2020 YILINDA NE KADARDI?
2020 yılı başında, toplam TÜFE 6.5 oranında geldi ve dul ile yetim maaşlarına yüzde 6.5 oranında zam yapılmıştı. Bu zammın ardından en düşük dul ile yetim aylıkları şu şekilde olmuştu:
- Dul aylığı 587 TL,
- Yetim aylığı ise 293 TL.
KIZ ÇOCUĞUN YETİM AYLIĞI NE ZAMAN KESİLİR?
Yetim aylığı almakta olan kız çocuğun maaşı ise aşağıdaki hallerde kesilir:
– Çalışmaya başladıklarında
– Herhangi bir aylık almaya başladıklarında (Malul aylığı, yaşlılık aylığı vb.)
– Evlendiklerinde
– Eğer tekrar işsiz kalınırsa ya da evlilik sonra ererse, talep halinde yine maaş bağlanmaktadır.
– Kız çocuğu evlenme ödeneği yani çeyiz parası almışsa ve sonra boşanmışsa, bu kız çocuğuna yetim aylığı hemen bağlanmamaktadır. SGK'dan çeyiz parası aldıktan sonra 2 yıl geçmesi gerekmektedir. Bu iki yılın sonunda yetim aylığı tekrar bağlanabilir.
– Evlenen ve maaşı kesilen kız çocuğunun eşi ölürse ve bu nedenle aylık almaya hak kazanırsa, yetim aylığı ya da dul aylığından birisini tercih etmek zorundadır.
– Eşinden boşandığı halde birlikte yaşadığı tespit edilenlere ödenen maaşlar geri alınmaktadır
EMEKLİ YETİME AYLIK BAĞLANIR MI?
SORU: 3 yıl önce Emekli Sandığı'ndan emekli oldum. Eşimden ayrıldım. Babam SSK emeklisi idi. 1994 yılında vefat etti. Annem halen babamdan dul maaşı alıyor. Bana babamdan maaş bağlanır mı? Z. E.
CEVAP: SSK emeklisi babadan kız çocuğuna aylık bağlanabilmesi için evli olmaması, evli olmakla birlikte sonradan boşanmış veya dul kalmasının yanı sıra, sosyal güvenlik kanunları kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık almıyor olması gerekiyor. Eşinizden ayrılmış olsanız da kendi sigortalılığınız nedeniyle Emekli Sandığı'ndan emekli aylığı aldığınızdan SSK emeklisi babanızdan aylık bağlanmaz.
DUL VE YETİM AYLIĞI KİMLERE VERİLİR?
Halk arasındaki diğer adı ölüm aylığı olan dul ve yetim aylığı ölen sigortalının eşine ve çocuklarına bağlanır. Bu aylık kadın ya da erkek fark etmeden hak sahiplerine verilmektedir. Ölen sigortalının eşine bağlanan aylığa dul aylığı denir. Dul maaşı için Medeni kanunlarına uygun evlilik bağının olması gerekmektedir. Çocuklarına bağlanan aylığa ise yetim aylığı. Yetim maaşında da kız ya da erkek çocuk fark etmezken cinsiyet ayırımı maaşları alacakları süreleri etkilemektedir.
Erkek çocuklar eğitim görmedikleri hallerde 18 yaşına kadar, orta öğretim gördükleri hallerde 20 yaşına kadar, yüksek öğrenim gördükleri hallerde ise 25 yaşına kadar aylık alabilirler. 25 yaşından sonra erkek çocuklar yetim maaşı alamazlar. Kız çocuklarında ise durum evli olmadıkları ve sigortalı olarak çalışmadıkları takdirde yaş sınırlaması yapılmadan maaş alabilmektedirler.
DUL VE YETİM MAAŞI NE KADAR SÜREDE BAĞLANIR?
Dul ve yetim aylığı için aranan şartları karşılıyorsanız, gerekli yerlere başvuruda bulunursunuz. Yapılan başvurular sonrası aylık almaya hak kazandığınız takdirde sigortalının vefat ettiği ayı takip eden aybaşında maaş ödemesi yapılır. Eğer sigortalının prim borcu varsa, borcun tamamını ödenmesi gerekmektedir.
DUL VE YETİM MAAŞI NASIL HESAPLANIR?
Dul ve yetim maaşı hesaplaması yapılırken hak sahiplerine göre ve vefat eden sigortalı kişinin durumuna göre farkı şekillerde yapılmaktadır. Bu kapsamda dikkat edilenler şu şekildedir;
- Vefat eden sigortalı kişinin eşine maaşının %50 oranında maaş bağlanmaktadır.
- Vefat eden sigortalının çocuğu yoksa eşine maaşının %75'i oranında maaş bağlanmaktadır.
- Vefat eden sigortalının bir çocuğu varsa, çocuğa yüzde %25 oranında maaş bağlanmaktadır.
- Vefat eden sigortalının çocuklarının her birine %25 oranında maaş bağlanmaktadır.
- Çocuk başına ödenen yetim aylığı ve eşe ödenen dul aylığı toplamı, vefat eden sigortalının maaşı üzerine çıkamayacağı için belirli indirimler yapılarak maaş pay edilmektedir.
- Anne ve babanın vefat etmiş olması durumunda çocuğa %50 oranında maaş bağlanmaktadır.
- Vefat eden sigortalının emekli maaşının %90'ınana kadar yakınlarına maaş bağlanmaktadır. Böyle bir durumda maaş eşe 2, çocuklara 1 hisse olarak pay edilerek hesaplanmaktadır.