Darbenin ardından dünyanın en önemli uranyum tedarikçisi Nijer'den flaş Fransa kararı: Yer altı kaynakları ihracatı durdu!
Darbenin ardından Fransa'nın protesto edildiği Nijer'de yer altı kaynaklarının Paris'e ihracatı durduruldu. Dünyanın en büyük uranyum tedarikçilerinden Nijer'de 26 Temmuz'da yaşanan askeri darbe, ülkenin küresel uranyum arzının karşılanmasındaki önemini bir kez daha gündeme getirdi. Nijer, dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde 7. sırada yer alıyor. Nijer, Fransa'nın 3. AB'nin de 2. en büyük uranyum tedarikçisi konumunda bulunuyordu.
Darbenin ardından Nijer'de askeri yetkililer, Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum'un görevine son verdikten sonra anayasayı askıya aldıklarını ve tüm kurumları feshettiklerini söyledi. Fransa'ya uranyum ve altın ihracatına da son verildi.
NİJER'İN URANYUM ARZI
Dünyanın en büyük uranyum tedarikçilerinden Nijer'de 26 Temmuz'da yaşanan askeri darbe, ülkenin küresel uranyum arzının karşılanmasındaki önemini bir kez daha gündeme getirdi.
Radyoaktif zehirli bir metal olan uranyum, kanser tedavisinden denizciliğe, silah sanayisinden nükleer enerji tesislerine kadar birçok farklı alanda kullanılıyor.
Dünya Nükleer Birliği (WNA) verilerine göre, Afrika'nın en yüksek dereceli uranyum cevherine sahip Nijer, geçen sene 2 bin 20 metrik ton uranyum üretti.
Nijer, dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde de 7. sırada yer alıyor.
Tek başına küresel uranyum arzının yüzde 43'ünü karşılayan Kazakistan, geçen sene ürettiği 21 bin 227 metrik tonluk uranyumla dünyanın en büyük uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor. Kazakistan'ı 7 bin 351 metrik tonla Kanada, 5 bin 613 metrik tonla Namibya izliyor.
Dünyadaki uranyum arzının yüzde 5'ini karşılayan Nijer'de 311 bin 110 metrik tonluk uranyum rezervi bulunuyor.
FRANSA 1970'TEN BU YANA NİJER'DEN URANYUM TEDARİK EDİYOR
18 nükleer santralde 56 reaktörü çalıştırmak için yıllık ortalama 7 bin 800 metrik ton doğal uranyuma ihtiyaç duyan Fransa, eski sömürgesi Nijer'den yaklaşık 50 yıldır uranyum temin ediyor.
Fransız devletine ait nükleer enerji şirketi Orano, eski ismiyle "Areva", Nijer devletiyle Sahra Çölü'nde yer alan Arlit kenti yakınlarındaki açık ocak maden sahasını işletiyor.
NİJER, FRANSA'NIN 3. EN BÜYÜK TEDARİKÇİSİ
Euratom Tedarik Ajansına (ESA) göre, Nijer, 2005-2020 döneminde, Kazakistan ve Avustralya'nın ardından arzın yüzde 19'unu karşılayarak Fransa'nın 3. en büyük uranyum tedarikçisi konumunda bulunuyor.
Uranyum tedarikinde sadece Nijer'e bağımlı olmayan Fransa'nın halihazırda 3 yıllık ihtiyacı karşılayacak zenginleştirilmiş uranyum stoku olduğu tahmin ediliyor. Buna karşın Avrupa Birliği (AB), uranyum ihtiyacının yüzde 25'ini Nijer'den karşılıyor. Nijer, Kazakistan'ın ardından AB'nin en büyük 2. uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor.
FRANSA YALANLADI
Orano, Fransız basınına yaptığı açıklamada, 26 Temmuz'daki darbenin ardından Nijer'den Fransa'ya uranyum tedarikinin durdurulduğu yönündeki haberleri yalanlamış ve sahada çalışmaların hala devam ettiğini duyurmuştu.
200 BİN METRİK TONLUK YENİ REZERV
Orano, ülkenin kuzeyinde bulunan ve dünyanın en büyük uranyum yataklarından biri olan Imouraren madeninin işletmesi için de Nijer devletiyle anlaştı.
Yaklaşık 200 bin metrik ton rezervi olduğu tahmin edilen madende, uranyum çıkarma işlemi 2028'de başlayacak.
KAPATILAN MADENDEN GERİYE 20 MİLYON TON RADYOAKTİF ATIK KALDI
Orano, Arlit kenti yakınlarındaki Akokan yer altı maden sahasında geride bıraktığı radyoaktif atıklarla gündeme gelmişti.
Toplamda 75 bin metrik ton uranyum çıkarılan ve rezervin bitmesiyle 2021'de kapanan maden sahasında, 20 milyon ton radyoaktif atığın ortada bırakıldığı tespit edilmişti.
Fransız sivil toplum örgütü, Radyoaktivite Hakkında Bağımsız Araştırma ve Bilgi Komisyonu (CRIIAD), maden sahasındaki radyoaktif atıkların kille kaplanması gerektiğini ancak Fransız şirketin bunu yapmadığını söyledi.
CRIIAD'a göre, 20 milyon ton radyoaktif atık, bölgedeki 100 bin kişinin sağlığını doğrudan tehdit ediyor.
FRANSA VATANDAŞLARINI TAHLİYEYE HAZIRLANIYOR Fransa, Nijer'de yaşanan darbe ve Büyükelçiliğine yapılan saldırı sonrası bu ülkedeki vatandaşlarını tahliye etme kararı aldı. Ülke medyasının Fransa'nın Niamey Büyükelçiliğine dayandırdığı bilgilere göre, Fransa Nijer'deki vatandaşlarını tahliye etmeye hazırlanıyor.
Büyükelçiliğin ülkedeki Fransız vatandaşlarına gönderdiği mesajda, Nijer'de güvenlik durumunun kötüleşmesi üzerine hava yolu ile tahliye operasyonu planlandığı bilgisi verildi.
Fransız basını, Dışişleri Bakanlığının da bu bilgiyi teyit ettiğini aktardı.
Diğer yandan Nijer'deki duruma ilişkin dün akşam bir Fransız televizyonuna bağlanan Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Fransa'nın bu ülkeye herhangi bir askeri müdahalesinin söz konusu olup olmadığı sorusuna, "Birinci önceliğimiz buradaki vatandaşlarımızın güvenliğidir." yanıtını vermişti.
Elysee Sarayı da 30 Temmuz'da, Niamey Büyükelçiliğinin hedef alındığı gösterilere ilişkin, ülkesinin çıkarlarına veya vatandaşlarına yönelik herhangi bir saldırıya derhal ve sert şekilde karşılık vereceğini açıklamıştı.
NİJERLİLER, FRANSIZ BÜYÜKELÇİLİĞİNİ HEDEF ALDI
Nijer'in başkenti Niamey'de 30 Temmuz'da Fransız Büyükelçiliğinin önünde toplanan binlerce gösterici, elçilik binasını hedef alarak hasar vermişti.
Paris yönetimi, ülkede 26 Temmuz'da yaşanan askeri darbe sonrası bu ülkeye yönelik tüm mali yardımlarla bütçe desteğini askıya aldığını açıklamıştı.
NİJER'DEKİ DARBE
Nijer'de Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, 26 Temmuz'da Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı unsurlarınca alıkonulmuş ve o akşam asker yönetime el koyduğunu duyurmuştu.
Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı General Omar Tchiani, 28 Temmuz'da Vatanı Koruma Ulusal Konseyi (CNSP) isimli cuntanın liderliğini üstlendiğini ve geçiş hükümetinin başına geçtiğini açıklamıştı.
Bazum, 26 Temmuz'dan bu yana şahsi konutunda tutuluyor.
