Menderes’e ekonomik kumpas kuruldu

ABD Başkanı Harry Truman, 2. Dünya Savaşı sonrası kartların yeniden dağıtıldığı hâkimiyet savaşında Sovyetler Birliği'ne karşı atağa geçerek 1947'de "komünizm tehlikesi altında ülkelere" yardım edilmesi gerektiği planını açıkladı. Bu yeni yaklaşıma Truman Doktrini dendi. Bu çerçeve uyarınca ABD tarafından Türkiye'ye 100, Yunanistan'a ise 300 milyon dolar verildi. Türkiye o tarihte iktidarı ve muhalefetiyle doktrini ve planı destekledi. Demokrat Parti, CHP'den hem siyasi hem de ekonomik olarak bu mirası aldı ve devam ettirdi. Başbakan Menderes, Sovyetler Birliği'ne karşı Balkan Paktı ve Bağdat Paktı'nın kurulmasına öncülük etti. Ekonomi politikası da siyasi ilişkiler gibi yeni blokla uyumlu başlamıştı.
1959'da Avrupa Ekonomik İşbirliği'ne başvurarak kredi borçlarının 1970'e kadar konsolide edilmesi sağlandı ve 359 milyon dolarlık yeni kredi alındı. 1950-1960 yılları arasında kullanılan 600 milyon dolarlık kredinin ancak 72 milyon doları yatırım kredisiydi. ABD ve Avrupa yani Almanya Türkiye'nin NATO'nun zirai ihtiyaçlarını gideren bir tarım ülkesi olarak kalmasını, sanayi ve enerji yatırımları yapmasını istemiyordu. Kredi için Türkiye yönünü Moskova'ya çevirdi. Bu hamle ABD'lileri daha doğrusu tüm NATO ülkelerini hem çok şaşırttı hem de çok endişelendirdi. Batı'ya göre Menderes "kontrol edilemez" şekilde başına buyruk davranmaya başladı. Batı için böyle bir bakış, düşmandan da tehlikeli olmak demekti.
CHP'de Milli Savunma Bakanlığı da yapan Hasan Esat Işık, "Menderes ve Fatin Bey'i deviren Amerikalılar'dır. ABD'liler, Menderes ve Zorlu'nun işbaşından uzaklaştırılmasını herkesten çok istiyorlardı" demiştir. Sonuç olarak, olayların gidişatından ve eldeki verilerden yola çıkarak Menderes'in öldürülmesine giden süreçte, ABD ve İngiltere, daha doğru ifadeyle NATO, darbe yolunun taşlarını döşemişlerdir. Bunun ötesini de söylemek için gizli belgelerin açılmasını beklemek zorundayız.

27 MAYIS 1960 DARBESİNİN PERDE ARKASI - BİTTİ