Emeklinin kazancı artacak mı? Emekli maaşı neye göre nasıl belirlenir? Faruk Erdem'e bu konular hakkında birçok soru yöneltiliyor. Peki, işsizlik maaşı kaç lira? Erken emekli olmak için ne yapmak lazım? Hem babadan hem eşten maaş nasıl alınır? Hangi olaylar iş kazası sayılır? Evlenen tazminat alır mı? İşte son dakika haberi ve detaylar takvim.com.tr'de
EMEKLİ ZAM HABERLERİ İÇİN TIKLAYINIZ
EMEKLİ SON DAKİKA HABERLERİ İÇİN TIKLAYINIZ
SON 7 YILDA YAŞANANLAR
Emekli maaşında öncelikle SSK ya da Bağ-Kur'a bakılmaktadır. Çalışanın son 7 yılda hangi pozisyonda çalıştığı da çok önemlidir. Son 7 yılda, yani 2 bin 520 gün, kişi hangi statüde çalışmışsa emekliliği de o statüye göre oluyor ve emekli aylığı da buna göre belirleniyor. Mesele emeklilikten önceki son 7 sene içerisinde Bağ-Kurlu olarak çalıştıysanız bu statü üzerinden emekli olursunuz.
Son 7 senede iki farklı statüde çalıştıysanız 3.5 yıl, bin 261 gün, hangi statüde iseniz, oradan emekli olacaksınız. Öneğin, son 7 yıl hem SSK'lı hem de Bağ-Kurlu olarak çalıştınız, ancak son 3.5 yıl SSK'lıydınız; emekliliğiniz SSK'dan olacak ve buna göre maaş bağlanacak. Fakat bu kanun 1 Ekim 2018'den sonra sigortalı çalışmaya başlayanlar takvim.com.tr için geçerli değildir. Yeni düzenlemeye göre bu şart kaldırıldı. Bu tarihten sonra işe girenler için prim günü ve prim ödemelerine bakılmaktadır.
EMEKLİ MAAŞINI ARTIRMANIN YOLLARI
Emekli olmak için şu üç şart mecburidir;
Belirli süre çalışılmış olması
Bu süre içinde prim ödenmiş olması
Gerekli yaşın doldurulmuş olması.
Eğer bu üç konuyu tamamlamadıysanız emekli olamazsınız. Emekli maaşı çalışan kişinin aylık kazancının ortalaması ve aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda elde edilir. Bu tutar size emekli maaşı olarak verilir.
Burada emekli maaşınızın yüksek ya da az olmasındaki en önemli etken aylık kazancınızdaki sosyal güvenlik kurumuna bildirilen esasın prim kazancı olması gerekiyor. Enflasyonun ve büyüme rakamlarının da emekli maaşına etkisi olduğunu unutmamak lazım. Aylık bağlama oranı ise, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarında toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 olarak uygulanıyor.
EMEKLİ OLUNCA KİMİN MAŞI DÜŞER?
Diyelim ki emekli oldunuz fakat maaşınız artsın diye çalışmaya devam ediyorsunuz. Böyle bir durumda maaşınız artmaz. Maaşınız sadece priminiz yüksek gösterildiği taktirde artar. Mesela asgari ücretle ya da asgari ücretin biraz üstünde maaşla çalışıyorsanız, emeklilik gününüz dolduğu halde maaşım artsın diye emekli olmuyorsanız, emekli olduğunuzda maaşınız düşecektir. Çünkü aylık bağlama oranınız düştükçe emekli maaşınız da düşer. Ancak çalışırken aldığınız maaş yüksekse emekli olduktan sonra alacağınız para da yüksek olur.
Önek olarak; 2 bin 520 lira ile 5 bin lira arasında maaş alanlar, emeklilik şartlarını yerine getirip de çalışmaya devam ederlerse, emekli aylıkları azalır. Ama bugün aylık 8 bin liranın üzerinden maaş bildirenler, emekli olmayıp, çalışmaya devam ederlerse emekli aylıkları da çalıştıkları süre kadar artar. Hele ki, tavandan sigorta bildirimi yapanlar –ki, 2019 için SSK tavanı 19 bin 188 lira- çalışmaya devam ederlerse aylık 20 liranın da üzerinde emekli aylıkları yükselir.
Kısaca asgari ücret ya da iki kat maaş alıyorsanız ve priminizi yüksek gösteremiyorsanız, isterseniz ömrünüzün sonuna kadar çalışın maaşınız yüksek olmaz. Eğer yüksek maaş alıp priminizi de yüksek gösterebiliyorsanız gönül rahatlığıyla çalışabilirsiniz.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER?
Emekli olduktan sonra maaşınızın yüksek olmasını istiyorsanız öncelikle SGK'dan prime esas kazancın yüksek gösterilmesi gerekiyor. Yapabiliyorsanız kazancınızı en tavandan bildirin. İkramiye gibi ek ödemeler alırsanız bunları da prime esas kazançtan gösterin. Birden fazla yerde sigortalı çalışmak prime esas kazancı artıracağından emekli maaşına da olumlu katkı sağlar.
SSK'lı emekli olmak Bağ-Kurlu ya da tarım Bağ-Kurlu statüsünde emekli olmaktan daha avantajlı.
Emeklilik öncesi son 3.5 yıl önemli. Farklı sosyal güvenlik statülerinde çalışsanız da son 3.5 yılda tavandan kazanç bildirip, SSK'dan emekli olursanız maaşınız artar.
Kadınlar için doğum, erkekler için askerlik ve yurtdışı borçlanmaları sosyal güvenlik tavanı üzerinden yapılırsa emeklilik maaşına olumlu etki yapar.
KPDK'DA GÜNDEME GETİRİLECEK TALEPLER
Memurların ve emeklileri ise, KPDK toplantısından; aile yardımı, intibak, ücretsiz ulaşım, indirimli tatil ve yaşı bekleyene sağlık kararı alınmasını istiyor. Geçen yıl, toplu sözleşmede karara bağlanamayan 5 talep bu yıl da KPDK gündemine getirilecek.
KPDK toplantısında gündeme getirilecek talepler:
Memurlar, gibi memur emeklilerine de aile yardımı yapılsın.
Emekli memurlar, yaş sınırı olmaksızın toplu taşıma araçlarından ücretsiz yararlanabilsin.
Aynı unvanlı kadro ya da görevden emekli olanlar arasında kurum kaynaklı emekli maaşı farkının eşitlensin.
Emekli kamu görevlileri ile dul ve yetimler, kamu kurum ve kuruluşlarınca işletilen tüm eğitim ve dinlenme tesislerinden, yüzde 50 indirimli yararlansın.
Emekli aylığı bağlanabilmesi için gerekli olan koşulları yaş koşulu dışında sağlayarak, görevden kendi ayrılanlar Genel Sağlık Sigortası'ndan yararlandırılsın.
