Tarih boyunca erkekler kadar sayısı çok olmasa da, toplumda roller üstlenmiş kadınlar da var. Bunlardan biri, gizemli Mata Hari'dir. Mata Hari denince akla, çoğunlukla I.Dünya Savaşı dönemindeki esrarengiz kadın ajan gelir. Dansçıdır. Dansçı ve sözde casus... Almanlar hesabına çalıştığı için idam edilen Mata Hari... Onu araştırmak yaşamının pek çok olayın meydana geldiği bir sürece denk gelmesinden dolayı karmaşıktır. Sanayi Devrimi, Savaş... Mata Hari dansını kendi sosyal çevresine bir silah gibi doğrultmuştur. Onun dansı hayatını yansıtır. İnsanlar birini dinlemektense, onu anlamaya çalışmaktansa, ona bir isyankarı taşlarmış gibi davranırlar. İşte Mata Hari'nin kaderi de böyle çizilmiş... ***
Asıl adı başkadır; Hollandalı'dır. 18 yaşındayken Hollanda ordusunda görevli İskoç asıllı bir subay ile evlendi. Kocasının vazifesi sebebiyle Amsterdam'da, bir süre de Java adasında bulundu. Hollanda'ya döndükten sonra kocasından ayrılarak Paris'e yerleşti. Burada dansetmeye başladı ve kısa sürede meşhur oldu. Şöhreti Paris, Londra, Viyana, Berlin ve Roma gibi Avrupa şehirlerine yayıldı. Bu ülkelerin hükümetlerinde görev yapan önemli kişilerle yakınlık kurdu. Almanlar, Mata Hari'yi Alman Gizli Servisine aldı. Fransız Gizli Servisi, Mata Hari'nin Almanlar hesabına çalışan bir casus olduğunu bilmesine rağmen, herhangi bir müdahalede bulunamıyordu. Mata Hari'nin, Fransız ve Hollanda hükümetlerinde nüfuz sahibi kişilerle yakın teması vardı ve hazırlanan tuzaklardan kurtulmayı ustalıkla başarıyordu. Kuvvetli delil bulunamamasına rağmen idama mahkûm edildi. Kurşuna dizilirken gözlerini bağlatmayarak bir cesaret ve soğukkanlılık örneği göstermişti.
***
Hayat öyküsünü kitaptan okuduğum Mata Hari, geçen hafta İstanbul'da çok özel bir dans gösterisiyle yeniden hayat buldu. Türk dansçı Nejla Y. Yatkın, uluslararası platformda başarılar kazanmış Broadway şovunu ilk kez Türk izleyicisiyle buluşturdu. Almanya doğumlu, Amerika'da yaşayan Türk Nejla Yatkın, büyüleyici gösterisi "Mata Hari`yi Yeniden Yaratmak" ile Mustafa Kemal Kültür Merkezi`nde büyük alkış aldı. Amerika'da en iyi 25 dansçı arasında gösterilen bir isim. Yatkın sadece dans etmiyor; gösterinin içeriğini, koreografisini ve tasarımını da yapmış. Tarihsel belgeleri araştırmış. Gösterimde, özgün sahne, ışık ve ses tasarımı ile büyüleyici bir atmosfer yaratılmıştı. Savaş, casusluk, dans, çıplaklık, egzotizm, erotizm, feminizm kavramlarının yer aldığı gösteride Mata Hari gizemini Yatkın, doğu dans gelenekleri ve modern dansı ile aydınlattı. Çok başarılı bulduğum Nejla Yatkın, bu gösterisinde kendisi gibi yaşam macerasını farklı ülkelerde sürdüren ünlü bir dansçıyı canlandırıyor aslında...
