Belgelerde Suudi Kralı'nın ABD'den İran'a saldırmasını istediği, üst düzey bir Ürdünlü yetkilinin ABD'nin İran'ı bombalamasını istediği ve Amerika'nın Güney Kore ile Kuzey Kore'yi yıkma planları yaptığı iddiaları yer alıyor.
WikiLeaks belgelerinde, Suudi Arabistanlı bazı mali kaynaklar terör örgütlerini besleyen kaynak olarak gösteriliyor. Birçok dünya liderinin gizli bilgilerinin de yer aldığı belirtilen belgelerde, Çin hükümetinin bilgisayar sabotajlarıyla ABD'yi hedef aldığı kaydediliyor.
WikiLeaks'in yayınladığı gizli belgelerini yayınlayan ilk kuruluş New York Times gazetesi oldu.
ABD MÜTTEFİK ÜLKELERİ BİLGİLENDİRMİŞTİ
Amerikalı diplomatlar, müttefiklerini, WikiLeaks internet sitesi tarafından açıklanacağı ifade edilen belgelere ilişkin bilgilendirmişti.
İngiltere Başbakanı David Cameron'ın sözcüsü Steve Field, ABD Büyükelçisi Louis Susman'ın, ''belgelerin olası içeriğine ilişkin İngiltere hükümetine bilgi verdiğini'' söylemişti.
İtalya'da da Dışişleri Bakanı Franco Frattini, ABD Dışişleri Bakanlığı ile görüştüğünü, belgeler arasında İtalya ile ilgili olanların da bulunacağının, belgelerin sayısının binlerce olacağının, içeriklerinin ise şimdiden tahmin edilemeyeceğinin söylendiğini ifade etmişti.
Kanada ve Norveç hükümetleri de olası belgelere ilişkin kendilerine ABD tarafından bilgi verildiğini açıklamış, öte yandan ABD'nin, İsrail'i de bilgilendirdiği kaydedilmişti.
'KAYGILIYIZ'
ABD'nin Irak Büyükelçisi James F. Jeffrey, açıklanacak belgelerin içeriğinden kaygılı olduklarını, belgelerin açıklanmasının, uluslararası diplomaside güçlüğe yol açacağını söylemişti.
''WikiLeaks buradaki işime kesinlikle berbat bir engel çıkarıyor'' diyen Büyükelçi Jeffrey, bu belgelerin açıklanmasının arkasındaki güdüyü anlayamadığını ifade ederek, ''Bunun bir şeye yardımı olmayacak ama buradaki çalışmalarımızı yıpratacak'' demişti.
'HAYATLARI TEHLİKEYE ATACAK'
Öte yandan ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü P.J. Crowley, belgelerin açıklanma planını kınadıklarını söylemişti. Crowley, gizli diplomatik yazışmaların açıklanacağını, bunun da ''hayatları ve çıkarları tehlikeye atacağını'' ifade etmişti.
ABD Genelkurmay Başkanı Oramiral Mike Mullen ise, hükümetlerin ve diğer kuruluşların görev suiistimalleriyle ilgili belgeleri sızdıran Wikileaks internet sitesinin, Amerikan askerlerinin ve tüm dünyada ABD'yi destekleyen insanların hayatını tehlikeye attığını da söyledi. Mullen, bilgileri sızdıranlardan bunu durdurmalarını istemişti.
'CLİNTON KALP KRİZİ GEÇİRECEK'
Belgeleri gizli bilgisayar ağından çalarak Wikilileaks sitesine ileten Bradley Manning, belgelerin yayınlandığı gün ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın kalp krizi geçireceğini söylemişti.
YERLERİ BİLİNMİYOR
Kurucusu Jullian Assange olan Wikileaks sitesinin merkezinin İsveç'te bulunduğu belirtiliyor. Ancak sitenin tam adresi kimse tarafından bilinmiyor.
Sitenin nükleer bombalara karşı kurulan eski bir sığınağı merkez seçtiği belirlendi. Yerin 15 metre altındaki merkezdeki kapıların 30 santimetre kalınlığında olduğu bildirildi.
'TARİH YENİDEN YAZILACAK'
Öte yandan, Wikileaks sitesi önceki gün yayınladığı mesajda "Yeni bir dünya göreceğiz. Küresel tarih yeniden yazılacak" ifadesini kullanmıştı.
TÜRKİYE İLE İLGİLİ ÇOK SAYIDA BİLGİ YER ALIYOR
Wikileaks'in ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan sızdırarak yayınladığı belgelerde Türkiye ile ilgili çok sayıda bilgi yer alıyor.
25 Şubat 2010 tarihli bir belgede de Azerbaycan Devlet Başkan İlham Aliyev'in ABD Dışişleri Bakanı Yardımcısı Bill Burns ile yaptığı görüşmenin detaylarına yer veriliyor.
Aliyev'in Türkiye ile Ermenistan arasındaki yakınlaşma süreci ve Dağlık Karabağ sorunuyla ilgili görüşlerini dile getirirken de kaba bir sokak ağzı kullandığı ifade ediliyor.
Belgede "Aliyev, Burns'e 24 Nisan'ın Dağlık Karabağ sürecinin yanı sıra Türkiye-Ermenistan normalleşme sürecinin üzerinde 'Demokles'in Kılıcı' gibi sallandığını söyledi" deniliyor.
Aliyev'in ayrıca Türk-Ermeni normalleşme sürecinin Dağlık Karabağ konusunda ilerleme kaydedilmesi için Nisan ayından sonra ele alınması önerisi yaptığı da vurgulandı. Aliyev, ayrıca Karabağ konusunda daha da esneklik göstereceklerini söyledi ancak ABD'den Ermenistan üzerindeki baskıyı artırmasını istedi.
Belgede Aliyev'in Putin ile Medvedev arasında bir çekişme olduğunu hissettiğini söylediği de yer alırken, "Aliyev Azericede bir deyim vardır: İki kelle bir tencerede pişmez" denildi.
Görüşmede Burns, ABD'nin Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme sürecinin Erivan'ın Dağlık Karabağ konusunda daha esnek hareket etmesini sağlayacak siyasi bir zemin yaratacağını düşündüğünü söyledi.
Aliyev, İran'la ilişkilerini "gergin ve istikrarsız" olarak tanımladı. Azeri lider ayrıca, İran'ın Azerbaycan'a yönelik siyasi provokasyonlarının sürdüğünü de ifade etti.
WikiLeaks sitesinde yayımlanan gizli belgelere göre, İtalya Dışişleri Bakanı Franco Frattini'nin Roma'da ABD Savunma Bakanı Robert Gates'le yaptığı görüşmede, Türkiye'nin hem Avrupa, hem de İran'a açılımlar yapmasını ''ikili oynamak'' diye niteleyerek, ''bu durumun kendisinde hayal kırıklığı yarattığını'' söylemiş.
İtalyan haber ajansları, Roma'da yapılan ikili görüşmenin ardından ABD'nin Roma Büyükelçiliği tarafından 8 Şubat 2010'da Washington'a gönderilen ''gizli'' damgalı telgrafta, ''Frattini, Türkiye tarafından hem Avrupa'ya, hem de İran'a doğru açılımlar yapma suretiyle ikili oynanmasının özellikle hayal kırıklığına neden olduğunu ifade etmiştir'' ibaresine yer verildiğini belirtti.
Telgraftaki değerlendirmeye göre Frattini, nükleer meselesinde İran'la yapılan görüşmelere, ''Suudi Arabistan, Türkiye, Brezilya, Venezüela ve Mısır'ın da dahil edilmesini önerme''sinin yanı sıra, ''Ortadoğu ülkeleri arasında İran konusunda gayri resmi bir toplantı düzenlenmesi'' teklifinde de bulundu.
İran'la yapılan müzakere masasına Çin'i de oturtmak gerektiğini belirten Frattini'nin, ''İran'da halkı yaralamaksızın hükümeti ikna edebilecek önlemleri saptama konusunda Çin ve Hindistan'ın kritik önem taşıdığı'' düşüncesini de savunmuş. Frattini, gizli belgelerin yayımlanması öncesinde Katar'ın başkenti Doha'ya giderken uçakta yaptığı değerlendirmede ise, ''WikiLeaks belgeleri, diplomasinin 11 Eylül'ü olacaktır. Güvenlik açısından 11 Eylül dünya düzeninde nasıl bir değişikliğe yol açtıysa, WikiLeaks aracılığıyla yayımlanan belgeler de ülkeler arasındaki diplomatik ilişkilerde aynı çapta değişikliğe sebep olacaktır'' dedi.
Frattini, ''Diplomasi samimiyete, gizliliğe ve güvene dayalıdır. Belgelerin yayımlanması sonrasında kimse kimseye güvenmez hale gelecektir'' diye konuştu.
İRAN'A ASKERİ OPERASYON
New York Times gazetesi, belgelere göre ABD Savunma Bakanı Robert Gates'in İran'a yapılacak askeri bir operasyonun bu ülkenin nükleer programını sadece 1 ya da 3 yıl geciktirebileceğini inandığını ortaya koyduğunu bildirdi.
Washington mahreçli haberde, internet sitesi Wikileaks tarafından sızdırılan son 3 yıla aşkın çeyrek milyon kadar gizli Amerikan diplomatik yazışmasında, yabancı liderlerle ve dünyadaki nükleer ve terörist tehditlerle ilgili değerlendirmelerin bulunduğunu bildirdi.
Gazete ABD Dışişleri Bakanlığının toplam 270 büyükelçilik ve konsolosluklarla günlük yazışmalarına dayanan gizli belgeleri, bugünden itibaren gelecek günlerde tek tek açıklayacağını vurguladı.
Belgelerde Suudi Arabistanlı bazı donörlerin El Kaide gibi terörist grupların ana mali kaynakları oldukları, Çin hükümetinin bilgisayar sabotajlarıyla ABD'yi hedef aldığı kaydediliyor.
Belgelere göre ABD Savunma Bakanı Robert Gates'in İran'a yapılacak askeri bir operasyonun bu ülkenin nükleer programını sadece 1 ya da 3 yıl geciktirebileceğini inandığını ortaya koyduğunu da bildirdi.
Gizli belgelerde, İran'ın Kuzey Kore'den, Batı Avrupa'yı vurma kapasitesine sahip son derece gelişmiş füzeler aldığı ve ABD'nin, İran'ın bu füzeleri daha uzun menzilli füzeler üretmede araç olarak kullandığından endişe ettiği ve bu gelişmiş füzelerin son derece kuvvetli olduğu da kaydediliyor.
'SUUDİ KRALI ABD'DEN İRAN'A SALDIRMASINI İSTEMİŞ'
İngiliz Guardian gazetesinin internet sitesinde de, dünyadaki bazı gazetelerle birlikte Wikileaks'in yayınladığı son gizli belgelere yer verildi.
Dünyadaki ABD büyükelçiliklerinden gönderilen 250 binden fazla mesajda yer alan bilgilerin aktarıldığı belgelere göre, Suudi Arabistan Kralı Abdullah'ın da aralarında bulunduğu bazı Arap liderleri, ABD'den İran'a nükleer programına son vermesi için hava saldırısında bulunmasını istedi. Ayrıca Amerikalı yetkililer, BM ile ilgili casusluk yapmakla görevlendirildi.
Guardian gazetesi, ''bu iki bilginin bile dünyayı sarsmaya yeterli olduğunu'' belirterek, gizli belgelerin Washington'ın birçok hassas uluslararası konudaki değerlendirmelerini de gözler önüne serdiğini kaydetti. Gazetenin internet sitesinde, gizli belgelerde şu detayların da yer aldığı belirtildi:
-Pakistan'ın nükleer programı konusunda Washington ve Londra'nın duyduğu endişeler,
-Rus hükümeti ile organize suç arasında iddia edilen bağlantılar,
-İngiltere'ye yönelik Afganistan'daki askeri operasyonlarla ilgili eleştiriler,
-İngiliz kraliyet ailesinin bir mensubunun uygunsuz davranışları, Belgelerde ayrıca, İran'ın Kuzey Kore füzelerini kullanma girişimi, Afgan hükümetindeki yolsuzluklar, ABD'nin Suriye'yi Lübnan'daki Hizbullah'a silah yardımı yapmasını engelleme girişimleri gibi konularda çeşitli bilgiler bulunduğu kaydedildi.
Takvim.com.tr
