Boğaza nazır Robert Koleji'ni kuran Amerikalı misyonerler neyi amaçlıyordu?

1863'te İstanbul'da temelleri atılan Amerikan Robert Lisesi misyonerlik faaliyeti için kuruldu. Liseyi o zaman ki adıyla Robert Koleji'ni kuran Amerikalı misyonerlerin amacı Müslümanları ve Ermenileri protestanlaştırmaktı. Bunun akabinde Cihānşümul Osmanlı Devleti'ni yıkmayı hedefleyen Amerikalıların yaptıklarına mercek tuttuk. İşte ayrıntılar...

Giriş Tarihi 10 Şubat 2021, 22:16 Güncelleme 15 Şubat 2021, 12:58
Boğaza nazır Robert Koleji’ni kuran Amerikalı misyonerler neyi amaçlıyordu?

İÇİNDEKİLER

Boğaziçi Üniversitesi'ndeki yerleşik düzenin huzursuzluğu dikkat çekiyor. İstedikleri gibi davranmayacak olan Melih Bulu'nun istifa etmesi için birtakım marjinal ideolojilerin etkisi altındaki azınlık öğrencilerini tahrik ediyorlar.

Boğaziçi Üniversitesi'nin ilk hali de Robert Koleji'ydi. Yönetim Kurulu 1971'de üniversite olması şartıyla arazinin bir bölümünü ve kaynaklarını Türkiye'ye devretti.

AMERİKAN ROBERT KOLEJİ NASIL VE NİÇİN KURULDU?

Osmanlı Devleti'ne gelen ilk Amerikalı misyonerler (Hristiyanlığı yaymak isteyenler) Pliny Fisk ve Levi Parsons'a (Yahudi ismi) göz atalım...

Evanjelik bu iki misyoner 3 Kasım 1819 tarihinde Filistin'e gitmek üzere Amerika'dan geldiler, Amaçları tüm bölgeyi domine edip, Yahudileri, putperestleri, "Muhammedileri", Hıristiyanları, Filistinlileri, Mısırlıları, Suriyelileri, Ermenileri ve diğerlerini protestanlaştırmaktı. Bunun için Amerikan yönetiminden "neyin nasıl yapılacağının" araştırılması talimatını aldılar.

Levi Parsons

Bir başka açıdan bakarsak buna casusluk faaliyeti de diyebiliriz. Çünkü insanları devşirip ülkeleri uydu gibi kendilerine bağlamayı amaç edinmişlerdi.

Pliny Fisk

Daha sonra Cyrus Hamlin devreye girerek hızlıca eğitim faaliyetlerine başlamıştır. Bunda Osmanlı Devleti'nin güç mücadelesindeki kritik durumu etki etmiştir.

İLK ÖĞRENCİLER ERMENİLER

Çalışmaları vücut bulan Hamlin, İstanbul'daki ilk Amerikan okulunun (Robert Koleji) nüvesini iki Ermeni öğrenciyle attı.

Okulun öğrencisi olmayıp yakın ilçelerden gelen gençlerin de katılabileceği birçok kursların açılmasını sağlayan Hamlin, bu kararıyla eğitim camiasında büyük şöhret kazandı.

Cyrus Hamlin

İSİM BABASI O İŞ İNSANI

Okulun kurulması için insanı Christopher Robert ile aynı amaç doğrultusunda (misyonerlik) uyuşan Hamlin, Rumelihisarı'ndaki Ahmet Vefik Paşa'ya ait arazi satın alınarak yeni okulun inşaatı 1868 yılında hızlıca bitirdi.

İnşası için servetinin büyük bir kısmını harcayan iş insanı Christopher Robert'in soyadı verilen kolej, bu tarihten sonra Robert Koleji olarak kayıtlara geçmiş,16 farklı din ve millete mensup öğrenciyle de 1871'de eğitime başlamıştır.

Christopher Robert

MÜSLÜMANLARIN İSTANBUL'U FETHETMESİNE BÜYÜK KİN DUYUYORLAR

Robert Koleji'nin, özellikle Rumeli Hisarı'nın üstünde kurulması hakkında o dönemin meşhur gezginlerinden Mary L. Ninde'nin, Hamlin'le aralarında şu konuşmanın geçtiği iddia ediliyor:

"Amerika'nın keşfinden 40 yıl önce 1453'te Hristiyan ordusunu yıkan Müslüman despotizmin kurulmasını sağlayan kuleler, politik olduğu kadar dîni bir dirilişe de tanıklık ediyor."

KURUCU HAMLİN: ROBERT KOLEJİ OSMANLI'NIN YIKILIŞINI GÖRECEKTİR

Cyrus Hamlin kendi hatıratında şu ifadeleri kullanmış:

"Fatih Sultan Mehmet'in yaptığı surlardan (Rumeli Hisarı) daha yüksek bir yerde bulunmaktadır. Onlara hükmetmektedir. Bu binanın (Robert Koleji) gücü mânevîdir ve ebedîdir. O surların yıkılıp gittiğini görecektir."

"TÜRKİYE'NİN SAHİBİ TÜRKLER DEĞİL Kİ..."

Misyoner Dr. Atkinson imzalı 1908 tarihli raporda çok çarpıcı şu ifadeler kullanılmış:

"Biz (Amerikalılar) Türkiye'de Hıristiyanlar ve Hıristiyanlık için okul, hastane açıyoruz, ilâç götürüyoruz, modern tıbbı ve eğitimi kuruyoruz. Türk bizi istemeyebilir ama oranın sahibi Türkler değil ki..."

O dönem Robert Koleji'nin insan devşirme etapları dikkat çekiyor. Okulun öğrenci kabulünde, hangi milletten ve dinden olursa olsun tüm öğrencilerin sabah İncil okuma, öğlen dua, akşam Hristiyanlık öğretileri sohbetine katılma zorunluluğu bulunuyordu.

FETÖ'nün çalışma sistemtiğinin aynısını 150 yıl önce Amerikalı misyonerler yapmıştır.

YABANCI ÖĞRENCİ ALMALARINDAKİ SEBEP: OSMANLI'YI BÖLMEK

Robert Koleji'nin mezun ettiği öğrencilerin mensup oldukları ülke ve etnik köken dağılımı da üzerinde durmaya değer bir konudur. Hamlin'in damadı ve kolejin ikinci müdürü Washburn'un verdiği rakamlara göre,1863'ten 1902 tarihlerine kadar 199'u Bulgar, 161'i Ermeni, 82'si Rum, 22'si de diğer milletlerden olmak üzere 464 öğrenci kolejden mezun olmuş.

Evet hiçbiri Müslüman değil...

OSMANLI'NIN ÇÖKERTİLMESİ, GİZLİ PLANLAR VE ROBERT KOLEJİ

Bulgar mezunların sayıca çok olması nedeni gezgin A.B. Dodd'un şu ifadeleriyle açığa kavuşuyor:

"Osmanlı boyunduruğunun alaşağı edilmesi için yapılan gizli planların ve Robert Koleji'nin ya da başka bir yabancı misyoner okuldan mezun olan coşkulu genç devrimcilerin tasarlamalarıyla yapıldığı ve bunların "Bulgar Bağımsızlık Mücadelesi"ndeki rolü küçümsenmemelidir"

Akıllarda soru işareti bırakan bir diğer konu da, Robert Koleji'nin Osmanlı Devleti'nden izin almadan yüksekokul açmasıdır. Bu konu halen gizemini koruyor. Hangi bürokratlar yardımcı olduğuysa bilinmiyor.

Eğitim paravanı altında misyonerlik faaliyetine 45 yıl Maarif Vekaleti'nin izni olmadan devam ettiren Mühendis Mektebi'nin izni, ancak Cumhuriyetin kurulmasından 35 yıl sonra 1957'de alınabilmiştir.

MÜSLÜMAN OLMAYAN ÖĞRENCİLER ÇOĞUNLUKTA

1868'den 1934 yılına kadar 185 öğrenci mezun eden Robert Koleji'nin mezunları, 145'i gayrimüslim, 40'ı ise Müslüman kökenliydi.

Resmi mevzuatta ise uyumsuzluk sadece Robert Koleji ile sınırlı değildi. Bunu 1820 yılından itibaren açılan bütün yabancı okullarda görmekteyiz.

Islahat Fermanı'yla açılan bu yabancı okullara denetim getirilmiş olsa da pek çok okul ruhsatsız ve mevzuat dışında karanlık faaliyetlerini devam ettirdi.

ROBERT KOLEJİ OSMANLI'DAKİ BÜROKRATİK VESAYET TARAFINDAN KORUNDU

Devlet içindeki klikler Robert Koleji'ni koruyordu. Bu padişahlar bile durduramıyordu.

II. Abdülhamid Han Dönemi'nde, eğitim mevzuatı sıkı bir denetime tabi tutulmuş olsa bile, 1894 tarihinde yapılan denetimler sonucunda 4547 yabancı okulun sadece 498 tanesinin yasal odluğu, 4049 tanesinin ise mevzuat dışında olduğu tespit edilmişti.

İSTİHBARAT İÇİN İNSAN KAYNAKLARIMIZI DEVŞİRDİLER

Amerika'nın kendi sınırları dışında en eski okul unvanına sahip Robert Koleji'nin "Osmanlı'dan Günümüze İcâzetten Diplomaya" adlı koleksiyonumuzda bulunan "Mühendis Mektebi" diplomasındaki ifade farklılığı ne kadar karanlık olduğunu kanıtlıyor.



Robert Koleji Mühendis Mektebi Diploması
(Enver Beşinci Koleksiyonu)

İki dilde hazırlanmış mezuniyet diplomasının Türkçe kısmında "Bilgi ve ahlâk bakımından gerekli bütün şartları başaran" ifadesi kullanılıyor Hemen yanında bulunan İngilizce metindeyse "Ahlâk" kelimesinin hiç yer almamış olması, kolejdeki misyonerliğin ahlaki değil istihbari amaçlı olduğunu açıklıyor.

[Enver Beşinci'nin derlemesinden faydalanılmıştır.]