CHP'li İBB'nin İstanbul'daki toplu ulaşım rezaleti! Yandaşa ihale vatandaşa çile: İETT gelirinden fazla harcama yaptı

CHP'li İBB yönetimindeki İstanbul'da 2019 yılındaki seçimlerin ardından ulaşım sistemi adeta çöktü.

Sürekli bozulan İETT otobüsleri, arızalanan metrolar, aksayan seferler ve yürümeyen merdivenler İstanbulluyu canından bezdirirken; CHP'li İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu kariyer planlaması uğruna İstanbul'u kaderine terk etti.

REZALETİ PERDELEMEK İÇİN YALAN SÖYLEDİ
Ulaşımdaki rezaleti perdelemek için "İETT'de arıza sayısı düştü" diyen İmamoğlu, "İETT'de yolcu sayımız artmış olmasına rağmen. İşte "arızalar yapıyor vs." tamam arıza yapıyor, arıza yapmayan araç olmaz. İBB'nin İETT kurumunun otobüsleri yanında Özel Halk Otobüsleri de var. Arıza sayısında, oranında bile inanılmaz bir düşüş yaşattık biz aslında" açıklamasıyla ayan beyan yalan konuştu.

Çökme noktasına gelen toplu ulaşımın ihaleleri ise Ekrem İmamoğlu eliyle adrese teslim bir biçimde CHP'li Özgür Karabat'ın mali müşavirliğini yaptığı firmaya verildi.

GELİRDEN FAZLA GİDER VAR

İETT'deki ihale skandalı sonrası yayınlanan 2023 yılı denetim raporunda İETT'nin gelirinden fazla harcama yaptığı ortaya çıktı. İETT'nin 2023 yılı bütçe geliri 11 milyon 37 bin TL olarak açıklanırken giderin 14 milyon 885 bin TL olduğu bildirildi.

İETT'NİN KAYNAKLARI ARTMASINA RAĞMEN BORCU AZALMADI

2019 yılının sonunda 725 milyon 942 bin TL olan mali borç, 2023 yılında 12 milyar 394 milyon TL'ye çıktı. Bu durum, İETT'nin finansal dengesizliğinin devam ettiğini ve kaynak artışlarının borç azaltma hedeflerine ulaşmada yetersiz kaldığını bir kez daha gösterdi.

• Kısa vadeli yabancı kaynaklar toplamı
o 2022: 3 milyar 850 milyon TL
o 2023: 7 milyar 333 milyon TL
• Uzun vadeli yabancı kaynaklar toplamı
o 2022: 3 milyar 335 milyon TL
o 2023: 5 milyar 61 milyon TL
• Mali borç
o 2019 sonu: 725 milyon 942 bin TL
o 2023: 12 milyar 394 milyon TL

İETT'NİN 2023 YILI BÜTÇESİNİN %32'Sİ CHP'Lİ KARABAT'IN ŞİRKETİNE GİTTİ
İstanbul'da CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat'ın mali müşaviri olduğu Ulaşım A.Ş., son beş yılda İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (İBB) bağlı İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT) tarafından 5 milyar TL'den fazla değerde ihale aldı. Karabat'a verilen ihalelerin İETT bütçesine oranı yüzde 32 olarak belirlendi. Bu durum yandaşa ihale skandalını bir kez daha gözler önüne serdi.

İETT, CHP'Lİ UMUT ŞENOL'UN YÖNETİM KURULU ÜYESİ OLDUĞU ŞİRKETE İHALE VERDİ

CHP'li İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (İBB) bağlı İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT), Belediye Kanunu'na göre meclis üyelerinin doğrudan veya dolaylı olarak taahhüde girmesini yasaklamasına rağmen, bir ihaleyi CHP'li Meclis Üyesi Umut Şenol'a verdi.

16 Ekim 2023 tarihinde gerçekleşen olayda, İETT, İstanbul'da Mercedes Marka Conecto model 20 adet körüklü otobüsün folyo uygulaması hizmeti işini İBB'nin CHP'li Meclis Üyesi Umut Şenol'un yönetim kurulu üyesi olduğu Core Medya Tanıtım ve İletişim Anonim Şirketi'ne verdi. İhale bedeli 398.000,00 TL + KDV olarak belirlendi.

İHALESİ YAPILAN 130 İHALE DOSYASI, DENETİM KOMİSYONU İNCELEMESİNE VERİLMEDİ
2023'te ihalesi yapılan 130 ihale dosyası denetim komisyonu tarafından ilgili birimlerden talep edilmesine rağmen komisyona gönderilmedi. Söz konusu dosyaların incelemesi yapılamadı.

Komisyon incelemesine sunulmayan dosya listeleri şu şekilde:

İŞ AKDİ FESHEDİLEN İŞÇİLERE İLİŞKİN BİLGİLER KOMİSYONLA PAYLAŞILMADI
İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT) tarafından pay sahibi olduğu şirketlerde iş akdi feshedilen işçilere ilişkin bilgilerin, denetim komisyonuna talep edilmesine rağmen verilmediği ortaya çıktı.

İETT'NİN İŞTİRAKLERE OLAN TOPLAM BORCU: 714.202.655,48 TL
İETT'nin iştiraklerinden alacağı tutarı 80.524.450,43 TL olarak belirlendi. Ancak aynı dönemde İETT'nin bu iştiraklere olan borcu 714.202.655,48 TL'yi aştı. Bu rakamlar, İETT'nin iştiraklerinden tahsil edilebilir alacaklarının borçlarına oranla oldukça düşük olduğunu gösteriyor.

İETT İHALELERİNE İLİŞKİN VERİLER
İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT), 2023 yılında toplamda 55 adet ihale düzenledi. Bu ihalelerin yaklaşık maliyeti 10.270.932.732,46 TL + KDV iken, gerçekleşen bedelleri 8.611.706.190,28 TL + KDV olarak kaydedildi.

Belediyenin iştiraki olan şirketlere yönelik ise 6 adet ihale gerçekleştirildi ve bu ihalelerin toplam bedeli 2.206.514.656,00 TL + KDV olarak belirlendi. Bu rakam, İETT'nin tüm ihale bedelinin yüzde 25,62'sini oluşturuyor.

İETT'nin 2023'te gerçekleştirdiği ihalelere ilişkin özet tablo aşağıdadır:

İHALELERDE YETERLİ REKABET OLUŞTURULAMADI, ALIMLARDA KIRIM ORANLARI ÇOK DÜŞÜK KALDI

İETT, 2023 yılında gerçekleştirdiği ihalelerde yeterli rekabet ortamı oluşturamadı ve alımlarda kırım oranları oldukça düşük kaldı.

Verilere göre, 2023'te yapılan 8 ihalede toplamda 148.624.666,37 TL + KDV bedelli işte kırım oranı %1'in altında gerçekleşti. Aynı şekilde, 7 ihalede ise 623.104.030,55 TL + KDV bedelli işte kırım oranı %1 ila %5 arasında değişti.

Ayrıca, 4 adet işin 122.547.366,37 TL + KDV tutarındaki yaklaşık maliyetin üzerinde ihale edildi.

İhalelerde, Kanunun belirttiği ihtiyaçların en uygun şartlarda karşılanması, güvenirlilik ve kamu kaynaklarının verimli kullanılması ilkeleri ihlal edildi.

İHALEDE İŞ DENEYİM ORANI YÜKSEK TUTULARAK İHALEYE KATILIM VE REKABET ENGELLENDİ
"Atölye Binası Yapılması ile Bina ve Tesislerin Bakımı" ihalesinde yaşananlar, düşük katılım ve yüksek iş deneyimi oranı tartışmalarını gündeme getirdi.

4 Temmuz 2023'te İhale için 6 firma doküman almış olmasına rağmen sadece 2 firma teklif verdi. İhaleye katılım için belirlenen iş deneyim oranı %70 olarak belirlendiği için, iki istekliden birinin teklifi, iş deneyiminin yetersizliği nedeniyle geçersiz sayıldı. Sonuç olarak, ihale 50.278.570,00 TL + KDV bedelle tek geçerli teklif sahibi olan DMK Mimarlık İnşaat San. Ve Tic. Ltd. Şti'ye verildi.

CHP'li İBB, ihaleye katılım için belirlenen iş deneyim oranını yüksek tutarak, İETT ihalesine yeterli katılım ve rekabet ortamının oluşturulmasını engelledi.

DÜŞÜK TEKLİF VEREN 2 İSTEKLİ "GEÇİCİ TEMİNAT" VE "DİĞER YETERLİLİK KRİTERLERİ" GEREKÇESİYLE İHALE DIŞI BIRAKILDI
İETT, 16 Ocak 2023'te 1.209.897.667,57 TL yaklaşık maliyetli "30.295.500 KM Otobüs Bakım ve Onarımı" işini açık ihale yöntemiyle gerçekleştirdi.

Ancak, ihaleye toplamda 5 istekli teklif verdiği halde, en düşük teklifi sunan 2 istekli "geçici teminat" ve "diğer yeterlilik kriterleri" gerekçeleriyle ihale dışı bırakıldı. Sonuç olarak, ihale 1.038.720.770,50 TL + KDV teklif veren Ulaşım İç. Ve Dış Ticaret AŞ'ne verildi.

İETT 16 Ocak 2023'te, "50.540.000 KM Otobüs Bakım ve Onarımı" işini gerçekleştirmek üzere açık ihale düzenledi.

İhalede büyük bir skandala imza atıldı. 5 istekliden en düşük teklifi sunan 2 firma, "geçici teminat" ve "diğer yeterlilik kriterleri" bahaneleriyle ihale dışı bırakıldı. Bu karar sonucunda, 585.951.068,00 TL + KDV teklif veren Ulaşım İç. Ve Dış Ticaret A.Ş, ihaleyi kazandı.

İETT, yine 16 Ocak 2023'te "32.797.800 Km Otobüs Bakım ve Onarımı" işini gerçekleştirmek üzere açık ihale düzenledi.

İhaleye katılan 7 istekliden en düşük teklifi sunan 2 firma, "geçici teminat" ve "diğer yeterlilik kriterleri" bahaneleriyle ihale dışı bırakıldı. Bu karar sonucunda, 360.812.521,00 TL + KDV teklif veren 4 numaralı istekli olan Ulaşım İç. Ve Dış Ticaret A.Ş, ihaleyi kazandı.

REKABET ENGELLENDİ
İETT, 16 Ocak 2023'te "34.010.000 KM Bakım ve Onarımı" işini gerçekleştirmek üzere açık ihale düzenledi. İhaleye katılan 6 istekliden en düşük teklifi sunan 2 firma, "geçici teminat" ve "diğer yeterlilik kriterleri" bahaneleriyle ihale dışı bırakıldı. Bu skandal karar sonucunda, 401.573.567,00 TL + KDV teklif veren Ulaşım İç. ve Dış Ticaret AŞ, ihaleyi kazandı.

İETT, 16 Ocak 2023'te "21.956.400 KM Otobüs Bakım ve Onarım Hizmeti" işini gerçekleştirmek üzere açık ihale düzenledi.

İhaleye katılan 6 istekliden en düşük teklifi sunan 2 firma, "geçici teminat" ve "diğer yeterlilik kriterleri" bahaneleriyle ihale dışı bırakıldı. Bu skandal karar sonucunda, 260.170.080,00 TL + KDV teklif veren Bilginay Tem. Hiz. Bilg. Org. Taş. İnş. Dan. Ltd. Şti'ye ihale verildi.

İETT, 16 Ocak 2023'te "30.295.500 KM Otobüs Bakım ve Onarımı" işini gerçekleştirmek üzere açık ihale düzenledi.

İhaleye katılan 6 istekliden en düşük teklifi sunan 2 firma, "geçici teminat" ve "diğer yeterlilik kriterleri" bahaneleriyle ihale dışı bırakıldı. Bu skandal karar sonucunda, 385.157.775,00 TL + KDV teklif veren Bilginay Tem. Hiz. Bilg. Org. Taş. İnş. Dan. Ltd. Şti'ye ihale verildi.

İETT, 16 Ocak 2023'te "23.994.000 KM Otobüs Bakım ve Onarımı Hizmeti" işini gerçekleştirmek üzere açık ihale düzenledi.

İhaleye katılan 8 istekliden en düşük teklifi sunan 4 firma, "geçici teminat" ve "diğer yeterlilik kriterleri" bahaneleriyle ihale dışı bırakıldı. Bu skandal karar sonucunda, 350.440.039,50 TL + KDV teklif veren Twin Turizm Taşımacılık Ltd. Şti'ye ihale verildi.

İETT, 16 Ocak 2023'te "14.445.000 KM Otobüs Bakım ve Onarımı Hizmeti" işini açık ihale yöntemiyle gerçekleştirdi.

İhaleye katılan 7 istekliden en düşük teklifi sunan firma, adil olmayan gerekçelerle ihale dışı bırakıldı ve ihale 166.114.923,60 + KDV teklif veren Vizyon Ulaşım Servis Hizmetleri Ticaret Ltd. Şti.'ye verildi.

Daha düşük teklifler sunan firmaların, iddia edilen gerekçelerle ihale dışı bırakılmaları, tamamen kanunsuz bir müdahale olarak değerlendiriliyor. Skandal uygulamalar, İETT'nin ihale süreçlerinde rekabeti engellediği ve şeffaflık ilkelerini hiçe saydığını bir kez daha ortaya koydu.

İETT, PAZARLIK USULÜ YAPILAN İHALELERE, SADECE YAKLAŞIK MALİYET TESPİT AŞAMASINDA TEKLİF ALINAN FİRMALARI DAVET ETTİ
2023 yılında pazarlık usulü ile yapılan ihalelerin bazılarına sadece yaklaşık maliyet tespiti aşamasında teklif alınan firmalar davet edildi. 2022 yılı raporunda da uyarılmasına rağmen teklif alınan firmalar dışındaki firmalar davet edilmedi.

ÖNCELİĞİ OLMAYAN KONULARDA HARCAMA YAPAN İETT, ÖNCELİKLİ HİZMETLERİ ERTELEDİ
CHP'li İBB yönetimi yüzünden temel görevlerini ihmal eden İETT, öncelikli olmayan ve görev alanı dışındaki hizmetlere milyonlarca lira harcadı.

Bu skandal uygulamalardan biri olan Sosyal Medya Yönetim ve Takip Platformu Hizmeti Alımı işi için 330.000,00 TL + KDV gibi yüksek bir ihale bedeli ödenirken, benzer şekilde Yönetim Yeteneklerini Geliştirme Eğitim Programı Hizmet Alımı işi için 417.000,00 TL + KDV harcandı.

İETT'nin temel hizmetleri erteleyerek lüks ve gereksiz harcamalar yapması, kamu kaynaklarının israfı anlamına gelirken, vatandaşların haklı beklentileri hiçe sayıldı.

İETT, ARASINDA BAĞLANTI BULUNAN ŞİRKETLERDEN TEKLİF ALDI
İETT piyasa araştırması için teklif almak amacıyla aralarında bağlantı olan firmalara başvurarak, açık bir şekilde çıkar çatışması yarattı.

Örnek olarak, "1 Kalem Medya Takip Hizmeti" adlı ihalede 109.800,00 TL + KDV gibi yüksek bir bedel ödenirken, piyasa fiyat araştırması kapsamında teklif alınan şirketler arasında Ajans Press Medya Takip Merkezi A.Ş, PR-NET Halkla İlişkiler Araştırma ve Değ. Hizm. A.Ş ve ITS Medya Takip Hizm. Ltd. Şti. gibi birbirleriyle bağlantılı firmalar bulunduğu belirlendi. Bu skandalın daha da derinleşen boyutu ise, bu üç şirkette de farklı görevlerde bulunan M.A.Ö. adlı kişinin tespit edilmesi oldu.

Bir başka örnekte ise, Örneğin, "2 Kalem Hızlı Dondurucu ve Tiner Alımı" adlı ihalede 403.080,00 TL + KDV gibi yüksek bir bedel ödenirken, piyasa fiyat araştırması kapsamında teklif alınan şirketler arasında Tekno Yapı Kimyasalları San. Ve Tic. A.Ş. ve Dost Kimya Endüstriyel Hammaddeler San. Ve Tic. Ltd. Şti. gibi birbirleriyle bağlantılı firmalar bulunduğu belirlendi. Bu skandalın daha da derinleşen boyutu ise, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olan Tekno Yapı Kimyasalları San. Ve Tic. A.Ş'nin eski yönetim kurulu üyesi A. E.'nin, Dost Kimya Endüstriyel Hammaddeler San. Ve Tic. Ltd. Şti.'de 2022 yılı içerisinde Müdürlük görevi yürüttüğünün tespit edilmesidir.

İETT TAŞINMAZ SATIŞLARINA RAĞMEN ZARAR ETTİ
İETT, Sarıyer İlçesi Mirgün Mahallesinde bulunan 18 Adet Bağımsız Bölümü, şaibeli bir şekilde satışa çıkardı.

16 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen satışta, 123.500.000,00 TL gibi yüksek bir bedelle satılan taşınmazlar, Yiğitalp Turizm ve Ticaret A.Ş isimli şirkete devredildi.

Bu skandal satışın arka planında ise, son 5 yılda İETT'nin birçok taşınmazını benzer şaibeli yöntemlerle satması ve kamu mal varlığını adeta soyup soğana çevirmesi yatıyor. Bu satışlar, İETT'yi iflasın eşiğine getirdiği gibi, aynı zamanda kamu güvenini de sarstı.

2023'TE SADECE 105 TANE OTOBÜS VE METROBÜS ALINDI
İETT, filosunu genç tutma politikasını terk ederek, otobüs alımlarında dramatik bir düşüş yaşadı.

İETT'nin önceki yıllarda her yıl düzenli olarak otobüs alarak filosunu genç tutma politikası izlediği bilinirken, CHP'li İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 2023 yılında sadece 105 adet otobüs alması, kurumun bu temel stratejisinden şaşırdığını göstermektedir. Bu dramatik düşüş, İETT'nin filosunu modernize etme ve hizmet kalitesini artırma konusundaki çabalarını ciddi şekilde zayıflattığını gözler önüne serdi.

İETT'NİN LASTİK TEKERLEKLİ ULAŞIM ARAÇLARI 5 YIL İÇİNDE 823 BİN 915 KERE ARIZALANDI
İstanbul'un toplu taşıma sistemi İETT, son yıllarda toplu taşıma araçlarında yaşanan arızalarla mücadelede ciddi bir başarısızlık yaşamaktadır.

Otobüs ve metrobüslerdeki yıllara göre arıza sayıları açıkça göstermektedir ki, İETT'nin performansı ciddi şekilde düşmektedir. Arızaların sayısındaki artış, İETT'nin filo yönetimi ve bakım politikalarında ciddi sorunlar olduğunu göstermektedir.