Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan'ın aşkı... Yüzyıllar önce yaşanan bu aşk ve çevresindeki olaylar, 21'inci yüzyılda 'popüler kültür' ekseninde gündeme getirilince hayli ilgi görmeye başladı. Bu aşkla ilgili önce kitaplar yazıldı, sonra Muhteşem Yüzyıl adlı dizi ekranlara geldi, diziyi izleyenler basılan kitapların satışını patlattı, diziden sonra yeni kitaplar yazıldı. Sonuç olarak kitapçılarda raflar dolusu Hürrem ve Kanuni kitaplarından geçilmez oldu. Yayınevlerinin verdiği bilgiye göre son üç ayda harem, Hürrem, Kanuni, sultanların anneleri, kadın sultanlar konularında yazılan kitapların satışlarında yüzde 90'a varan artış oldu.
Hakkındaki bilgi çok az
Her zaman gündeme gelen "Az okuyan toplumuz" sözü belli ki saray içindeki aşkı anlatan kitaplar için pek geçerli değil. Zira yaşananların sonunda neler olduğunu öğrenmek isteyenler harıl harıl kitap okuyor. Bu yayınların çoğu 'tarihi kurgu'. Tabii ki belli bilgilere dayanıyor ancak tarihçilere göre kaynaklarda hakkında birkaç satır bilgi olan Hürrem Sultan ile ilgili bir kitap yazılmaya çalışılsa ancak 30 sayfa çıkar. Tarihçi-akademisyen-yazar Doç. Dr. Erhan Afyoncu, bunu savunanlardan: "Hürrem ile ilgili elimizde çok fazla bilgi yok. O bilgilerden yola çıkılarak bir roman yazılamaz."
Yarım milyon satar
Afyoncu böyle düşünüyor ama bu konuda yazılan kitapların satışlarının yıl sonuna kadar 500 bine ulaşacağını tahmit ettiğini söylüyor: "Şimdiye kadar bu konularda pek çok roman yayımlandı ancak bu konularda ilgili akademik araştırmaların olduğunu da biliyorum. Yakında Pargalı İbrahim Paşa ve diğerleriyle ilgili araştırma kitapları da piyasaya çıkacak."
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yeniçağ Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Feridun Emecen ise roman gibi yazılan bu kitapların ilmi değeri olmadığı görüşünde: "Bunların çoğunun ciddi yayınlar olduğunu düşünmüyorum. Ben okumadım, o kadar vaktim yok fakat okuyuculara tavsiyem akademisyenlerin kitaplarını okusunlar."
Dedikoduya dayanmıyor
Gazeteci-yazar Erdem Anılan, Hürrem, Cariyelikten Hasekiliğe Hürrem, Padişahlar da Ağlar Kanuni kitaplarının yazarı. Bu kitapları popülist rüzgara kapılarak değil, tam yedi yıl önce yazmış: "Yayınevinin tarihi roman-biyografi projesi vardı, onun kapsamında kaleme aldım. Diziyle birlikte bir Hürrem-Kanuni sektörü yaratıldı, kitaplarda satış patlaması oldu. Benim kitaplarım diziden çok önce yayımlandığı için bu konuda bir rahatsızlık duymuyorum." Anılan, Hürrem ile ilgili yeterli kaynak olmadığı görüşüne de katılmıyor: "Kanuni Sultan Süleyman dönemindeki ruznameler vardır, bunlar çevrilmiştir. Dolasıyıyla dedikoduya dayandırılmıyor."
Yapımcılara ilham verdim
Demet Altınyeleklioğlu'nun kitabı Moskof Cariye Hürrem, çok satılanlar arasında. Altınyelekoğlu bu kitabı birkaç yıl önce kaleme almış: "Kitabımın satışı zaten istikrarlı bir şekilde artarak devam ediyordu. Yayınevim ve ben kurgu tarihin öncüsüyüz, Muheşem Yüzyıl dizisinin ekibi benden ilham aldı."
Kendisinin tarih yazdığını iddia etmediğini, Hürrem'i kadınsı bir tarih şeklinde anlattığını belirten Altınyeleklioğlu "Kitabımı Hürrem'in duygularıyla yazdım. Hürrem ile ilgili günümüze gelen bilgilerin dedikodu olduğu konusuna katılmıyorum. Eğer bu bilgilerin aksini kanıtlayamıyorsak inanmak durumundayız. Böyle düşünürsek tarihe ulaşamayız. Evet Hürrem konusunda bilgi eksikliği var, mesela saraya gelmeden önceki hayatını pek bilmiyoruz. Ayrıca harem de görülmemiş ki sadece tasvir edilmiş" diyor.
Osmanlı'yı öğrenmek için ne okumalıyız?
Prof. Dr. İlber Ortaylı:
- Joseph von Hammer Purgstal'ın kitapları.
- İslam Ansiklopedisi'nde Süleyman maddesi.
- Reşad Ekrem Koçu'nun Osmanlı Padişahları kitabı.
Prof. Dr. Feridun Emecen:
- İslam Ansiklopedisi
- Halil İnalcık'ın Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600) kitabı.
- Halil İnalcık'ın Kuruluş Dönemi Osmanlı Sultanları.
Doç. Dr. Erhan Afyoncu:
- Halil İnalcık'ın Devlet-i Aliyye adlı kitabı.
- İlber Ortaylı'nın İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı.
- Halil İnalcık'ın yazdığı Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi
DİĞER