1990-1991-1992-1995-1999 sigortalılara zik-zak çözüm! Staj için B PLANI netleşti: 2 kesimi EYT'li yapacak!

EYT'ye adım adım yaklaşırken her geçen gün yeni gelişmeler yaşanmaya devam ediyor. AK Parti, teklifi aralık ayının son haftasında Meclis Başkanlığı'na sunmaya hazırlanıyor. Bakan Bilgin son açıklamasında, "EYT için net tarih 8 Eylül 1999. Yıpranma hakkı, doğum ve askerlik borçlanmaları olsa bile işe başlangıç tarihi geriye çekilemez. Bunlar ancak eksik prim gün sayısını tamamlamak üzere yapılır." ifadelerine yer verdi. Öte yandan geçmişte yapılan stajlar 2 kesimi EYT'li yapacak. İşte son gelişmelerle EYT dosyası...

takvim.com.tr

Giriş Tarihi: 26 Kasım 2022 12:26

Yaşa takılanların emeklilik düzenlemesi heyecanla bekleniyor. 1999 yılı ve prim gün sayısını dolduranlar EYT fırsatını kapacak. Bu eksikliklerini giderenler sonrasında düzenlemeden faydalanabilecek. Son olarak AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, EYT'nin acil gündemlerden bir tanesi olduğunu belirterek, "EYT meselesiyle ilgili çalışma tamamlanmak üzere. Sayın Cumhurbaşkanımıza çok kısa zamanda son hali sunulacak." dedi. Öte yandan geçmişte yapılan staj 2 kesimi EYT'li yapabilecek. İşte EYT'li olma yollarına dair merak edilenler!

Emeklilikte Yaşa Takılanlara yönelik düzenlemede son viraja girildi. Yaşa takılanlar düzenlemenin detaylarını heyecanla beklerken, yapılan açıklamalar ipuçları veriyor. İlk ipucu geçtiğimiz günlerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in Meclis'te bakanlığının bütçesinin görüşmeleri sırasındaki açıklamalarıyla gelmişti. Önceki gün de konuyla ilgili 2 açıklama daha yapıldı. AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, EYT'liler ile ilgili çalışmaların tamamlanmak üzere olduğunu, son aşamayı geçtikten sonra Meclis takvimiyle ilgili bilgi verebileceğini kaydetti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin de EYT düzenlemesiyle emekli olacak çalışanların artacak prim yükü nedeniyle işverene 5 puanlık destek verileceğinin sinyalini verdi. Peki EYT'liler nasıl emekli olacak? İşte 10 soruda emeklilik formülü...

* Prim ve yıl şartları neler?
Takvim Gazetesi yazarlarından Çığıl Ön Yener'in haberine göre, SSK'lıların emekliliğinde Eylül 1999 öncesindeki şartlara göre 5000 prim günü ve kadınlarda 20, erkeklerde 25 yılı tamamlamak gerekiyor. Emekli Sandığı ve Bağ-Kur'da ise kadınlarda 20 tam yıl (7200 gün), erkeklerde 25 tam yıl (9000 gün) hizmeti tamamlamak şart. EYT yasası 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönülmesini sağladığında prim ve yıl şartı bu şekilde olacak. Düzenleme ile söz konusu prim ve yılı tamamlayan EYT'liler emekli maaşına kavuşacak.

* Kısmi emeklilik nasıl değişecek?
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan SSK'lılarda 3600, Bağ-Kur'lularda ise 5400 prim gün ile kısmi emeklilik mümkün. Ancak burada kadınlarda 58'e, erkeklerde 60'a varan yaş şartları söz konusu oluyor. Bu yaş şartında da 8 Eylül 1999 öncesine dönülürse 3600 prim günü olan SSK'lılar ile 5400 prim günü bulunan Bağ-Kur'lulardan kadınlar 50, erkekler 55 yaşında olabilecek.

* EYT düzenlemesi ile emekli olanlar çalışabilecek mi?
Emekli olanlar aynı işyerinde devam edebileceği gibi, başka bir yerde de devam edebilecek. Üstelik işverenin emekli olan EYT'lilerle yolunu ayırmaması teşvik edilecek. Emekli çalışan ile normal çalışan arasındaki prim farkı 5 puanlık indirimle 2 puana çekilecek. Normal bir çalışanın priminin yüzde 22.5'i işveren tarafından ödeniyor. Düzenli ödemede işveren payından yüzde 5 indirim yapılıyor. İşverenin cebinden sigorta primi için brüt ücretin yüzde 17.5'i çıkıyor. Emekli çalışanda ise işverenden yüzde 24.5'lik kesinti yapılıyor. Arada yüzde 7'lik bir fark bulunuyor. 5 puanlık indirimle emekli çalışanın işverene maliyeti yüzde 19.5'e çekilecek.

* Kıdem tazminatını taksitle ödeme mümkün mü?
Kıdem tazminatının peşin ödenmesi esas. Ancak çalışan onay verirse işveren kıdem tazminatını taksitle ödeyebilecek.

* Eksik primler nasıl tamamlanır?
Prim günleri eksik olanlar şartları uyuyorsa borçlanma yapabilir. Borçlanma imkanı sadece askerlik ve doğumlarla sınırlı değil. Doktora veya uzmanlık öğrenim dönemi, avukatlık stajı, yurt dışındaki görev, grev ve lokavtta geçen süreler de borçlanılabiliyor. Gurbetçiler de yurt dışı borçlanması yapabiliyor. Geçmişte dondurulan hizmet süresi olan Bağ-Kur'lular ise bunların tamamını ihya ile canlandırabilir. İsteğe bağlı sigorta ile de primler tamamlanabiliyor. Ancak bu yöntemde aydan aya ödeme yapmak gerektiği için süreç uzuyor.

* Borçlanma sigorta başlangıcını geriye çeker mi?

Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik, avukatlık stajı, stajdan sonra yapılan doğumlar nedeniyle yapılan borçlanma başlangıç tarihini borçlanma yapılan gün sayısı kadar geriye çekebiliyor. Yıpranma payı da sigorta başlangıcını geri çeken imkanlar arasında bulunuyor. Ancak bu yollarla sigorta başlangıcını geriye çekenlerin EYT düzenlemesinden yararlanıp yararlanamayacağı düzenlemenin Meclis'e sevk edilmesiyle belli olacak.

* Düzenleme ne zaman olacak?
EYT'liler için hazırlanan yasa tasarısı Aralık ayında Meclis'e gelecek. Ocak ayında da yürürlüğe alınması bekleniyor. Düzenleme Meclis'e geldiğinde yürürlük tarihi de belli olacak.

* EYT'liler ne zaman başvuracak ve ne zaman maaş alacak?
EYT düzenlemesi eğer Ocak ayında uygulamaya alınırsa, bu tarihten itibaren başvurulabilecek. Bu durumda ilk maaş da bir sonraki ay başında yani 1 Şubat'ta hesaplanmaya başlayacak. İşlemler bittiğinde Ocak ayında başvuranların hesabına 1 Şubat'tan itibaren biriken maaşı yatırılacak.

* Prim şartını tamamladım, 25 yıl şartı Mayıs'ta dolacak. Ben nasıl yararlanacağım?
Prim ve yıl şartlarını sağlayanlar hemen, diğerleri ise sağladıklarında emekli olacak. Siz de Mayıs ayında 25 yılı doldurduğunuzda emekli olabileceksiniz.

* Kademeli emeklilik ne zaman tamamlanacak?
EYT'li kadınların tamamı için 20 yıllık süre dolmuş durumda. Erkeklerde 25 yıllık süre ise 2022'ye göre 1997 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar için tamamlanmış durumda. EYT'li erkeklerin tamamı 8 Eylül 2024 tarihinde 25 yıllık sigortalılık süresini dolduracak. Bu tarihten sonraya ise sadece hâlâ prim günü eksik olanlar kalacak. Yılı tamamlayıp primi eksik olanlar tamamladıklarında emekli olacak.

Yaşa takılanlara emeklilik yolunu açacak düzenleme heyecanla beklenirken, geçmişte yapılan staj 2 kesimi EYT'li yapabilecek. İşte EYT'li olmanın yolları!

EYT'DE SON DAKİKA 5 PUAN DETAYI!

Yasalarımıza göre staj sigortası başlangıç olarak kabul edilmiyor.

Staj döneminde, kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) prim yatırılmadığından, staj tarihi emeklilik işlemlerinde sigorta başlangıcı sayılmıyor.

Stajdan sonra maaşlı olarak işe başlanıldığında emeklilik için gereken primlerin yattığı gün sigorta başlangıcı olarak kabul ediliyor.

Ancak bu iki konuda istisna da var. Avukatlar staj sürelerini borçlanabilirken, anneler için de başlangıç sayılma durumu söz konusu oluyor.

Üstelik bu borçlanma EYT düzenlemesi kapsamına girme yolunu da açabiliyor.

1 YIL BORÇLANMA İMKANI
Avukatlar, sigortalı olmaksızın ilk 6 ay mahkemelerde, kalan 6 ay da avukat yanında olmak üzere toplam 1 yıllık staj sürelerini gösteren onaylı baro belgesi ve borçlanma talep dilekçesi ile kuruma başvurmaları halinde bu süreleri borçlanabiliyor.

8 Eylül 1999'dan sonra sigortalı olanlar, bu borçlanma ile başlangıcını bu tarihten önceye çekebiliyorsa EYT düzenlemesinden yararlanabiliyor.

1 yıllık sürenin tamamını borçlanmak şart değil, ihtiyaç kadar da borçlanma yapılabiliyor.

HANGİ DURUMDA GERİYE ÇEKİYOR?
Kadınlar da sigortalı olduktan sonra yaptıkları doğumları borçlanabiliyor. Bu borçlanma, prim gün sayısını artırıyor.

En çok çocuk başına 720, 3 çocuk için 2160 gün prim kazanabiliyor. Sigorta başlangıç tarihi ise geriye çekilmiyor.

Ancak anneler eğer stajdan sonra doğum yapmışlarsa bunları borçlanmak sigorta başlangıcını geriye çekebiliyor.

Stajdan sonra doğum yapan anneler borçlanma ile başlangıcını 8 Eylül 1999 öncesine çekebiliyorsa EYT'den yararlanabiliyor.

KİMLER BEKLİYOR?
Geçmişte staj yapanlar, bu borçlanma imkanının kapsamının genişletilmesini bekliyor. Lise ve üniversite yıllarında staj yapanlar, "Staj, çıraklık süreleri sigorta başlangıcı kabul edilsin.

Borçlanma imkanı sağlansın, bu süreler emekliliğe sayılsın" talebinde bulunuyor. Bu talep hayata geçirilirse, stajını 8 Eylül 1999 öncesinde yapmış ancak çalışmaya daha sonra başlamış olanlar, borçlanma yaparak sigorta başlangıcını staj tarihi yapabilecek. Bu sayede EYT kapsamına girebilecek.

NE KADAR ÖDENİYOR?
5510 sayılı Kanun'a göre borçlanmalarda brüt asgari ücretin yüzde 32'si ödeniyor.

Şu anda doğum borçlanması yapanlar 1 gün için en az 69,02, 1 ay için 2 bin 70 lira 72 kuruş veriyor. 1 çocuk için 2 yıllık (24 ay) doğum borçlanması yapılırsa, en az 49 bin 697 lira 28 kuruş ödeniyor. Bu tutarlar 1 Ocak'tan itibaren yeni asgari ücretle artacak.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI VEDAT BİLGİN, CANLI YAYINDA EYT İLE İLGİLİ SORULARI YANITLADI!

Bakan Bilgin, Aralık ayında çözülmesi beklenen Emeklilikte Yaşa Takılanlar'la (EYT) ilgili dikkat çeken açıklamalarda bulundu.

DOĞUM VE ASKERLİK BORÇLANMASI SİGORTA BAŞLANGICI SAYILACAK MI?

Bilgin, "EYT için net tarih 8 Eylül 1999. Yıpranma hakkı, doğum ve askerlik borçlanmaları olsa bile işe başlangıç tarihi geriye çekilemez. Bunlar ancak eksik prim gün sayısını tamamlamak üzere yapılır. Yani o eksik kalan prim gün sayısını telafi eder. Ama işe başlangıcı geri çekmez. Öyle bir şey yok." dedi.

EMEKLİYLE İLGİLİ PRİM DÜĞÜMÜ ÇÖZÜLDÜ

Emekli olanların işe devam etmesi durumunda, normal çalışanlara göre primlerinin 5 puan yükseldiğini ve işverenlerin EYT düzenlemesinin hayata geçmesi sonrasında, bu farkın kaldırılmasını istediğini belirten Bakan Bilgin, buna çözüm olarak, "İşveren emekli olan kişiyi çalıştırıyorsa devlete normal çalışandan daha fazla prim ödüyor. Oradaki primi aşağı çekerek eşit seviyeye getireceğiz. Yani işverene sen EYT'li olan bu çalışanını atma, çalıştır. Biz sana sosyal güvenlik destek primi vereceğiz." açıklamasında bulundu.

EYT'LİNİN KIDEM TAZMİNATI NASIL ÖDENECEK

EYT'lilerin kıdem tazminatı konusunda işverenin taleplerine de değinen Bakan Bilgin, "Bu konuda da Hükümetin bazı formülleri var." diyerek şunları kaydetti;

EYT'LİNİN KIDEM TAZMİNATI TAKSİTLENDİRİLEBİLİR Mİ?

"Öncelikle bu büyük bir sorun değil. Çünkü işveren kıdem tazminatını vergiden düşüyor. Ayrıca kıdem tazminatı ödemesini işveren işçisiyle kendi arasında anlaşarak taksitlendirebilir."

İŞVERENİN TAZMİNAT İÇİN KREDİ TALEBİ

İşveren EYT'lilerin kıdem tazminatını ödeyebilmek için kredi talebinde de bulunuyor. Ancak Hükumet bu konuya sıcak bakmıyor. Kıdem tazminatının işveren tarafından hazır tutulması gerektiğine vurgu yapılıyor.

TARİH NETLEŞİYOR!

Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili çalışmada sona gelindi. AK Parti, teklifi aralık ayının son haftasında Meclis Başkanlığı'na sunmaya hazırlanıyor.

Yaklaşık 1,5 milyon kişinin yararlanacağı EYT düzenlemesi için gözler Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde.

2023 yılı bütçesinin genel kurulda kabulünün ardından teklifin Meclis Başkanlığına sunulması bekleniyor. Aralık ayının son haftasında EYT mesaisi Meclis'te başlayacak.

Milyonlarca vatandaşın beklediği düzenleme için süreç hızlı ilerleyecek. Bir hafta içerisinde düzenlemenin komisyon ve genel kurul ayağının tamamlanması bekleniyor.

Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili düzenleme yeni yıl itibariyle yürürlüğe girecek.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, 1,5 milyon kişinin EYT'ye hak kazandığını, 1999 yılı ve prim gün sayısının değişmeyeceğini açıklamıştı.