■ Özel bir işyerinde çalışırken işveren tarafından iş sözleşmem bildirimsiz olarak feshedildi. İşveren kıdem tazminatımı ödedi. Ancak ihbar tazminatımı ödemedi. İhbar tazminatı alma hakkım var mı?
İhbar tazminatının, İş Kanunu'nun 17'nci maddesine uyarak yapılan geçerli nedenle fesihlerde fesih ihbar süresi tanımaksızın sözleşmenin işverence feshedilmesi durumunda ödenmesi gerekir. İş sözleşmesinin haklı neden olmaksızın işçi tarafından işverene ihbar süresi tanımaksızın derhal feshedilmesi durumunda da bu defa işçi tarafından işverene ödenmesi gerekir. Bu nedenle eski işvereniniz size önceden bildirim yapmadan çıkış verdiyse ihbar tazminatını ödemesi gerekir.
■ 4 aydır bir firmada çalışıyorum. İşveren sigortamı ödememiş. Ne yapmalıyım?
İşyerinde çalışacak işçilerin işe başlamadan 1 gün önce Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilmesi gerekmektedir.
Sigortasız işçi çalıştırılmaz. Bunun için Sosyal Güvenlik Kurumu'na müracaat etmeniz gerekir. SGK denetmenleri iş yerinde inceleme yaparak tescilinizi yapacaklardır. Bunun için iş yerinde bulunmanız gerekir. Eğer artık iş yerinde çalışmak istemiyorsanız hizmet tespit davası açarak sigortasız çalışmış olduğunuz dönem için sigorta tescilinizin yapılmasını talep edebilirsiniz.
■ Yeni işe giriyorum. Sözleşmede "personele fazla çalışma için ayrıca fazla çalışma ücreti ödenmeyecektir" maddesi var. İş sözleşmesine böyle bir hüküm koymaları mümkün mü?
Ayrıca iş yerinden ayrılmam halinde tazminat ödenmeyeceği de yazıyor.
Kanuna aykırı hükümler içeren sözleşmelerin bu hükümleri geçerli değildir. Sözleşmeye fazla çalışma ücreti ödenmeyecektir, tazminat ödenmeyecektir şeklinde hükümler konulması halinde yasaya aykırı olması nedeniyle geçerli olmayacaktır. Bu nedenle korkmanıza ya da dert etmenize gerek yok.
■ Geçen yıl SGK'dan malulen emekli oldum. Çalışmaya başlarsam SGK maluliyet aylığımı keser mi? S.Y.
5510 sayılı Kanun'a göre malullük aylığı almakta iken bir iş yerinde sigortalı olarak çalışmaya başlayanların malullük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir ve çalıştıkları süre boyunca bunlar için kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınır. İşten ayrılarak yeniden malullük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya sevk edilenlere; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malullüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla yeniden malullük aylığı bağlanır.
Bu hükümler doğrultusunda, sigortalı olarak çalışmaya başlamanız halinde malullük aylığınız kesilir. Ancak işten ayrıldıktan sonra yeniden malulen emekli olmanız mümkündür. Bunun için SGK'dan talepte bulunmanız ve ilk defa malulen emekli olmanıza neden olan maluliyet halinizin devam ediyor olması gerekir. Bu durumda SGK'nın sizi kontrol muayenesine tabi tutacağını unutmayınız.
