Avrupa ülkelerinin anayasalarında ilk maddeler nedir?
Sivil anayasa hazırlıklarının başladığı bir dönemde, Türkiye gelişmiş ülkelerden esinlenecek gibi görünüyor.
Bu yüzden olsa gerek, Adalet Bakanlığı kapsamlı bir çalışma yapmış. Avrupa Birliği üyesi birçok ülkenin Anayasa metinlerini Türkçe'ye çevirerek kalın bir kitapta toplamış.
İşte o kitaptan bazı seçmeler:
FEDERAL ALMANYA CUMHURİYETİ ANAYASASI MADDE 1: (1) İnsan onur ve haysiyeti dokunulmazdır. Tüm devlet erki ona saygı göstermek ve onu korumakla yükümlüdür. (2) Alman Milleti, bu nedenle dokunulmaz ve devredilmez insan haklarını, yeryüzünde her insan topluluğunun, barışın ve adaletin temeli olarak kabul eder. (3) Aşağıda belirlenen temel haklar, yasama, yürütme ve yargı organlarını doğrudan bağlar.
MADDE 2: (1) Herkes başkalarının haklarını ihlal etmemek, Anayasal düzene veya ahlak kurallarına aykırı düşmemek koşuluyla, kişiliğini serbestçe geliştirme hakkına sahiptir. (2) Herkes, yaşam ve beden bütünlüğünün korunma hakkına sahiptir. Kişi özgürlüğüne dokunulamaz. Bu haklar, ancak bir yasaya dayanarak sınırlandırılabilir.
MADDE 3: (1) Bütün insanlar yasa önünde eşittirler. (2) Erkek ve kadınlar eşit haklara sahiptirler. Devlet, kadın ve erkeklerin eşitliğinin gerçekten sağlanmasını özendirir ve varılan dezavantajların giderilmesi için çaba gösterir. (3) Cinsiyeti, soyu, ırkı, dili, yurdu ve kökeni, inancı, dini veya siyasi görüşleri dolayısıyla hiç kimse mağdur edilemez ve hiç kimseye imtiyaz tanınamaz. Hiç kimse özür ve sakatlığından dolayı mağdur edilemez...
AVUSTURYA FEDERAL ANAYASASI MADDE 1: Avusturya demokratik bir Cumhuriyettir.
Kanunlar yetkisini halktan alırlar.
MADDE 2: (1) Avusturya federal bir devlettir. (2) Federal Devlet; Özerk eyaletlerden oluşur. (Eyaletlerin isimleri sayılmış.) MADDE 3: Federal bölge, federal eyaletlerin bölgelerinden oluşur.
BELÇİKA ANAYASASI MADDE 1: Belçika; Topluluklardan ve Bölgelerden oluşan bir Federal Devlettir.
MADDE 2: Belçika üç Topluluktan oluşur: Flaman Topluluğu, Fransız Topluluğu ve Almanca Konuşanlar Topluluğu.
MADDE 3: Belçika üç Bölgeden oluşur. Flaman Bölgesi, Valon Bölgesi ve Brüksel Bölgesi.
DANİMARKA KRALİYET ANAYASASI MADDE 1: Bu Anayasa, Danimarka Kraliyet Birliği'nin her yerinde geçerlidir.
MADDE 2: Yönetim şekli sınırlı monarşidir. Kraliyet Hükümranlığı, 27 Mart 1953 tarihli Taht Yasası'nda belirtilen hükümlere göre, miras yoluyla erkek ya da kıza intikal eder.
MADDE 3: Yasama kuvveti müşterek olarak Kral ve Millet Meclisi'ne aittir. Yürütme kuvveti Kral'a aittir. Yargı kuvveti mahkemelere aittir.
FRANSA ANAYASASI MADDE 1: Fransa bölünmez, laik, demokratik sosyal bir Cumhuriyettir. Köken, ırk veya din ayrımı yapmaksızın, tüm vatandaşların yasa önünde eşitliğini garanti eder. Her inanca saygılıdır.
İdari yapısı yerinden yönetim esasına dayanır. Kadınlar ve erkeklerin seçimle gelinen görev ve mevkilerin yanı sıra mesleki konumlara ve sosyal sorumluluklara eşit şekilde erişebilmeleri, kanunla teşvik edilir.
MADDE 2: Cumhuriyetin dili Fransızca'dır.
Ulusal simge mavi, beyaz ve kırmızı renklerden oluşan üç renkli bayraktır.
Ulusal Marş Marsillaise'dir.
Cumhuriyetin veciz ifadesi "Özgürlük, Eşitlik, Kardeşliktir."
Cumhuriyetin ilkesi; "Halkın, halk tarafından ve halk için yönetimidir."
MADDE 3: Ulusal egemenlik halka aittir, bunu temsilcileri aracılığıyla ve halk oylaması yoluyla kullanır.
Halkın hiçbir kesimi veya hiçbir fert, egemenliğin kullanılmasını kendisine mal edemez.
Anayasada öngörülen koşullar dahilinde, seçimler tek dereceli veya iki dereceli olabilir.
Fakat daima genel, eşit ve gizlidir.
Yasanın belirlediği koşullar çerçevesinde, reşit olan, medeni ve siyasi haklarını kullanabilen kadın-erkek her Fransız vatandaşı seçmendir.
YARIN: İRLANDA, İTALYA, HOLLANDA, POLONYA
