Negatif faiz kavramı gündemdeki yerini yeniden alırken AMB'nin bu kararının nedenlerine, ne anlama geldiğini ve Türkiye'ye muhtemel etkilerine bir bakalım.
KARARIN NEDENLERİ
Bu karar Avrupa'nın deflasyon tehlikesi ile karşı karşıya olduğunun göstergesidir. Deflasyon, bir ekonomide üretim hacmindeki daralmadır.
Deflasyon ortamında tüketim yavaşlar ve enflasyon düşmeye başlar. Harcama olmayınca, üretim azalır, işsizlik artar.
Avrupa, Japonya'nın karşılaştığı benzeri bir deflasyonu yaşamamak için bankalardaki mevduatların harcamaya dönüşmesi için mevduat faizini negatife indirdi. Avrupa, deflasyon tehlikesi ile mücadelede başarılı olamazsa depresyon riski ile karşı karşıya kalabilir.
NEGATİF FAİZ
Pozitif mevduat faizinde bankalar, rezervlerini belli bir faiz karşılığında merkez bankasına yatırırlar. Bu hesaplar, bankalar için bir çeşit düşük faizli mevduat hesapları gibi düşünülebilir. Eğer bankalar merkez bankasının verdiği faiz oranını yeterli bulurlarsa ellerindeki fonları kredi olarak vermek yerine, merkez bankasına yatırmaya devam ederler. Bankalar, eğer faiz düşük olur ve sağlıklı kazanç elde edemeyeceklerini görürlerse hane halkına ve reel sektöre kredi kullandırmayı tercih ederler. AMB mevduatta faizleri negatife çekerek, riskten kaçınan bankaların paralarını bir yere bağlamasının da önüne geçmeye çalışıyor. AMB'nin bankalara net mesajı "Bize para yatırmayın, parayı kredi olarak değerlendirin".
TÜRKİYE'YE ETKİLERİ
AMB'nin aldığı kararların tamamı Türkiye açısından oldukça olumlu.
AMB'nin aldığı kararla bankalar toplam kredi hacminin yüzde 7'si kadar yeni fonlama imkanı sahibi olurken, fonlama operasyonunun büyüklüğü 400 milyar euro olacak. Fonlama operasyonları Eylül ve Aralık 2014'te gerçekleştirilecek.
Faizlerin uzun süre düşük kalması planlanırken, sağlanan fonlama imkanları Eylül 2018'e kadar devam ettirilecek. Tüm bu gelişmeler TCMB'nin Haziran ayındaki faiz indirimi için elini çok güçlendirdi. Geçtiğimiz ay 50 baz puan indirim yapan Merkez Bankası'nın daha yüksek bir faiz indirimi yapmasını bekleyebiliriz.
