Tobin Vergisi nasıl uygulanmalı? Vergi oranı ne kadar olmalı? Verginin sermaye girişinde mi yoksa sermaye çıkışında mı alınacağı konusunda çok sayıda cevap arayan sorular var. Tobin Vergisi mevcut tartışmalarda olduğundan daha fazla karmaşık bir yapıya sahip. Bu nedenle iktisatçılar arasında nihai bir görüş birliği yok. Uygulayan ülkelere baktığımızda bu konuda fikir verecek elimizde çok fazla örnek yok. Kısa süreli uygulayan Malezya başarılı oldu. Brezilya, Tobin Vergisi uyguladı. Ancak vergi sonrası Brezilya'ya sermaye girişleri devam etti.
Tobin Vergisi, kısa vadeli sermaye hareketlerinin işlem maliyetlerini yükselterek kısa vadeli para giriş ve çıkışını engellemek için sermaye hareketleri üzerine işlem vergisi getirilmesidir. Temel amaç spekülasyon amaçlı sermaye hareketini caydırmaktır.
Kısa vadeli döviz alımı üzerine konulacak vergi ile sermaye girişi engellenerek karşılığında önemli büyüklükte bir vergi hasılatı elde edilmektedir. Vergi oranları 0.1 ile 0.5 arasında değişmektedir. Örneğin vergi oranının yüzde 0.001 oranında belirlenmesi durumunda, 1000 $ bir işlem üzerinden 1 cent vergi alınacaktır.
Bu vergiyi eleştirenler tam olarak sermaye hareketlerini engellemede başarısız olduğunu savunmaktadır. Optimum vergi oranının belirlenmesi konusunda başarısızlığının yüksek olacağı konusunda görüşler bulunmaktadır.
Diğer bir tartışma konusu, verginin sermaye girişinde mi çıkışında mı alınacağıdır. Temel amaç kısa vadeli sermayenin uzun vadeli yatırıma dönüşmesini sağlamaktır. Ancak sıcak paranın gidebileceği alternatif piyasalar olduğu sürece bu caydırıcılık ne kadar başarılı olur?
Bunu tartışmamız gerekir. Sıcak paranın kontrolüne ilişkin muhakkak bir kontrolün olması lazım. Ancak uygulama konusunda matematik hesabını iyi yapmak gerekir.