Geçtiğimiz yılın son günlerinde başlayıp nihayet sona eren ama bu arada birçok kişinin de hayatına mal olan İran'daki gösteriler, kimine göre tamamen iç dinamiklerden kaynaklanan olaylardı ve dış güçlerin bu işte herhangi bir parmağı filan yoktu.
İran'ın karşı karşıya bulunduğu ekonomik zorluklar ve yönetimde bulunanların bu konularda gerekenleri yapmayışı ya da yapamayışı sebebiyle, insanların artık bıçağın kemiğe dayandığı düşüncesiyle böyle bir harekete giriştiği kanaatinin doğru olduğunu gösteren emarelerin olduğu doğru.
Ancak, protestoların başladıktan hemen sonra ülke çapında hızla yaygınlaşması ve özellikle de birbirleri ile uyuşmaları son derece güç birtakım grupların bir araya gelmiş olmaları, olayların tamamen içeriden kaynaklandığı yönündeki görüşü zayıflatan unsurlar.
Başka bazılarına göre ise, İran'da yaşananlar kesinlikle ve tamamen uzunca bir süredir böyle bir girişim için çeşitli hazırlıklar yapmış olan dış güçlerin eseriydi. Bu görüş sahiplerinin dayandıkları temel argüman ise devlet yapısının oldukça sıkı olduğu İran'da insanların bu türden girişimlere cesaret edemeyecekleri şeklindeki kanaat.
Göstericilerin: "Halk dilencilik yapıyor;
Ahund, tanrılık taslıyor", "Suriye, Yemen ve Lübnan'ı bırakın, İran'a bakın" ve 'siyasî mahkûmlara hürriyet' gibi sloganlarının, meselenin ekonomik yönlerine atıfta bulunduğu doğru. Ancak, "Şah'a selam" ve düpedüz İslam karşıtı başka sloganlara bakılırsa, olayların başka veçhelerinin de olması kuvvetle muhtemel.
Bu açıdan, olayların ülkeye has bazı sebeplerle içeriden kaynaklanmakla birlikte İran dışından bazı güçlerin gerek başlaması ve gerekse yayılması açısından çeşitli şekillerde destek oldukları şeklindeki görüş ise genellikle en çok itibar edilen görüş oldu.
Bu görüşü destekleyen unsurların başında ise, özellikle de ABD ve İsrail yöneticilerinin olayların çıkması ve yayılmasından duydukları sevinci her fırsatta ifade etmeleri geliyor.
Bu ülkelerin İran'ı ve İran halkını çok seviyormuş havasındaki liderlerinin açıklamaları, duydukları memnuniyeti gösteriyordu aslında.
YERLİ VE MİLLİ OLABİLMEK
İran'ın, gerek petrol fiyatlarının düşüşü ve maruz kalınan uygulanan ambargolar, gerekse de yakın ülkeler başta olmak üzere yurt dışında yaptığı operasyonlar sebebiyle ekonomik ve sosyal açıdan ciddi problemlerinin olduğu ve bu sebeple İran halkının da ciddi sıkıntılar çektiği, açık.
Ancak aynı zamanda başta ABD ve İsrail olmak üzere, bu ülkenin hedef alındığı ve bazen kısmen teşvik ediliyor olsa bile İran'ın rahat bırakılmak istenmediği de çok açık.
Diğer batılı ülkeler bir yana, ABD ve İsrail istihbarat teşkilatlarının İran'ı mümkün olduğu kadar zayıflatmaya yönelik faaliyetlerde bulundukları, gösteriler sırasında elde edilen görüntülerle doğrulandı.
Bu hususları yazmamızın sebebi, İran'da olup biten her şeyin bu ülkenin iç meselelerinden kaynaklandığı ve olaylarda batılı devletlerin parmağını aramanın yanlış olduğunu ileri sürenlerin, oluşturmaya çalıştıkları algı...
Bu görüş sahiplerinin, İran'da olup bitenler üzerinden son dönemde yaşadığımız çok ciddi girişimlerde aslında dış mihrakların herhangi bir rolü olmadığını ispatlamaya çalışmaları, meselenin en ciddi yanı...
Eleştirilmesi gereken birçok kusuru olan İran'ın tam olarak kendisinden istenildiği gibi davranmaması, olaylardaki yabancı parmağının en önemli sebebi...
Bizim yakın zamanda yaşadıklarımızla en önemli benzerlik de buradan kaynaklanıyor zaten... Olup bitenleri görmezden gelip batılıları aklama çabasında olanlar, bazen yerli ve milli olmayı deneseler, iyi olacak...