7 Eylül 2025 KPSS sorusu: GAP projesi nedir?
7 Eylül 2025 KPSS sorusu: GAP projesi nedir? Türkiye’nin en kapsamlı bölgesel kalkınma girişimlerinden biri olan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), enerji, tarım ve sosyal dönüşüm hedefleriyle yalnızca bölgeyi değil, ülke genelindeki refah politikalarını da şekillendiriyor. GAP stratejik etkileri bakımından bir vizyon projesi olarak öne çıkıyor.
Güneydoğu Anadolu Projesi, 1970'li yıllarda Fırat ve Dicle nehirlerinden daha etkin yararlanmak için hazırlanan sulama ve enerji projeleriyle gündeme geliyor. Zamanla baraj ve hidroelektrik santrallerden ibaret bir plan olmaktan çıkarak, tarım, sanayi, eğitim, sağlık ve kültürel gelişimi kapsayan geniş ölçekli bir kalkınma programına dönüşüyor.
7 Eylül 2025 KPSS sorusu: GAP projesi nedir?
1989'da yayımlanan master plan ile proje resmiyet kazanıyor. GAP'ın temel hedefleri arasında bölgedeki yaşam standartlarını yükseltmek, gelir dağılımındaki eşitsizlikleri azaltmak, göçün önüne geçmek ve Türkiye'nin enerji ile tarımda kendi kendine yeterliliğini artırmak bulunuyor. GAP, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde 9 ili kapsıyor: Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak. Proje kapsamında 22 baraj, 19 hidroelektrik santrali ve 1,8 milyon hektarlık sulama alanı planlanıyor.
Bugün itibarıyla barajların büyük kısmı tamamlanıyor. Atatürk, Karakaya ve Ilısu gibi yapılar yalnızca enerji üretiminde değil, tarımsal sulamada da kritik rol üstleniyor. Bölgesel ulaşım ağlarının geliştirilmesi ise yatırımların tamamlayıcı unsuru olarak öne çıkıyor.
Uzmanların değerlendirmelerine göre GAP, tarımsal üretimde ciddi bir sıçrama yaratıyor. Pamuk, buğday, mısır ve mercimek gibi stratejik ürünlerde verim artışı sağlanıyor. Türkiye'nin pamuk ihtiyacının büyük kısmı artık GAP bölgesinden karşılanıyor. Enerji alanında ise proje büyük katkı sunuyor. Hidroelektrik santraller, ülke elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 15'ini karşılayabilecek kapasiteye ulaşıyor. Bu yönüyle GAP, Türkiye'nin enerji güvenliği açısından stratejik bir konumda bulunuyor.
GAP yalnızca ekonomik kalkınmayı değil, sosyal gelişimi de hedefliyor. Eğitim kurumları, sağlık merkezleri ve mesleki eğitim programları bölgedeki gençlerin ve çiftçilerin yaşamına katkı sağlıyor. Kadınların iş gücüne katılımını destekleyen projeler, toplumsal dönüşüm açısından kritik görülüyor.
Kültürel mirasın korunması ve turizmin canlandırılması için çalışmalar da yürütülüyor. Böylece GAP, bölge halkının yaşam kalitesini artırmaya yönelik bütüncül bir kalkınma yaklaşımı sergiliyor.
