Bu aralar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın hazırladığı tüketici yasasındaki değişiklik taslağı tartışılıyor. Yasa, özellikle bankaların vatandaştan aldığı 60'tan fazla ücret ve komisyona bir disiplin getirmeyi planlıyor. Yasa, bunun yanında ticari hayatı düzenleyen ve vatandaşı koruyan birçok düzenlemeyle de olumlu bulunuyor.
Fakat banka ücretleri noktasında kafalarda soru işaretleri ve çekinceler var...
Kart aidatı meselesinden başlayalım.
Kredi kartı aidatı mahkemelerce hukuksuz bulunuyor ve iade ediliyor.
Uzmanlara göre; taslak ise kart aidatını kaldırmayıp, aksine 'yasal' hale getiriyor.
Yani, kredi kartı aidatı alınmaya devam edilecek. İsteyen, aidatsız kart kullanacak.
Gelelim ücret ve komisyonlara...
Taslakta "Ücret ve komisyonları bakanlığın görüşünü alarak BDDK belirler" deniliyor. Bu ilk bakışta olumlu gibi görünüyor. Böylece bankaların garip ücret isteklerinin önüne geçilebilecek. Fakat burada da bazı tehlikeler söz konusu...
BDDK hangi ücretleri belirleyecek?
Yani 'bozuk para tümleme parası' diye bir ücret olacak mı, olmayacak mı?
Tüketici bunu bilmek istiyor.
Ya da ortada dosya yokken alınan 'dosya masrafı' kaldırılıyor mu? 'Hesap işletim ücreti' ne durumda?
BDDK'nın burada tüketiciden mi, yoksa bankadan mı yana tavır alacağı önem kazanıyor.
BDDK'nın önceki açıklamalarını hatırlayın, Türkiye Bankalar Birliği ile birebir aynı idi:
"Alacağınız ücret ve komisyonları önceden tüketiciye ya da müşteriye bildirin."
Bildirince ne olacak? Örneğin; banka bize kredi alırken "Senden şu kadar dosya masrafı alacağız" deyince sorun çözülecek mi?
Biz "Vermiyoruz" deyince ne olacak? Vatandaşın kredi almasını ya da o hizmete ulaşmasını kim sağlayacak?
Bu sorular cevap bekliyor.
Bir başka çekince ise bankaların artık sorumlu olmaması. Yani BDDK ücreti belirleyecek, vatandaş ödeyecek. Haksız olduğu iddiasıyla mahkemeye başvursanız, banka "Biz belirmedik, BDDK belirledi" diye sorumluluktan kaçabilecek.
Bugün gerek tüketici mahkemelerinde gerek hakem heyetlerinde ve gerekse Yargıtay'da haksız bulunan bankalar, böylece sorumluluktan kurtulacak.
Kredi kartındaki oyunlara gelelim...
Kart faizlerini düşürdükçe bankalar yeni kazanç kapıları buluyor.
'Taksit erteleme', 'ekstre masrafı', 'asgari tutarı ödeme', 'borcu SMS ile bildirme' gibi bin türlü para kapma sistemi var. Bunları önceki yazılarımda detaylarıyla anlatmış ve tüketicileri uyarmıştım.
Bütün bunlara bir standart gelecek mi, yoksa GSM şirketlerinde olduğu gibi binbir türlü tarife ve teklifle tüketicinin kafası mı karışacak?
Sorular çok. Yasa çıkarken bu endişelerin giderilmesi gerekiyor. Ayrıca uygulama ile ilgili kuralların da tüketiciyi zora sokmayacak şekilde belirlenmesi şart.