Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından Kemal Kılıçdaroğlu'nun "YHT ihalesi" yalanına yanıt

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve partisinin iki milletvekili tarafından, 3 Nisan 2018 tarihli "Bursa-Yenişehir-Osmaneli Yüksek Hızlı Tren Hattı" ve 20 Ağustos 2020 tarihli "Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli Yüksek Hızlı Tren Hattı" ihalelerine ilişkin ısrarla tekrarlanan yalanlar üzerine, kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi sorumluluğumuz çerçevesinde açıklama yapma gereği doğmuştur.

1- "AYNI İŞ, 6 MİLYAR TL FAZLA BEDELLE BAŞKA BİR FİRMAYA VERİLDİ" İFADESİ YALANDIR:
İki ihale, kapsam, maliyet, güzergâh bakımından birbirinden farklı olmakla beraber ilk ihale üstünden 29 ay geçtikten sonra ikinci ihaleye çıkılmıştır.

3 Nisan 2018 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) tarafından, ihale edilen proje, Bursa-Yenişehir arası 56 km'nin demiryolu üstyapısı ile Yenişehir-Osmaneli arası 50 km'nin altyapısını ve üstyapısını içermektedir. Yani güzergâh toplam 106 kilometredir.

2020 yılında yapılan ikinci ihaleye ise 95 km uzunluğundaki Bandırma-Bursa arasının altyapı ve üstyapı işleri eklenmiştir. Yani, ikinci ihaleye konu toplam uzunluk 201 kilometredir. Öte yandan, 7 Yüksek Hızlı Tren garı/istasyonu yapımı da proje ve ihale kapsamına alınmıştır.

Projedeki bu değişikliklerin yanı sıra 2018 yılı ile 2020 yılı arasındaki fiyat artış katsayısı 1,85'tir. Diğer bir ifadeyle, 2018 yılındaki 3,198 milyar TL, 2020 yılında 5,904 milyar TL olmaktadır.

2- HAZİNE'NİN 2020 YILINDAKİ İHALENİN "KEFİLİ" OLDUĞU İFADESİ YALANDIR:
2018 yılında ihale edilen proje, kamu öz kaynaklarından (Hazine tarafından) karşılanacaktı.

2020 yılındaki ihale ise 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Kanunu kapsamında 'Hazine Dış Borçlanması' ile finanse edilerek, Bakanlığımızın birimi olan Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü'nce yapılmıştır. Her iki kurum da Devlet'imizin iki önemli unsuru olmakla beraber, kaynak, yine devlet kurumu olan Hazine'dir. Öte yandan uygun borçlanma imkânı sunan, dış kredi kullanılarak yapımı mümkün olan bu tür işlerdeki kredi anlaşmalarında Hazine, garantör değil, borçlu sıfatıyla yer almaktadır. Kredi koşulları ve müzakereleri Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca yürütülmüş ve çok uygun şartlarda, uzun vadeli ve düşük faizli proje kredisi temin edilmiştir.

Kamu yatırımlarının dış kredi ile hayata geçirilmesindeki kredi sürecini müteahhit firmalar değil, Hazine yürütür ve uygun bulduğu krediyi kendisi kullanır. Bu, Devlet işleyişine dair temel bir bilgidir. Bu bilgiye haiz olmadan yapılan suçlamalar da tespit değil, kötü niyet taşır.

3- SADECE BU PROJEYE MÜNHASIR; YÜKLENİCİ FİRMANIN DEĞİL, HAZİNE'NİN DÖVİZLE BORÇLANDI İFADESİ YALANDIR:
2022 Yılı Yatırım Programı'nda 3.134 proje bulunmaktadır. Bunların toplam proje tutarı 1.778 trilyon TL'dir. Projelerin 371 milyar TL'lik bölümü Dış Finansman enstrümanları kullanılarak hayata geçirilmektedir.

Kamu idarelerinin, Yatırım Programındaki projelerinin finansmanını temin yükümlülüğü Hazine ve Maliye Bakanlığı'na aittir. Yani, Dış Finansmanlı tüm projeler için proje kredileri Hazine tarafından borçlanılır. Bu Yasa'dan kaynaklı durum, yine temel bir bilgidir.

Ayrıca yüklenicinin, Hazine'nin yerine geçerek finans anlaşmasını imzalaması gibi bir durum da söz konusu değildir.

Her ne kadar Hazine, uluslararası finans kuruluşlarından dövizle borçlansa da işbu demiryolu projelerimizdeki sözleşmeler Türk Lirası bedelle düzenlenmiştir ve ödemeler, yüklenicilere TL olarak yapılmaktadır.

4- "YÜKLENİCİ %10 AVANS ALDI VE 'HAKEDİŞTE' USULSÜZ FİYAT FARKI ÖDENDİ" İFADESİ YALANDIR:
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu uyarınca ve Türk Lirası bedelle ihale edilen işlerde Fiyat Farkı Kararnamesi'ne göre; ihale teklif tarihi ile imalatın yapıldığı ay arasında geçen süre zarfında oluşan fiyat farkı, yüklenicilere hakediş kapsamında ödenmektedir.

İddia konusu Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli YHT Hattı işi kapsamında yükleniciye herhangi bir avans ödemesi yapılmamıştır.

İşin ihale tarihi 20 Ağustos 2020 olup, 2021 yılı Aralık ayında ödenen hak edişte, sözleşme uyarınca fiyat farkı hesaplanarak, yapılmış imalat hak edişi kapsamında ilgili fiyat farkı ödenmiştir. Bu husus, tüm hizmet alım ve yapım işlerinde geçerlidir.

5- "2018 YILI İHALESİ HAKSIZ YERE İPTAL EDİLDİ" İFADESİ YALANDIR:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na göre ihalelerin birçok aşamada iptal edilmeleri mümkündür.

TCDD tarafından 03 Nisan 2018 tarihinde yapılan ihale; itirazlar ve değerlendirme süreçleri nedeniyle yaklaşık 18 ay geçmesine rağmen sonuçlandırılamamıştır.

Neticede bahsi geçen ihale, 18 Ocak 2019 tarihli Resmî Gazete'de yayınlanan Tasfiye Kararnamesi'nin, sözleşmelerin tasfiye ve devrine ilişkin Geçici 4. Madde'sindeki "...İmalat girdilerindeki beklenmeyen artışlar nedeniyle..." ifadesi uyarınca, "İşin sürdürülebilirliğinin zora girdiği" kanaatiyle 16 Eylül 2019 tarihinde iptal edilmiştir.

İlgili firma Kamu İhale Kurumu'na ve ardından mahkemelere ihale iptaliyle ilgili itiraz ederek şikâyet başvurusunda bulunmuştur; ancak bu başvurular reddedilmiştir. Yani iptal kararı hukuka uygun olarak tekâmül etmiştir.