Moskova'ya doğru hareket etti ve yaklaşık 19:00 UTC'de Moskova bölgesine ulaştı.
Rus hükümetinin 10 Aralık'ta Esad'ın en güvenli şekilde ayrılacağına dair açıklamaları dikkate alındığında, "Uçuş Radarı"nın önerdiği en olası senaryo, Esad'ın Moskova'ya ulaşması. Bu durum, Lazkiye üssü üzerindeki hareketlerle ilişkilendiriliyor.
Rus hükümetinin 10 Aralık'ta, Esad'ın en güvenli şekilde ayrılacağına dair yaptığı açıklamalar ışığında, "Uçuş Radarı"nın önerdiği en olası senaryo, Esad'ın Lazkiye üssü üzerinden Moskova'ya ulaşması gibi görünüyor.
