Dul maaşı miktarı ve dul maaşı alma şartları ile ilgili detayları göz önünde bulundurmak suretiyle güncel dul maaşı ne kadar oldu sorusunun yanıtını içeriğimizde derledik. Emekli veya hizmet süresi 5 yılı doldurmuş ancak vefat eden kişilerin kanunda belirli şartları taşıyan eş, çocuklar ve anne babaya aylık bağlanmaktadır. Peki dul ve yetimler ne kadar aylık alır? Dul ve yetim maaşı hesaplama ile ilgili bilmeniz gereken tüm detaylar haberimizde...
DUL VE YETİM AYLIĞINDA MAĞDURİYET SONA ERDİ
Ödemenin öne çekilmesi, genel olarak memnuniyet yaratmakla birlikte, ilk defa gelir veya emekli, dul ve yetim aylığı almaya başlayacaklar açısından mağduriyete neden olabiliyordu. Ancak son yapılan yasa değişikliği ile bu mağduriyetin önüne geçildi.
Değişiklik öncesi düzenlemede, SGK'ca 5510 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat uyarıca gelir ve aylık ödemesi yapılanlara, "ödemenin yapılacağı tarihte" gelir ve aylık alma şartıyla, ikramiye ödeneceği öngörülüyordu. Diğer bir deyişle, ikramiye için, ödemenin yapılacağı tarihte SGK'dan aylık alıyor olma şartı aranıyordu.
DUL VE YETİM AYLIKLARI NE KADAR OLDU?
Artıştan, maaşı bin 500 liranın altında olan vefat etmiş emeklilerin hak sahibi dul ve yetimleri de yararlandı. Aylıklar, bin 500 liralık yeni emekli aylığı üzerinden, hisse oranına göre hesaplandı.
Örneğin; vefat etmiş emeklinin aylığı bin liraysa bin 500 liraya çıkacağı için eşine; aylık oranı yüzde 75 ise 750 lira yerine bin 125 lira, yüzde 50 ise 500 lira yerine 750 lira ödendi. Yüzde 25 ölüm aylığı oranı olan çocuğuna ise 250 lira yerine 375 lira verilmeye başlandı.
2020 YILINDA NE KADARDI?
2020 yılı başında, toplam TÜFE 6.5 oranında geldi ve dul ile yetim maaşlarına yüzde 6.5 oranında zam yapılmıştı. Bu zammın ardından en düşük dul ile yetim aylıkları şu şekilde olmuştu:
- Dul aylığı 587 TL,
- Yetim aylığı ise 293 TL.
KIZ ÇOCUĞUN YETİM AYLIĞI NE ZAMAN KESİLİR?
Yetim aylığı almakta olan kız çocuğun maaşı ise aşağıdaki hallerde kesilir:
– Çalışmaya başladıklarında
– Herhangi bir aylık almaya başladıklarında (Malul aylığı, yaşlılık aylığı vb.)
– Evlendiklerinde
– Eğer tekrar işsiz kalınırsa ya da evlilik sonra ererse, talep halinde yine maaş bağlanmaktadır.
– Kız çocuğu evlenme ödeneği yani çeyiz parası almışsa ve sonra boşanmışsa, bu kız çocuğuna yetim aylığı hemen bağlanmamaktadır. SGK'dan çeyiz parası aldıktan sonra 2 yıl geçmesi gerekmektedir. Bu iki yılın sonunda yetim aylığı tekrar bağlanabilir.
– Evlenen ve maaşı kesilen kız çocuğunun eşi ölürse ve bu nedenle aylık almaya hak kazanırsa, yetim aylığı ya da dul aylığından birisini tercih etmek zorundadır.
– Eşinden boşandığı halde birlikte yaşadığı tespit edilenlere ödenen maaşlar geri alınmaktadır
EMEKLİ YETİME AYLIK BAĞLANIR MI?
SORU: 3 yıl önce Emekli Sandığı'ndan emekli oldum. Eşimden ayrıldım. Babam SSK emeklisi idi. 1994 yılında vefat etti. Annem halen babamdan dul maaşı alıyor. Bana babamdan maaş bağlanır mı? Z. E.
CEVAP: SSK emeklisi babadan kız çocuğuna aylık bağlanabilmesi için evli olmaması, evli olmakla birlikte sonradan boşanmış veya dul kalmasının yanı sıra, sosyal güvenlik kanunları kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık almıyor olması gerekiyor. Eşinizden ayrılmış olsanız da kendi sigortalılığınız nedeniyle Emekli Sandığı'ndan emekli aylığı aldığınızdan SSK emeklisi babanızdan aylık bağlanmaz.
DUL VE YETİM AYLIĞI KİMLERE VERİLİR?
Halk arasındaki diğer adı ölüm aylığı olan dul ve yetim aylığı ölen sigortalının eşine ve çocuklarına bağlanır. Bu aylık kadın ya da erkek fark etmeden hak sahiplerine verilmektedir. Ölen sigortalının eşine bağlanan aylığa dul aylığı denir. Dul maaşı için Medeni kanunlarına uygun evlilik bağının olması gerekmektedir. Çocuklarına bağlanan aylığa ise yetim aylığı. Yetim maaşında da kız ya da erkek çocuk fark etmezken cinsiyet ayırımı maaşları alacakları süreleri etkilemektedir.
Erkek çocuklar eğitim görmedikleri hallerde 18 yaşına kadar, orta öğretim gördükleri hallerde 20 yaşına kadar, yüksek öğrenim gördükleri hallerde ise 25 yaşına kadar aylık alabilirler. 25 yaşından sonra erkek çocuklar yetim maaşı alamazlar. Kız çocuklarında ise durum evli olmadıkları ve sigortalı olarak çalışmadıkları takdirde yaş sınırlaması yapılmadan maaş alabilmektedirler.
DUL VE YETİM MAAŞI NE KADAR SÜREDE BAĞLANIR?
Dul ve yetim aylığı için aranan şartları karşılıyorsanız, gerekli yerlere başvuruda bulunursunuz. Yapılan başvurular sonrası aylık almaya hak kazandığınız takdirde sigortalının vefat ettiği ayı takip eden aybaşında maaş ödemesi yapılır. Eğer sigortalının prim borcu varsa, borcun tamamını ödenmesi gerekmektedir.
DUL VE YETİM MAAŞI NASIL HESAPLANIR?
Dul ve yetim maaşı hesaplaması yapılırken hak sahiplerine göre ve vefat eden sigortalı kişinin durumuna göre farkı şekillerde yapılmaktadır. Bu kapsamda dikkat edilenler şu şekildedir;
- Vefat eden sigortalı kişinin eşine maaşının %50 oranında maaş bağlanmaktadır.
- Vefat eden sigortalının çocuğu yoksa eşine maaşının %75'i oranında maaş bağlanmaktadır.
- Vefat eden sigortalının bir çocuğu varsa, çocuğa yüzde %25 oranında maaş bağlanmaktadır.
- Vefat eden sigortalının çocuklarının her birine %25 oranında maaş bağlanmaktadır.
- Çocuk başına ödenen yetim aylığı ve eşe ödenen dul aylığı toplamı, vefat eden sigortalının maaşı üzerine çıkamayacağı için belirli indirimler yapılarak maaş pay edilmektedir.
- Anne ve babanın vefat etmiş olması durumunda çocuğa %50 oranında maaş bağlanmaktadır.
- Vefat eden sigortalının emekli maaşının %90'ınana kadar yakınlarına maaş bağlanmaktadır. Böyle bir durumda maaş eşe 2, çocuklara 1 hisse olarak pay edilerek hesaplanmaktadır.
DUL VE YETİM MAAŞI ŞARTLARI NELER?
- Eşi vefat etmiş bir kadın ya da erkek dul aylığını başka bir evlilik yapana ya da ölene kadar devam etmektedir.
- Eşi vefat eden kişi sigortalı olarak bir işe başlar ise duruma göre maaşının yarısı kesilebilmektedir.
- Anne ya da babasını kaybeden bir erkek 18 yaşına kadar kesintisiz olarak yetim aylığı almaya devam etmektedir. Öğrenci olarak eğitimine devam eder ise bu yaş sınırı 25'e çıkmaktadır. Bu durum yalnızca erkek çocuğunda malullük durumu olursa değişmektedir. Erkek çoğunun çalışmasına engel olacak maluliyeti bulunması durumunda aş sınır olmadan ömür boyu yetim aylığı hakkı devam etmektedir.
- Anne ya da babasını kaybeden bir kız resmi nikahlı olarak evlenmediği sürece, yaşı kaç olursa olsun ölene dek yetim aylığını alabilmektedir. Yetim aylığı alan kız çocuğu evlenir ya da sigortalı bir işe girerse yetim aylığı kesilmektedir. Boşanması ya da işten ayrılması gibi bir durum söz konusu olduğunda maaş tekrar bağlanmaktadır.
- Vefat eden sigortalının anne ve babasının aylık alabilmesi için;
- Hiçbir sosyal güvence ve gelirinin bulunmaması
- Mal varlığının olmaması
- Sigortalının vefat etmeden önce bakmakla yükümlü olduğu kişiler arasında olması gerekmektedir.
- Dul ve yetim aylığı alınabilmesi için resmi olarak başvuru yapılması ve talepte bulunulması gerekmektedir.
- Dul ve yetim maaşı ödemeleri sigortalının ölüm tarihinden sonra gelen ilk aybaşında ödenmeye başlanmaktadır. Başvuru da yaşanan gecikmelerde, başvuru tarihini izleyen ay başında ödemeler yapılmaya başlanır.
DUL VE YETİM MAAŞI BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
Dul ve yetim maaşı başvurusu ilgili kuruma bizzat ya da online olarak yapılabilmektedir. Başvuru için SGK il ya da ilçe müdürlüklerine gidilmelidir. Başvuruda gerekli olan evraklar şu şekilde sıralanabilmektedir;
- Başvuru dilekçesi,
- Kimlik araştırma belgesi,
- İlgili sigortalıya ait ölüm belgesi,
- Vukuatlı nüfus kayıt örneği,
- Erkek çocuklar için öğrenci belgesi,
- 3 adet fotoğraf,
Başvurunun online olarak yapılabilmesi için ise E-Devlet sistemine giriş yapılması gerekmektedir. Online başvuru için izlemeniz gereken adımlar şu şekilde sıralanabilmektedir;
Başvuru Yapmak İçin;
Öncelikle https://www.turkiye.gov.tr/sosyal-guvenlik-olum-yardimi-ve-dul-yetim-ayligi-talebi adresine tıklayarak giriş yapmanız gerekmektedir. Bağlantıya tıkladıktan sonra açılan sayfada 'Kimliğimi Şimdi Doğrula' seçeneğine tıklamasınız.
Kimliğinizi doğrulamak için T.C kimlik numaranız ve E-Devlet şifresi bilgilerini girerek, 'Sisteme Giriş Yap' butonuna tıklayabilirsiniz. Bu kimlik doğrulama yönteminin yanı sıra;
- Mobil imza
- Elektronik imza
- C kimlik kartı seçenekleriyle de kimlik doğrulama işleminizi tamamlayabilirsiniz.
Kimlik doğrulamasından sonra açılan sayfada vefat eden yakınınıza ait T.C kimlik numarasını yazarak 'Başvur' seçeneğine tıklamanız yeterlidir. Bu şekilde başvurunuzu online olarak tamamlayabilirsiniz.
DUL VE YETİM MAAŞI NEREDEN ALINIR?
Dul ve yetim maaşı almak için hak sahibi olan kişiler, maaşlarının çalıştığı bankaya yatırılması için talimat verebilmektedir. Bu sayede her ay devlet tarafından ödenen bu maaş, kişinin belirlediği bankaya düzenli olarak yatırılmaktadır. Bu maaş için başvuru süreci hızlı bir şekilde sonuçlanmakta olup sigortalının vefat ettiği ayı takip eden aybaşında ilgili rakam ödenmektedir.
Fakat vefat eden sigortalının GSS borcu dahil olmak üzere prim borcu varsa, borcun tamamının ödenmesi gerekmektedir. Dul ve yetim maaş hak sahipleri ilgili prim borcunu sigortalının vefat ettiği ay içerisinde öderse, yine vefatı takip eden aybaşında maaş ödemesini alabilmektedir. Prim borcu daha sonra da ödenebilmekte olup bu kez borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşında maaş ödenmeye başlanmaktadır.
Dul ve yetim aylığı için başvuruların gecikmesi herhangi bir sorun teşkil etmemektedir. Başvuru ne zaman yapılırsa, ödemeler başvuruyu takip eden aybaşında yapılmaktadır. Dul ve yetim aylığı için şartlar uygunsa 5 yıl zaman aşımı süresi bulunmaktadır. Hak sahipleri 5 yıl içerisinde başvuru yapabilir, dul ve yetim aylığı için haklarını talep edebilirler.
