Tarihi 4 Ocak 2010

Özel üniversite niçin açılmalı?

YÖK Başkanı Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan yeni yıldaki hedeflerini açıkladı, özeti: "Üniversite sayısı 200'e çıkacak ve özel üniversite kurulmasının da önü açılacak." Önce üniversitelerin 200'e çıkarılmasını ele alalım. Türkiye'nin bu kadar üniversiteye ihtiyacı var mı?
Bana göre var. Çünkü yüksek öğretimdeki öğrenci oranımız henüz hala yüzde 20'lerde. Batıda bu oran 3 katı.
Oysa dünyanın önemli bir figüranı olmayı hedefleyen ülkemizde bu oranın yüzde 60'larda olması gerekir. Bunun yolu da üniversite sayısının artması ve daha erişilebilir olmasıdır.
***

'Efendim bitirince bir işe giremedikten sonra ne anlamı var?' görüşü doğru değildir. Üniversiteler istihdam kapısı olarak görülmemelidir. Daha kültürlü bir toplum, daha kaliteli bir yaşam oluşturma açısından değerlendirilmelidir.
YÖK, mühendislik fakültelerini 4 yılda bitiren öğrencilere 'mühendis' değil, 'lisans' diploması verecektir. Hukuk fakültesini bitiren de "avukatlık belgesi" alamayacak. Sadece 4 yıl hukuk eğitimi gördüğüne dair lisans diploması alacak. Eğitim Fakülteleri ve diğerleri için de bu böyle... Öğrenciler mühendis, avukat, öğretmen ve diğer meslek mensupları olabilmek için lisans eğitiminden sonra en az iki yıl da yüksek lisans eğitimi almak zorunda kalacaklar. Yani isteyen üniversite okuyabilecek ama meslek sahibi olamayacak.
Ancak o zaman mühendisimiz, avukatımız, öğretmenimiz daha eğitimli, daha başarılı olacak. Bu hedeften bakıldığında 200, hatta daha fazla üniversiteye ihtiyacımız vardır.
***

Ama bugünkü koşullar bunu kaldırabilir mi? Doğrusu benim de kuşkularım var.
Halen 94 devlet, 47 vakıf üniversitesi ve 7 vakıf meslek yüksek okulu var.
Sayılar hızlı artıyor.
Bunlar güzel de ihtiyacı karşılayacak öğretim elemanı var mı? Yeni kurulan 30'a yakın devlet üniversitesi, henüz tam üniversite vasfına kavuşamadı.
Kalite çok önemli. Niceliğe giderken, niteliği göz ardı etmemeliyiz.
***

Özel üniversite meselesine gelince Prof. Dr. Özcan, "Özel üniversiteler açılırsa, belki bugünkü vakıf üniversitelerinin bir kısmı bu statüye geçer. Bu işi para için yapan serbestçe yapmalı" diyerek, bazı vakıf üniversitelerinin kar amaçlı olduğunu kabul ediyor.
O halde birbirimizi kandırmaktan, ya da kanıyormuş gibi yapmaktan vazgeçelim.
Ülkemizde resmi olmasa da, fiilen özel üniversite uygulaması vardır. Resmileşirse iş daha dürüstçe olur.
***

Zaten yüksek öğretimde vakıf üniversitelerinin payı ancak yüzde 4 civarında.
Bu çok düşük.
Son iki yıldır vakıf üniversitelerinin kontenjanlarını dolduramamış olmaları, özel üniversitenin ilgi görmeyeceği fikrini destekleyebilir.
Ancak bizde burs sisteminin doğru işlemediği unutulmamalıdır.
Bu yasayla yabancı üniversiteler ve yatırımcılar da ülkemize gelecek.
Komşu ülkelerden öğrenci gelmesinin de önü açılacak. Olayı biraz da küresel boyutta görmeliyiz.
YÖK'ün branşa dayalı özel üniversite yaklaşımı çok yerinde olabilir.
Bu mesleki eğitimin gelişmesine de katkı sağlar.
Ama başta işin kriterlerini çok iyi oluşturmak gerekir. Sadece maddiyete dayalı olmamalıdır. Her parası olan üniversite açarsa, geçmişteki hatayı tekrar yaşayabiliriz.