Tütün ürünlerine bağlı nedenlerle hayatını kaybedenlerin sayısı her geçen yıl artmaktadır. 1990'ların başlarında yılda yaklaşık 3 milyon ölümün tütün ürünlerine bağlı nedenlerle geliştiği ve mevcut eğilimlerin değişmemesi durumunda 2025 yılında bu sayının 12 milyonu bulacağı düşünülmektedir. 1990 verilerine göre Türkiye'de, yetişkin erkeklerin % 52'si ve kadınların % 48'i günlük düzenli içicidirler. Tüm dünyada önde gelen ölüm nedenlerinden olan kalp hastalığı, kanser (Özellikle akciğer kanseri), beyin damar hastalıkları ile sigara içilmesi arasında çok yakın bir ilişki vardır.
En sık ölüm nedenlerinden biri olan kronik obstirktif akciğer hastalığının % 90'ının sebebi sigaradır. Sigara içen kişilerdeki beyin-damar hastalığı (İnme gibi) riski, içmeyenlere göre 5 kat yüksektir. Sigaranın akciğerlerde yaptığı zararlar arasında başta kronik bronşiti ve amfizemi saymak gerekir. Sigara bağışıklık sistemini etkiler, enzim sistemini bozar ve kronik bronşite sebep olur. Tütünün içindeki katran maddesi akciğer hava yollarını tıkar ve solunum yeterince yapılamamasına sebep olur. Akciğer, gırtlak ve dudak kanserinin oluşmasında tütünün içindeki kanserojen maddelerin rolü büyüktür.
Hiç sigara içmeyenlere göre günde bir paket içenlerde akciğer kanseri 25 kez daha fazla görülmektedir. Hayatında hiç sigara içmeyenlerde gırtlak kanseri, içenlere göre %93 daha az görülmektedir. Sigaranın kalp ve damarlar üzerine zararlı etkilerine gelince: Sürekli sigara içmek açık bir şekilde koroner ve beyin damarlarının arteryosklerotik hastalıklarını daha erken döneme almakta ve sıklaştırmaktadır. Sigara içenlerde koroner arter hastalıkları 70 kez daha fazla görülmektedir.
Sigara içerisinde kalp ve dolaşım sistemine toksik etki gösteren belli başlı maddeler: nikotin, karbonmonoksit gazı ve katrandır. Sigara içindeki nikotin katekolaminler, serotonin ve bradikininlerin açığa çıkmasına yol açarak arter cidarını (endoteli) bozar ve bu arada kalbin koroner damarları büzülerek kalpte anjin ağrılarına ve infarktüse sebep olur. Sıgara otonom (sempatik) gangliyonları uyarır ve damarlarda büzülmeye sebep olarak tansiyon yükselir. Burada sigara, kan lipidlerinin ve kolestrolün de artmasına sebep olur. Kan yapı elementi olan trombositlerin yapışma özellikleri de belirgin şekilde artar. Karbonmonoksit gazı ise kalbe oksijenin yeterli oranlarda gelmesine engel olur. Devamlı sigara içenlerde kanda %10-15 oranında karbonmonoksit bulunmaktadır. Bu miktar arter cidarında hipoksi meydana getirmek için yeterlidir ve damar endotelini bozar, oksijen taşınması da azaldığı için ufak eforlar ve yokuş çıkmak isteyince nefes darlığı olur.
Bu yönleriyle sigara myokard infarktüsünün gelişmesine ortam hazırlar. Nikotin, mide barsak salgısını artırır ve gastrite sebebi olur. Mide kanserinin oluşumunda sigaranın rolü vardır. Nikotin karaciğerde N-metil piridin hidroksit'e çevrilerek detoksifiye edilmekte ve diğer kimyasallarla birlikte karaciğere ekstra yük getirmektedir. Teneffüs yoluyla giren nikotin idrar ve ter yoluyla vücudu terk etmektedir. Sigara içenlerin idrarlarında aminofenoller yüksektir. Bu aminofenoller atılmadan önce idrar kesesinde beklemektedir ve mesane kanserine yol açabilmektedir. Sigara içmenin damar yatağına zarar verdiği ve bunun da arterosklerozun gelişiminde birinci sebep olduğu gösterilmiştir. Bacak damarlarındaki tıkanıklıklarının sebebi % 96 oranında sigaradır.
Sigara içen hamileler daha fazla düşük yapar. Nikotinin itrah yollarının biri de süt olduğu için, emziren annelerin çocukları da nikotinden ve metabolitlerinden nasibini almaktadır. Ayrıca sigara içen kadınlarda içmeyenlere oranla yaklaşık 12 misli daha fazla kısırlık görülmektedir. Ana ve babası günde bir paket sigara içen çocukların, yapılan analizinde günde 8 adet sigara içmiş kadar nikotinin metabolitlerine rastlanmıştır. Bu da çocukların pasif içiciliği açısından önemlidir. Konuyu yetişkinlerin pasif içiciliği açısından ele aldığımızda ise, hiç sigara içmeyen, fakat yoğun sigara içilen bir ortamda 4 saat kalan bir kişi 8 adet sıgara içmiş gibi olur.
7 günde sigaradan kurtulmaya ne dersiniz? Tıklayın!