Beşiktaş-Ç.Rizespor maçının sonlarında Atınç yere düştüğünde kolunun topa değmesinde penaltı var mıydı?
Meselenin tarihinden başlayarak kuralı açıklayalım.
Neden sadece el diyoruz, aslında kol da bu yasağa dahil?
Çünkü ilk yasak futbolun rugby ile ayrışmasında, topun elle taşınmasının sona ermesi yani el ve ayağın kesinlikle ayrılmasıyla başladı. Ayağın karşıtı da zaten kol değil, eldir.
1840'larda başlayan el ve ayak ayrışması 1863'te kesinliğe kavuştu. Bu tarih İngiliz üniversite öğrencilerin bir toplantı yaparak futbolun kurallarını ilk kez yazılı olarak kâğıda dökmesinin başlangıcıdır.
Daha sonra değişecek veya evrime uğrayacak bu kurallar o zaman 14 madde olarak belirlenmişti.
KASIT OLUP OLMAMASI
Penaltı atışları ise rugby'den esinlenerek alınmıştı. İlk kez 1879'da uygulanmaya başladı. İrlanda ve İskoçya penaltı uygulamasına İngiltere'den önce başladı. Bugünkü gibi penaltı atışının yapılmasının tarihi 1891'dir. Ondan önce penaltı demek gol demekti çünkü kaleye olan mesafesi 2 metreydi.
Topun el ya da kol ile temasından bugün gelinen noktada sıkıntı top ele mi çarpıyor yoksa oyuncu el veya koluyla topa dokunuyor mu olduğu. Bir başka deyişle kasıt olup olmaması.
Futbol oyun kuralı aynen şöyle diyor:
Bilerek elle oynarsa serbest vuruş verilir.
Temel kural sadece bu kadar. Eli açıktı, kolu vücuduna yapışıktı veya ayrıktı, doğal duruşunda değildi diye yıllardır duyduğunuz hurafelerin hiç birisi doğru değil. Bunlar kural değil yorum.
Suratına darbe alan bir futbolcu acıyla yüzünü hatta diyelim ki kulağını tutarken atılan şutta top eline çarparsa mesela ceza uygulanmaz. E hani el kola doğal yerinde değilse şöyle olurdu yorumları ne olacak? Hepsi boşa çıkacak çünkü boşuna hurafe demedik. Bir de mesafe efsanesi var. Kuralda böyle bir şey elbette yok ama topun el ve kola uzaklığı kasıt unsurunu ayırmakta kullanılan bir yorum.
Çünkü elini, kolunu kaçıracak zaman vardı ya da yoktu diye bir kıstas olabiliyor.
Bu da akıl yürütürken kullanılan bir faktör sadece. Tersi de her zaman mümkün çünkü.
HAKEME KALMIŞ BİRŞEY
Mesela yakın mesafeden de pekâlâ kasıtlı olarak elin, kolun topla buluşması mümkün.
Kural bu açık, yalın olunca uygulaması hakeme kalıyor. Başka da bir şey yok çünkü.
Bu yıl elin topla buluşmasında yaşanan bir sorunu gidermek için kuralın anlatımında değişiklik yapıldı. Tehlike olmayacak bir noktada yaşanan elle oynamaya da hakemler sarı kart gösteriyordu. Bunu engellemek için "Her elle oynama sarı kart değildir" diye açıklama yapıldı.
Kasıtlı olarak elle oynamak mantıken saçma bir kavram çünkü elle oynamak dendiğinde zaten kasıt olduğunu söylüyorsunuz.
O yüzden "kasıtlı olarak elle oynadığı için hakem sarı kart gösterdi" ifadesi hem saçma hem de yanlış.
FARKLI UYGULAMALAR
El ile oynamanın serbest vuruş dışında tıpkı faul gibi farklı uygulamaları var.
Nasıl ki futbolcu umut vaat eden bir atağı faulle durdurduğunda sarı kart görüyorsa topu elle kestiğinde aynı şey geçerli.
Kurallara göre böyle durumlarda faul ile elle oynamak aynı şey.
Aynı durum bariz gol şansı durumlarda da geçerli yani böyle bir ihlali faul yaparak ya da elle oynayarak kestiğinizde de cezası kırmızı kart.
Peki ceza sahası içinde bariz gol şansını el ile keserse ne olur? Mantık burada da faulle aynı yani penaltı ve kırmızı kart uygulanıyor.
Şimdi baştaki soruyu cevaplayalım:
Topun üzerine düşüldüğünde, el kol bilinçli bir şekilde topla oynamadığı sürece penaltı değildir.