Türkiye 2001 krizini 10. yılında tartışıyor; sizce bu krizin nedenleri neydi?
2001 krizi, çok yoğun kısa vadeli sermaye girişlerini, geri dönüşsüz spekülatif alanlara kaydıran zayıf banka sisteminin sonuçlarından birisi olarak ortaya çıkmıştır. 2001 krizi bir sonuçtur. Yıllarca yağmalanan banka sisteminin, kamu bankalarının, devlet hazinesinin ve bunlara dayanan yağmacı anlayışın sonucudur. Türkiye bu anlamda koalisyon hükümetlerinden çok çekmiştir.
Güçsüz hükümetler hiçbir zaman gerçekten iktidar olamamışlar ve Türkiye yağma oligarşisinin elinde kaynakları yağmalanan bir ülke olmuştur.
2001 krizi karşımıza nasıl bir tablo ortaya çıkarmıştı?
Türkiye'de 2001 krizi ortaya çıkarmıştır ki o tarihe kadar kamu bankaları da yağmalanmış ve 'görev zararı' adı altında kaynakları 'belli' yerlere peşkeş çekilmiştir. 2001 krizinde Ziraat ve Halk bankaları 3 milyar doları aşan zararla yüzyüzeydiler. Merkez Bankası ne yapacağı bilmez halde çırpıyordu ve IMF'nin, kapalı kapılar ardında, yaptığı gizli görüşmeler sonucu İsrail Merkez Bankası Başkanı S. Fischer'in direktifleriyle yeni bir Düyun-u Umumiye kurulmuştu. IMF Danışmanı Marc Carawan BDDK'ya yerleşmiş, çaresiz hükümet bu sözde danışmana 250 bin dolar danışmanlık ücreti ödeyerek Türkiye'nin nasıl kurtaracağını (!) öğrenmiştir.
"2001 krizi Türkiye için büyük bir ders oldu" diyebilir miyiz?
Evet, kesinlikle... Bu krizde Türkiye bir gecede yüzde 25 fakirleşmiş ve gecelik faizler yüzde 7 bin 500'lere fırlamıştır. Batık bankaların TMSF'ye aktardıkları toplam 39.3 milyar dolarlık maliyet, 2002 gayri safi milli hasılasının yüzde 26.6'sına karşılık geliyordu. Ayrıca bu rakam Türkiye'nin o zamanki toplam borç stokunun yüzde 20'sine tekabül ediyordu. 2001 krizinden 10 yıl sonra Türkiye'nin banka sistemi AB ve dünyadaki krize rağmen en sağlam banka sistemi; kamu bankaları yüksek kârlılık ve çok önemli sermaye yeterlilik oranları sağladılar.
Türkiye, 2002'den itibaren istikrarlı bir büyüme oranı sağladı. Kamunun borçlanma gereği düştü, hızlı bir büyüme temposu yakalanarak, bütçe dengesi sağlandı ve faiz dışı fazla performansından bütçe denkliği performansına geçildi. Dünyadaki krize rağmen bugün Türkiye çok önemli adımlar atıyor; en büyük ders budur.