Boston Maratonu her yıl Nisan'ın 3. Pazartesi günü yapılıyor. Bunun nedeni ABD'nin İngiltere'ye karşı verdiği bağımsızlık savaşının 19 Nisan 1775 tarihinde Boston'un bağlı olduğu Massachusetts Eyaleti'nde başlamasıdır. İlk kuvvetler bu tarihte Boston'dan yola çıkmıştı. O tarih, Massachusetts eyaletinde "Vatanseverler Günü" olarak kutlanıyor. Boston Maraton'u da 1897'den beri düzenleniyor...
SÖMÜRGE YARIŞI İngiltere ve Fransa arasındaki "Yedi Yıl Savaşları" sömürge, ticaret ve deniz gücü savaşıdır. Savaş, nihai olarak Fransa'nın üstünlüğü İngiltere'ye kaptırmasıyla sonuçlanmıştır. Bu savaşın sonunda en belirgin değişimlerden biri, Fransa'nın Kanada ve Mississipi Nehri'nin doğusundaki Amerika topraklarını İngiltere'ye, batı ve güneyindeki toprakları da İspanya'ya bırakmasıdır. Ancak bu zorunlu bırakmadan on yıl sonra Fransa'nın büyük desteğiyle Amerika bağımsızlığını kazandı. İngiltere, savaşın finansmanı için Amerika halkı üzerindeki vergileri çok arttırınca isyan başladı. Savaşta Amerika'nın yanında başta Fransız sonra da İspanyol kuvvetleri, İngiliz ordusu içinde de çok sayıda paralı Alman Askeri vardı. Çocukluğumuzda okuduğumuz Teksas, Tommiks gibi çizgi romanlar işte bu savaşı anlatıyordu. "Kırmızı Urbalılar" denen kişiler de İngilizler idi.
PAMUK İŞÇİLERİ Bu savaşta İngiltere'nin elinden Amerika'yı koparmaya çalışan Fransa ise bu savaş nedeniyle yaptığı harcamaların sonucu girdiği darboğazı 1789 Devrimi ile ödedi. Hem Amerikan Bağımsızlık Savaşı ve hem de sonraki Amerikan İç Savaşı, bizi yani Osmanlı ve Türkiye'yi özellikle de Söke ve Çukurova'yı etkiledi. Nasıl mı? Amerika'nın, İngiltere'nin doğrudan bir parçası olması böylece önlenmişti. Aancak İngiltere'nin ABD'nin güney eyaletlerinden pamuk işçisi olarak getirttiği zenci köleler vasıtasıyla ucuza mal ettiği pamuğun İngiltere'ye transferi önlenemiyordu. Bu durum, İngiltere'nin dünya egemenliğini sürdürmesine ve kuzeyde gelişmeye başlayan endüstrinin artan pamuk ihtiyacı için pamuğun İngiltere'ye ucuz yoldan satışının önüne geçemiyordu. Dolayısıyla rekabet edilemiyordu. Kuzeyin gelişen sanayisi için gereken iş gücü, köleliğin sonucu serbest dolaşımın olmaması nedeniyle sağlanamıyordu.
* * * AMERİKA İÇ SAVAŞI'NIN NEDENİ
Pamuk ve iş gücü, üstelik ucuz iş gücü olan zenci emeği, daha sonra olan Amerikan İç Savaşı'nın (1861-
1865) nedenleridir. Bu yüzden filmlerden çokça gördüğümüz Kuzey-Güney Savaşı çıktı. Bu sırada İngiltere'nin ihtiyacı olan pamuğun sağlanması için Söke ve Adana'ya Afrika'dan çok sayıda siyah insan getirilmiştir. Dünyadaki güç savaşından habersiz ama sonuçlarının kurbanı olan bizim siyahi Vahap'ın ailesi de bu topraklara bu nedenle getirilmişlerdi. Vahap yani Vahap Özaltay kim midir? Milli atlet ve mili futbolcuydu dersek yetersiz kalır...
10 Haziran 1965... Altay Spor Kulübü'nün genel kurulu gerilimli bir havada yapılıyor.
Kulübün efsane futbolcularından Vahap, kürsüye çıkar ve sinirli bir konuşma yapar.
Sözlerini "Allah, Altay'a yardımcı olsun.
Allahaısmarladık" diyerek bitirir ve yerine oturur.
Kendisinden sonra kürsüye gelen konuşmacıyı dinlerken kalbi duruverir. Geriye kalan 56 yıla sığan bir ömür, dul eş İkbal Hanım, en küçüğü 11 yaşında olan 7 çocuk ve cebinden çıkan 375 kuruştur...
Vahap, 17 yaşındayken Altay'da oynamaya başlar. Aynı yıl İzmir Karması ve sonra Beşiktaş'a gider ama bir maç oynar çünkü sezon bitmiştir. 1928 Olimpiyat Milli Takımı'na son anda alınmaz. İzmir'e döner ve 1932'de ilk milli futbol maçına çıkar, sonra da 55 bin franga, Fransız takımı Racing'e transfer olur. 1936'da Türkiye'ye dönmesinin nedeni, Fransa'da getirilen yabancı oyuncu kısıtlamasıdır. Vahap, Fransız uyruğuna geçmek istemez.
Türkiye'ye kesin dönüşü sonrası Altay, Güneşspor, Şişli ve Ankaragücü'nde oynar.
Beş kez A Milli Takım'da oynamıştır. Neden bu kadar az denecektir haklı olarak. Kimine göre derisinin rengi buna engel olmuştur ve mümkünse tercih edilmemiştir.
Altay'ın semti Alsancak'ta isminin verildiği meydanda ve oradaki büstünde genç kuşaklara ismini duyurmakta, Altındağ Kokluca Mezarlığı'nda ise ebedi uykusunda yatmaktadır.
* * * KARA DÜŞÜNCENİN KAYNAĞI
Hüznün müziği Blues pamuk tarlalarında acısını müziğe vuran siyah kölelerden doğmuştur.
Blues, Blue Devils'in kısaltılmışıdır yani "Kara Düşüncelerin Kaynağı Olan Mavi Düşünceler"dir. Caz, blues'un öz evladı, rock da torunudur ve ABD, caz ve rock'ı acı çeken pamuk işçisi siyah kölelere borçludur. Taraftarlarının "Büyük" olarak andıkları Altay'ın renkleri olan siyahbeyaz'dan, siyah Vahap'ın rengi ise, beyaz da baki kalan kubbedeki hüzünlü ama hoş sedasıdır...
TAYFUN ER
