SEÇİM maratonu nihayet tamamlandı. Yakın zamanda Meclis de toplanacak hükümet de kurulacak. Şimdi kritik gündemlere odaklanma vakti. Türkiye için dış politika ve güvenlik alanında en öncelikli konu Suriye olmaya devam ediyor.
Seçim sırasında pek konuşamadık ama Suriye'nin hem kuzeyinde hem de güneyinde kritik gelişmeler devam ediyor. Güney'de Dera Kuzey'de Menbiç ana hikayeler.
Genel resimde henüz çok ciddi bir değişim olmadı. Amerika'nın hala netleşemeyen tutumu nedeniyle tüm diğer taraflar alan markajını sürdürme eğilimi gösteriyor. Kontrol ettikleri bölgeleri çoğaltarak elde olanları tahkim etme gayreti var. Kronikleşen iç savaşlarda olduğu gibi burada da taraflar önünü göremediği zaman tahkimata girişiyor. Bu açıdan tarafları tek tek değerlendirmekte fayda var.
Rusya Suriye'de bunca yol almış olmasına rağmen, hala Amerika'nın kilit bir rolü olduğunu görmek lazım. Ruslar bile bunu çok net görüyor. Ancak Amerika'nın pozisyonu hala açıklığa kavuşmuş değil.
Suriye'nin toprak bütünlüğü iddiasını ne kadar destekleyeceği merak konusu.
Suriye'de rejim değişikliği talep edip etmeyeceği bilinmiyor. Rusya'ya karşı ciddi bir pozisyon alınabilir mi? İran'a karşı bir sınırlandırma olacak mı?
Trump siyaseti netleşecek mi? Yoksa savrulmaya devam mı edecek? Eğer savrulursa, büyük krizlere doğru mu savrulur yoksa hareketsiz kalmaya mı devam eder? Bu sorular doğru düzgün cevap bulmadan kimse kendi elini açık etmek istemiyor. Rusya başta olmak üzere herkes izlemeye ve Amerika'yı test etmeye devam ediyor.
Rusya sahadaki en şanslı aktör demek doğru olacaktır. Amerika'nın kendine yıllarca açtığı alanda yürüyen Ruslar Suriye'nin bugün en güçlü oyuncusu oldu. Rusya her zaman Suriye üzerinde etkin olmuştur ama iç savaş halinde de olsa Suriye'yi böyle doğrudan kontrol altına alabileceklerine on sene önce Ruslar bile inanmazdı. Bu nedenle Rusya halinden çok memnun.
Bunu bozabilecek herhangi bir krizden sonuna kadar kaçınacaktır. Bu alanın kendilerine Amerika sayesinde açıldığını bildiklerinden Ruslar gereksiz yere Amerika'nın ayağına basmamaya gayret ediyor. Statüko en çok Rusya'nın işine geliyor.
İran ise kritik bir döneme girdi.
Suriye'de bunca "fedakarlık" yapmış olduğuna inanmasına rağmen, kazanımların çoğunu Rusya'ya kaptırmış halde. Ayrıca Amerika'nın İran'a yönelik tavrının daha da sertleşebileceği düşünüldüğünde İran'ın tedirgin olduğu anlaşılabilir. Yakın zamanda Suriye'de İran zemin kaybedebilir ancak tamamen devre dışı kalmayacaktır. Elindeki milis gücüyle zayıf bile olsa hep varlık gösterecektir. Statükoya çok razı değil ancak daha kötüsüyle karşılaşacağını düşündüğünden şimdilik statükoyu savunmaya devam ediyor.
Türkiye açısından durum biraz farklı.
Türkiye'nin konumu Suriye'de hiç bu kadar güçlü olmamıştı. Amerika'yla beraber hareket ediyorken ve Suriye iç savaşında rejim gerileyip muhalifler ilerliyorken bile Türkiye bu denli etkin olmamıştı, çünkü o pozisyon büyük oranda Amerika'ya bağımlıydı. Şimdi ise Türkiye kendi başına hem Amerika'yı hem de Rusya'yı ikna edebilecek bir konuma geldi. Fırat'ın batısını PKK'PYD'den temizledi. Savunma hattını kurdu. Şimdi daha fazlasını talep edebilecek konuma geldi. Yeni dönemde Türkiye hem değişime hem statükoya hazır. Suriye'nin kuzeyinde PYD yapısını tamamen çökertene kadar mücadeleye devam edecektir.
Ancak Amerika'nın tavrını gözlemeye de özel hassasiyet gösterecektir. Eğer Amerika hareketsiz kalmaya devam ederse, Fırat'ın doğusunda örtülü bir mücadele izleyebiliriz. Eğer Amerika İran veya başka bir aktör aleyhine hareketlenmeye başlarsa Türkiye Amerika'yla daha büyük uzlaşılara da imza atabilir.