Seyyanen zam gerçeği: Kimleri kapsıyor? Gözden kaçan detay

Kamuda görev yapan genel müdür, daire başkanı, müfettiş ve uzmanlara 10 ila 30 bin TL arasında seyyanen zam öngören teklif Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi.

ORTAK KARAR ALINDI
AK Parti, CHP, MHP, DEM Parti, İYİ Parti ve Yeniyol Parti'li milletvekillerinin imzası bulunan 10 ila 30 bin TL arasında seyyanen zam yapılması kararı tartışmaları da beraberinde getirdi. Memur sendikaları, zammın tüm kamu çalışanlarını kapsaması gerektiğini belirterek düzenlemeye itiraz etti.

GÖZDEN KAÇAN GERÇEK
Ancak düzenlemenin ardında gözden kaçan önemli gerekçeler bulunuyor. Son yıllarda hekimler, kaymakamlar, hakim-savcılar ve bazı meslek gruplarına ek maaş artışları yapılmış olsa da, 2011'den bu yana kariyer meslek mensuplarının maaşlarında herhangi bir artış sağlanmadı. Bu durum, kamuda görev yapan uzman ve müfettişlerin motivasyonunu etkileyen önemli bir sorun olarak öne çıktı.

ZORLU YETİŞTİRME SÜRECİ VE KAZANILAN YETKİNLİKLER
Kariyer meslek personeli, KPSS A grubu sınavından aldıkları puana göre oluşturulan sıralama üzerinden yazılı ve sözlü sınavlarla kamuya uzman yardımcısı veya müfettiş yardımcısı olarak atanıyor. Atandıktan sonra en az üç yıl süren yoğun bir yetiştirme sürecine tabi tutuluyor. Bu süreçte mesleki bilgi ve becerilerin yanı sıra analitik düşünme, bilimsel çalışma alışkanlığı, araştırma yeteneği ve temsil kabiliyeti kazandırılıyor.

KAMU ÜST KADEME YÖNETİMİ İÇİN TEMEL KADRO
Yetiştirme sürecinin sonunda hazırlanan uzmanlık tezi ve yapılan yeterlilik sınavıyla birlikte, yabancı dil şartını sağlayan personel, uzman veya müfettiş olarak görevine başlıyor. Bu süreç, personeli hem kamuda hem de özel sektörde talep edilen uzmanlar haline getiriyor. Kamu kurumlarının üst kademe yönetici pozisyonlarına yapılan atamaların büyük çoğunluğu kariyer meslek personeli arasından gerçekleşiyor. Bu nedenle, bu kadrolar kamu yönetiminin potansiyel üst düzey liderlerini oluşturuyor.

DÜŞÜK MAAŞIN YARATTIĞI SORUNLAR: DEVLET YETİŞTİRDİ ÖZEL SEKTÖR KAPTI
Ancak uzun yıllar boyunca düşük kalan maaşlar, hem KPSS ve diğer alım sınavlarına başvuru sayısını azalttı hem de yetiştirilen uzmanların özel sektöre geçişini engelleyemedi. Bu durum, kritik öneme sahip görevlerin sürdürülebilirliği açısından risk oluşturuyordu.

SEYYANEN ZAM DÜZENLEMESİNİN AMACI
Düzenlemenin temel amacı, kariyer meslek mensuplarının istihdam niteliğini artırmak, kamuda kalmalarını sağlamak ve diğer meslek gruplarıyla maaş dengesini yeniden tesis etmek olarak öne çıkıyor... Plan ve Bütçe Komisyonu'nda tüm parti gruplarının mutabakatıyla sunulan önerge, oy birliğiyle kabul edilerek 2026 Bütçe Kanunu'na eklendi.

KİMLERİ KAPSIYOR
Yaklaşık 34.200 personeli kapsayan düzenlemenin yüzde 80'i kariyer meslek mensubundan, geri kalanı ise bu kadrolardan üst yöneticiliğe atanan personelden oluşuyor. Artış oranları, özel sektöre geçiş olasılığı, işin niteliği, sorumluluk ve hiyerarşik pozisyonlar dikkate alınarak belirleniyor. Böylece, kamu hizmetinde kritik rol üstlenen kariyer meslek mensuplarının motivasyonu ve kurumda kalıcılığı güçlendiriliyor.

DÜZENLEME NEDEN GEREKLİ?
Sabah yazarı Dilek Güngör, düzenlemeyi köşesine taşıyarak özellikle BDDK, SPK, TMSF gibi üst kurullarda görev yapan uzman ve müfettişleri örnek gösterdi. Güngör, bu kurumlarda görev yapan personelin finans alanında yüksek bilgiye sahip olduğunu, ancak düşük maaş nedeniyle özel sektöre kaydığını vurguladı. Bu nedenle seyyanen zammın, kamuda kritik denetim ve uzmanlık görevlerinin sürdürülmesi açısından gerekli olduğunu ifade etti.

Fotoğraf: AA, Takvim.com.tr Arşiv

"ZAM OLMASAYDI NE MÜFETTİŞ KALIRDIR NE DENETMEN"
Dilek Güngör, "Üst kurullarda çalışan uzman kadrolardakiler, kendileriyle aynı eğitim formasyonundan geçip, özel sektörde çalışanlardan kat be kat daha düşük maaş skalasıyla karşılaşınca kamudan ayrılıyorlar. BDDK, SPK, TMSF gibi kurumlarda hemen her gün bir kurum personeli görevi bırakıyor. Kayıpları telafi etmek için personel alım sınavı açıyorlar. Gelen şartları görünce ayrılıyor. Özel sektörde 4-5 kat fazla maaş tekliflerini değerlendiriyor. Velhasıl, bu seyyanen zam olmasaydı yakında kamuda ne müfettiş ne denetmen ne murakıp kalırdı." ifadelerini kullandı.

Fotoğraf: AA, Takvim.com.tr Arşiv

Güngör yazısında şu ifadeleri kullandı:

Bütçe görüşmeleri sırasında Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen, kamuda görev yapan genel müdürler, daire başkanları, kurum başkanları, il müdürleri ile müfettişler ve uzmanların maaşlarına 10 ila 30 bin TL arasında seyyanen zam yapılmasını öngören düzenleme kıyameti kopardı. Memur sendikaları ayağa kalktı. Zammın tüm kamu çalışanlarını kapsaması gerektiğini belirtip, düzenlemenin bu haliyle çalışma barışını bozacağını söylediler. Haklılık payları yok değil… Zira yüksek enflasyon karşısında memura, emekliye, asgari ücretliye verilen zamlar erimiş durumda…

"BDDK, SPK, TMSF GİBİ ÜST KURULLARI DA KAPSIYOR"

Ancak… Bu konuyu 2023 yılında da dile getirmiştim. Benzer bir teklif o dönemde de Meclis'e sunulmuştu. Tepkiler yüzünden geri adım atılmıştı. Bu kez teklifin akıbeti ne olur, bilmiyorum. Bildiğim şu… Önceki gece getirilen teklif BDDK, SPK, TMSF gibi üst kurullarda görev yapan personeli de kapsıyor.

"MÜDÜR YARDIMCISI TİR TİR TİTRİYOR"

Düşünün, bu kurumlarda çalışan uzman, müfettiş, murakıp milyarları yöneten bankaları, holdingleri, şirketleri denetliyor. Sözüm ona, finans alanında bağımsız idari otoritesiniz. Denetlediğiniz milyonlarca TL ceza kestiğiniz kuruma gidiyorsunuz. Karşınızda size evrakları getiren müdür yardımcısı tir tir titriyor. O 500 bin TL, siz 60-70 bin TL maaş alıyorsunuz!

Fotoğraf: AA, Takvim.com.tr Arşiv

"NASIL RACON KESECEKSİNİZ"

Orada nasıl 'racon' keseceksiniz? Denetim raporunu nasıl yazacaksınız? Nasıl ceza keseceksiniz? Üstelik, üst kurullarda görev yapan kariyer meslek grubundakilerin çoğu iyi üniversitelerden mezun olup, yurt dışında yüksek lisans yapan ve anadili gibi İngilizce konuşan personel…
Bu kurumların sınavlarını kazanmak için bir hakim kadar hukuk bilginizin olması, bir profesör kadar iktisat, muhasebe ve maliye bilginizin olması gerekiyor. Ayrıca da mülakatta da başarılı olmanız isteniyor. Dolayısıyla, bu kurumların sınavlarından 'geçer' not alıp, kabul edilmek, kamuda çalışmak isteyenlerin girdiği KPSS sınavından çok daha zorlayıcı…

"4-5 KAT FAZLA MAAŞ TEKLİFLERİNİ DEĞERLENDİRİYORLAR"

Bir de şu var… Üst kurullarda çalışan uzman kadrolardakiler, kendileriyle aynı eğitim formasyonundan geçip, özel sektörde çalışanlardan kat be kat daha düşük maaş skalasıyla karşılaşınca kamudan ayrılıyorlar. BDDK, SPK, TMSF gibi kurumlarda hemen her gün bir kurum personeli görevi bırakıyor. Kayıpları telafi etmek için personel alım sınavı açıyorlar. Gelen şartları görünce ayrılıyor. Özel sektörde 4-5 kat fazla maaş tekliflerini değerlendiriyor. Velhasıl, bu seyyanen zam olmasaydı yakında kamuda ne müfettiş ne denetmen ne murakıp kalırdı.

Fotoğraf: AA, Takvim.com.tr Arşiv

"BU ÇÖZÜM DE PALYATİF"

Üst kurullar bu alanlarda kariyer yapmış personel için artık iyice cazibesini yitirirdi. Fakat bu çözüm de 'palyatif'… Niye mi? Sonuçta, bağımsız düzenleyici ve denetleyici kurumlar, devletin belirli sektörlerinde düzenleyici ve denetleyici rol oynayan, yürütme organından bağımsız olarak faaliyet gösteren kurumlar. Bunlar, piyasaların adil ve serbest işleyişini sağlamak, rekabeti korumak ve tüketici haklarını güvence altına almak amacıyla kurulmuşlar. İdari ve mali özerkliğe sahipler. İdari olarak da mali bakımdan da bir yere bağlı değiller.

Ayrıca, giderlerini de denetime tabi kuruluşların yaptığı katılma payı ödemeleriyle karşılıyorlar. Buna rağmen, personellerinin maaşlarını kendilerinin belirleme yetkisi yok. Bana kalırsa, BDDK, SPK, TMSF gibi üst kurullar için mali özerklik kavramı yeniden tartışılmalıdır.

Finans piyasasını denetleyen bu kurumların özerk bir bütçeye sahip olması, yönetici ve uzmanlarına, denetlenen kurumlarda çalışanlara yakın ücret verebilmesi, onları yurt dışı eğitim ve konferans imkanlarıyla yetiştirebilmesi gerekir."

TAKVİM UYGULAMASINI İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN

Günün Manşetleri

Tüm Manşetler