Türk kültüründe kadın her zaman ön planda olmuştur ve önem verilmiştir. Üretimde olduğu kadar savaşta ve devlet işlerinde kadınlar da söz sahibi olmuştur. Bu toplum gözünde "bu erkek işi", "bu kadın işi" gibi kalıpların olmadığının bir kanıtıdır. Haberimizde ilk kadın meslek sahiplerine yer verdik. Peki adlarının tarihe altın harflerle yazdıran; bu meslekleri ilk kez icra eden kadınlar kimlerdir? İşte tüm merak edilenler...
İLK DÜNYA GÜZELİ: KERİMAN HALİS ECE
Keriman Halis Ece, zamanın ünlü tüccarlarından olan, 'Hızır' adlı yangın söndürme aletlerinin mümessili Tevfik Halis Bey ve Ferhunde Hanım'ın 6 çocuğundan biri olarak İstanbul'da doğdu. Dedesinden kalan mülklerden ve babasının tüccar olmasından dolayı varlıklı bir ortamda büyürken iyi derecede eğitim aldı. 18 yaşındayken arkadaşları, Cumhuriyet Gazetesi'nin düzenlediği güzellik yarışmasına katılmasını tavsiye etti. Ne var ki babası Tevfik Halis Bey'den bu konuda izin alamadı.
O yıl düzenlenen yarışmada Naşide Saffet Türkiye güzeli seçildi. Bir sonraki yıl Keriman Halis Ece, yarışmada birinci seçilince 31 Temmuz 1932'de Belçika'nın Spa kentinde yapılan dönemin en prestijli yarışması olarak kabul edilen, Türkçe karşılığı Uluslararası Güzellik ve Zarafet Yarışması olan International Pageant of Pulchritude'de Türkiye'yi temsil etme hakkı kazandı. Keriman Halis Ece, 28 ülkenin güzellerinin katıldığı International Pageant of Pulchritude'de birinci seçildi.
İLK TÜRK MÜSLÜMAN KADIN OYUNCU: AFİFE JALE
1902 yılında İstanbul'un Kadıköy semtinde dünyaya gelen Afife Jale, İstanbul Kız Sanayi Mektebi'nde eğitim gördü. Darülbedayi'nin 10 Kasım 1918'de tiyatro kursları için açtığı sınavı kazandı. Müslüman kadınların sahneye çıkması o zamanlar yasaktı fakat Darülbedayi, Müslüman kadınların sadece kadınlara özel gösterilerde oynayacakları gerekçesiyle Müslüman kadınları bünyesine almıştı. Afife Hanım, kabul edilen beş Müslüman kadından biriydi. Diğer kadınlardan üçü kursu bıraktı, Refika Hanım ise suflör oldu. Afife Jale 3 Nisan 1919'da, Hüseyin Suat'ın Yamalar adlı oyununda Emel rolü ile ilk kez sahneye çıkarak Türk tiyatrosunda sahneye çıkan ilk Müslüman kadın oyuncu oldu. Asıl ismi Afife olan sanatçı, bu oyunda Jale takma ismini kullandı, daha sonraları Afife Jale adıyla anılmaya başlandı. 1923 yılında Türkiye'de cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra Türk kadınlarının sahneye çıkması önündeki yasal engeller kalktı. Ancak sanatçının sağlığı bozuldu ve tiyatroyu bırakmak zorunda kaldı.
İLK KADIN FİLM YÖNETMENİ VE İLK KADIN YILDIZI: CAHİDE SONKU
1919 yılında Yemen'de dünyaya gelen Cahide Sonku Türk sinemasının ilk kadın yönetmeni ve ilk kadın sinema yıldızıydı. 1933-35 yılları arasında balerin olarak sahneye adımını attı. Sonku'yu keşfeden isim ise Muhsin Ertuğrul'du. 1933'te Söz Bir Allah Bir filmiyle sinemaya geçti. Bataklı Damın Kızı Aysel adlı filmle ünlenen Cahide Sonku, o günden sonra hemen her filmde erkeklerin kalbini kırıp kaçan güzel kadın rolüyle izleyicinin karşısına çıktı. Aynı zamanda 1950 yılında kendi adına Sonku Film şirketini kurdu. 1963 yılında bir yangın sonucu kurmuş olduğu Sonku Film'in yanması üzerine iflas eden Cahide Sonku hayatının geri kalan kısmında kısa bir süre Şehir Tiyatrosu'nda çalıştı. Daha sonra buradan ayrılan Sonku ömrünün son yıllarını sefalet içinde geçirdi. 1981 yılında da aramızdan ayrıldı.
İLK KADIN OPERA SANATÇISI: SEMİHA BERKSOY
İlklerin kadını Semiha Berksoy 1910 yılında dünyaya geldi... İstanbul Konservatuarı'nda ve Güzel Sanatlar Akademisi Namık İsmail Atölyesi Resim ve Tiyatro Okulu'nda eğitim alan sanatçı, devlet devlet bursu ile Almanya'da Berlin Devlet Yüksek Müzik Akademisi Opera Bölümü'nde eğitim aldı. Üstelik bölümü birincilikle bitirdi. Opera kariyerine 1934'te başlayan Semiha Berksoy Türkiye, Almanya ve Portekiz'de sahneye çıktı. 1939'da Richard Strauss'un Ariadne Auf Naxos isimli operasındaki Ariadne rolü ile Avrupa'da sahne alan ilk Türk opera sanatçısı oldu. Küçük yaşta müziğe olduğu kadar, resim ve plastik sanatlara yeteneği ve ilgisi olan sanatçı ilk sesli Türk filminde de oynadı. Renkli kişiliğiyle öne çıkan sanatçı 94 yaşında aramızdan ayrıldı.