Mevlid Kandili gecesi ne oldu? Mevlid Kandili gecesi ne demek? Mevlid Kandili mucize ve fazileti nedir?

MEVLİD KANDİLİ ÖNEMİ NEDİR?

Mevlit Kandili alemlere rahmet olarak gönderilen Hz. Muhammed Mustafa'nın dünyaya gelişinin yıldönümüdür. Mevlid kandili rebîülevvel ayının on ikinci, Regaib receb ayının ilk cuma, Mi'rac aynı ayın yirmi yedinci, Berat şâban ayının on beşinci, Kadir ise ramazan ayının yirmi yedinci gecesi. Zikredilen rakamlar daima geceden sonra gelen güne aittir.

Mevlid kandili Hz. Peygamber'in doğumu münasebetiyle kutlanır. Mevlid kutlamalarını ilk ihdas eden zatın Erbil Atabegi Muzafferüddin Kökböri (ö. 629/1232) olduğu kabul edilir. Bu kutlama için toplananlara mevlid kıssaları okumayı ilk başlatan kişinin ise Mısır Çerkez hükümdarlarından biri veya Mısır Fâtımîleri olduğu söylenir (Ca'fer Murtazâ el-Âmilî, s. 20). Makrîzî'nin Fâtımî bayramlarıyla ilgili yazdıkları bu konuda onların önceliğini teyit eder mahiyettedir (el-Hıtât, I, 490).

MEVLİD KANDİLİ'NDE NELER YAPILMALI?

Hz. Peygamber (s.a.s.), bazı mübarek gün ve gecelerin değerlendirilmesini tavsiye etmiştir (Tirmizî, Savm, 39). Ancak bu gün ve gecelere ait özel bir namaz veya ibadet şeklinden bahsetmemiştir. Bu bağlamda mübarek gün ve geceleri, bağışlanma ve hayatımıza çekidüzen vermek için fırsat anı olarak görmemiz gerekmektedir. Dolayısıyla müminler kandil gecelerinde, hayatlarının gidişatını gözden geçirmeli; hata ve günahları için tövbe etmeli, dua ederek, Kur'an-ı Kerim okuyup anlamaya çalışarak, kaza veya nafile namaz kılarak bu fırsatları değerlendirmelidirler.

Kandil gecelerinin gündüzlerinde yani geceyi takip eden ertesi günde oruç tutmak müstehaptır. Zira Hz. Peygamber (s.a.s.), "Şaban'ın ortasında (yani berat gecesinde) ibadet ediniz, gündüz oruç tutunuz. Allah o gece güneşin batmasıyla dünya semasında tecelli eder ve fecir doğana kadar, 'Yok mu benden af isteyen onu affedeyim, yok mu benden rızık isteyen ona rızık vereyim, yok mu bir musibete uğrayan ona afiyet vereyim, yok mu isteyen…' der." (İbn Mâce, İkâmetü's-Salat, 191) buyurmuştur.

MEVLİD İLK NE ZAMAN KUTLANDI?

Hz. Peygamber, Ashâb-ı Kirâm, Emevî ve Abbâsîler dönemlerinde herhangi bir kutlama örneğine rastlanmayan Mevlid Kandili, ilk kez hicretten yaklaşık üç yüz elli yıl kadar sonra Mısır'da, Şii Fâtimî Devleti'nde Muiz-Lidînillâh döneminde kutlandı.

Fâtımîler zamanındaki törenlerde, önceden gerekli hazırlıklar yapılır, Rebîülevvel ayının 12. gününde sabahtan başlamak üzere öğleye kadar 300 tepsi helva görevlilere dağıtılırdı.

Halife maiyetiyle birlikte gelir selam verir ve tören Kur'an tilâvetiyle başlardı; ardından sırasıyla Enver (Hâkim), Ezher ve Akmer camileri hatipleri birer hutbe okuyup halife için dua ederlerdi. Bu sırada tilâvet sürdürülürdü. Hutbelerden sonra halife törendekileri tekrar selâmlayınca resmî kutlama tamamlanmış olurdu.

Eyyubiler döneminde birçok tören ve bayram kaldırıldı. Fakat mevlid kutlamaları Erbil Atabegi Begteginli Muzafferuddin Kökböri tarafından yeniden büyük törenlerle kutlanmaya başladı.

OSMANLI'DA MEVLİD KUTLAMALARI

Osmanlı'da Sultan III. Murat, 1588 yılında merasimle mevlid kutlamalarını başlatıldı. Fakat resmî olmasa da imparatorlukta kutlamaların bundan önceki dönemlerde de yapıldığı bilinir.

Sultan Ahmed Camii'ndeki kutlamalarda padişah, sadrazam, şeyhülislâm, vezirler, Anadolu ve Rumeli kazaskerleri, diğer mülkî ve askerî erkânla ulemâ resmî kıyafetleriyle hazır bulunurdu. Balkanlar'ın fethiyle birlikte bu coğrafyada da mevlid törenleri yapılmaya başlanmıştır.

Eyüp Sabri Paşa'nın kaydettiğine göre Rebîülevvelin 12'si Medine'de resmî tatil olup kaleden toplar atılır ve o gün dükkânlar açılmazdı. İnsanlar güzel elbiseler giyerek dolaşır ve birbirini tebrik eder, bu gece Mescid-i Nebevî'de ihya edilirdi.

Sabaha karşı Bâb-ı Nisâ önünde toplanılır, burada kurulan kürsü üzerinde güneşin doğmasıyla birlikte beş hatipten ilki bir hadis okuyup padişah için dua eder, diğerleri sırasıyla mevlidin vilâdet, radâ ve hicret bahirlerini okurlar, sonuncusu dua ederdi. Daha sonra halk ikram edilen şerbeti içip dağılırdı

MEVLİD KANDİLİ HANGİ ÜLKELERDE İHYA EDİLİR?

Günümüzde mevlid, Suudi Arabistan hariç Kuzey Afrika'dan Endonezya'ya kadar İslâm ülkelerinde -bazılarında resmî, bazılarında gayri resmî olarak- yaygın biçimde kutlanmaktadır.

Türkiye'de yalnız Ramazan ve Kurban Bayramları resmî bayram kabul edilmekle birlikte, Hz. Peygamber'in doğum günü uzun yıllardır Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı'nın ortaklaşa düzenlediği çok yönlü etkinliklerle kutlanmaktadır.

MEVLİD KANDİLİ HAKKINDA ALİMLERİN GÖRÜŞLERİ

▶ İbni Abbas'ın rivayet ettiğine göre Peygamber Efendimiz (sav) Medine'ye hicret ettiklerinde Aşure gününde Yahudilerin oruç tuttuklarını öğrendi. Bunun nedenini sorduğunda Yahudiler şu cevabı aldı: "Bu çok büyük bir gündür. Bugünde Allah, Mûsâ ile kavmini kurtardı. Firavun ile kavmini suda boğdu. Mûsâ da buna şükür için oruç tuttu. İşte biz de bugünün orucunu tutuyoruz."

Bunun üzerine Peygamberimiz, 'Öyleyse biz Mûsâ'ya sizden daha yakın ve evlâyız.' buyurdu. O günden sonra hem kendisi oruç tuttu, hem de tutulması için tavsiyede bulundu." (Müslim, Sıyam 127)

▶ İbni Hacer bu olaya istinaden şöyle der: "Bundan anlaşılıyor ki, böyle bir günde, mevlid gecesinde Allah'a şükretmek tam yerindedir. Fakat mevlid merasiminin Peygamberimizin doğum gününe denk getirilmesi için dikkat etmek gerektir." (el-Hâvî fi'l-Fetevâ, 1/190)

▶ Mevlid kutlamalarına olumlu bakan âlimler, bazı olayları dayanak gösterir. Bunlar arasında Ebu Leheb'in, Peygamber Efendimizin doğum haberini getiren kölesini azat etmesi sebebiyle Pazartesi geceleri azabının hafifletildiğinin rüyada görülmesine dair bir haberdir. Bu olayı Hz. Abbas şöyle anlatır: Kardeşim Ebû Leheb'i ölümünden bir sene sonra rüyamda gördüm. Kötü bir hâlde idi: "Sana nasıl muamele edildi?" diye sordum. Ebû Leheb:

"Muhammed'in doğumuna sevinerek Süveybe'yi âzâd ettiğim için Pazartesi günleri azabım biraz hafifletilmektedir. O gün baş parmağımla işaret parmağım arasındaki küçük bir delikten çıkan su ile serinlemekteyim." cevabını verdi.

(İbn-i Kesîr, el-Bidâye, Kâhire 1993, II, 277; İbn-i Sa'd, I, 108, 125.)

▶ İmam Suyutî, konuyla ilgili olarak özetle şunları söylemiştir:

"İnsanların Mevlid-i Nebevi için toplanıp Kur'an okumaları, Hz. Peygamber (sav)'in veladetiyle ilgili haberleri/menkıbeleri seslendirmeleri, bu münasebetle yemek tertiplemeleri bid'a-i hasenedir (güzel bir bid'attır). Çünkü, bu toplantılarda Hz. Muhammed (sav)'e karşı büyük bir tazim, saygı, onun dünyaya teşriflerinden ötürü büyük bir sevinç söz konusudur. Bu ise, sahibine büyük bir sevap kazandırır." (Suyutî, el-Havî li'l-fetavî, 1/272-şamile).