Gurbetçilere emeklilik sistemi

Yurt dışında yaşarken borçlanarak emekli olanlara yönelik kurallar yeniden belirlendi. Daha düşük primle eski sisteme göre emeklilik için başvuru süresi 1 Ağustos'ta sona eriyor. 31 Temmuz'a kadar müracaat edilmesi durumunda eski borçlanma şartlarından yararlanabiliyor. Yurt dışında yaşayanlar için prim oranı yüzde 32'den yüzde 45'e çıkarılırken, eski sistemden yararlanmak isteyenler konsolosluklara, ataşelikler ve Türkiye'de tatilde bulunanlar da sosyal güvenlik merkezlerine akın etti. Yılda yaklaşık 40 bin yurtdışı borçlanması gerçekleşirken, yeni düzenleme ile bağlanan emekli aylıkları etkilenmeyecek.

4 ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK
Türkiye'de yurt dışı borçlanma sistemini değiştiren yasal düzenleme yürürlüğe girdi. Borçlanmaya yönelik maddeler 1 Ağustos'ta yürürlüğe giriyor. Yurt dışı borçlanma sisteminde 4 önemli değişikliğe gidildi. Prim oranları artırıldı, SSK aylığı yerine Bağ-Kur aylığına dönüştürüldü. Ayrıca yurt dışı başlangıç süreleri Türkiye'den başlangıç süresi sayılmayacak. Eski 4-a SSK'lı emeklilik yerine 4-b'den emekli aylığı bağlanacak.

GÜNLÜK MİKTAR DEĞİŞTİ
Yeni düzenlemeye göre 1 Ağustos itibaren yurt dışı borçlanmalarda dikkate alınacak günlük miktar, asgari günlük aylığın yüzde 45 oranına göre hesaplanacak. Buna göre, 31 Temmuz 2019'a kadar geçerli olan günlük 27.29 lira tutarındaki borçlanma miktarı yüzde 40 oranında, yani gün başına 11,01 TL artarak 38,38 TL'ye yükselecek. 1 Ağustos'tan itibaren emekli olmaya yetecek asgari borçlanma gün sayısı 3 bin 600 veya 5 bin günden, en az 5 bin 400 güne, tam aylık için kadınlarda 7 bin 200 gün ve erkeklerde 9 bin güne çıkacak.

YILDA 36 BİN KİŞİ BAŞVURUYOR
Türkiye'den emekli olmak için yılda ortalama 36 bin gurbetçi müracaat ediyor. Şu ana kadar bundan yararlananların sayısı 670 bine ulaşmış durumda. Yasal düzenleme geriye dönük olarak başvuruları hiçbir şekilde etkilemeyecek. Sadece yasa yürürlüğe girdikten sonrası başvurular için geçerli olacak.

ERKEN BAŞVUR KAZAN
1 AĞUSTOS'A KADAR MÜRACAAT EDERSENİZ
3600 günle emekli olup toplamda 98 bin 241 lira ödeyeceksiniz. 10 yıllık süreyi satın alacaksınız ve yaşınız da uygunsa emekli olacaksınız. Türkiye'de sigorta günü olanlar daha şanslı olacak.

1 AĞUSTOS'TAN SONRA MÜRACAAT EDERSENİZ
BU kez emeklilik için Bağkur şartları oluşacak. Yani kısmi emeklilik için 5400 gün satın almak zorunda kalacaksınız üstelik daha fazla para ile.
5400 gün için yüzde 45 hesabı ile toplamda 207 bin 230 lira ödeyeceksiniz...
BÖYLECE cebinizden 108 bin 989 lira daha fazla çıkacak...
TAM emeklilik düşünenler erkeklerde 9 bin kadınlarda 7200 gün ödeyecek ki bu kez miktar daha da artacak.

İKİ AYRI YERDEN PRİM YATABİLİR
İşçi olarak çalışan birisinin aynı anda ikinci bir işte çalışması, İş Kanunu bakımından bir engel doğurur mu? İkinci işte çalışmak yasak mı? Adıma iki yerden sigorta primi yatsa sakıncası var mı? Hakan ATİK
İş sözleşmesinde başka bir işte çalışma yasağı yoksa veya işveren işçinin başka bir işte çalışmasına izin vermiş ise işçi başka bir işte de çalışabilir. Adınıza iki yerden prim yatmasında SGK açısından sakınca yok. Ancak işverenin ikinci işinizi yapmanıza izin vermesi gerekir. Böyle bir izni yoksa işveren bunu öğrendikten itibaren 6 iş günü içinde işçinin iş sözleşmesini tazminatsız olarak sona erdirebilir. Yasal olarak ikinci işte çalışmanın ya da iki yerden prim yatmasının sakıncası yok ama işverenin izni gerekir.

45 SAATİN ÜZERİ FAZLA MESAİDİR
Özel sektör çalışanıyım. Çalışma saatlerimiz çok uzun. Günde 12-13 saat çalışıyoruz. Biz çalışma saatlerini günde 8 saat biliyoruz. (İsmi saklı)
4857 sayılı İş Kanunu'nun 63'üncü maddesi uyarınca, genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok 45 saattir ve toplu iş sözleşmesi veya işçi işveren arasındaki anlaşma ile aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Bu şekilde genel uygulamaya göre, hafta içi günlük 8 saat, hafta sonu da cumartesi günü 5 saat çalışmayla 45 saatlik haftalık çalışma süresi tamamlanır. Bu 45 saati aşan çalışmalar ise fazla çalışmaya (fazla mesaiye) girer ve her bir saatlik fazla çalışma için işçiye, saat başına düşen normal ücretinin yüzde elli fazlasının yani bir buçuk katının ödenmesi gerekir.

ASKERDEN SONRA İŞSİZLİK MAAŞINIZ SÜRER
Şu anda işsizlik ödeneği alıyorum, 4 ay daha alacağım. Askere gitmem gerekiyor. Askerde iken işsizlik ödeneğim devam eder mi? Erdem TAŞÇI
Muvazzaf askerlik nedeniyle işyerinden ayrılmanız durumunda işsizlik ödeneğine hak kazanamazsınız. Ancak işten işsizlik ödeneğine hak kazanacak biçimde ayrılmanızın akabinde, işsizlik ödeneği başlayacak iken muvazzaf askerliğe başlamanız halinde, işsizlik ödeneğini askerlik süresince almamanız gerekiyor. Askerlik görevi sonunda ise 30 gün içinde başvurmanız durumunda alamadığınız işsizlik ödeneklerini ay be ay almaya başlayabilirsiniz.

TAZMİNAT HAKKINIZ
Bir fabrikada çalışıyordum. Fazla mesai yapmadığım için işten çıkartıldım. Ne yapmalıyım? (ismi saklı)
İş Kanunu'na göre, işçi fazla mesai yapmak zorunda değildir. Fazla çalışma durumunda işveren işçinin yıllık onayını almak zorundadır. Zorla fazla çalışma yaptırılamaz. Bu nedenle işten çıkartma haksız çıkartmadır. İhbar ve kıdem tazminatı hakkınız vardır. Arabulucuya başvurabilirsiniz, iş mahkemesine dava açabilir veya Çalışma ve İŞKUR il müdürlüğüne şikayette bulunabilirsiniz.

ALO 170'E BİLDİRİN
SGK primlerim asgari ücretten yatırılıyor. Emekli olmadan dava açsam, prim ödemelerim düzeltilir mi? Böylece emekli maaşım yükselir mi? Serkan AYDIN
Dava açmadan önce ALO 170'e durumu bildirin gelip tespit ederler ve sizin sigortanız gerçek maaşınız üzerinden tescil edilir. Bu arada gerçek maaşınızı gösteren evraklar varsa mutlaka saklayın.

EMEKLİLİK HESABI
01.06.1999 tarihinden sigorta girişim var. 1978 doğum tarihim. 5 yıl diyanette ücretli öğretmenlik yaptım ama sigortam 13-14 gün yattı. 3 çocuk dünyaya getirdim. Birinde diyanette yarım sigortalıydım. Sigorta başlangıç tarihimden sonrası 5 yılda yurt dışında bulundum. Emeklilik prim günüm ve yaşım nedir? Ücretli bir öğretmen devlete dava açarak eksik sigortasını tamamlamış. Ben de davam aşsam, bir zaman aşımı var mı? Ferhan KEVEN
Part-time çalışanların eksik günlerini tamamlamalarıyla ilgili 6111 sayılı yasa ile bir düzenleme yapıldı. Buna göre 5510 sayılı yasanın 41. Maddesinin i bendi değiştirildi. Buna göre 2011 yılından sonraki dönemlerde eksik yatan günleri borçlanarak 30 güne tamamlamanız mümkün olacaktır. Çocuklar sigortadan sonra doğmuşlarsa ve o dönemde çalışmıyorsanız bu süreleri de borçlanarak 2160 gün kazanabilirsiniz. Yurt dışında kalınan süreleri de borçlanmak mümkün. Bütün bu borçlanmalarla en az 3600 gün biriktirip 58 yaşında emekli olabilirsiniz. Ya da 5975 günle 56 yaşında emekli olabilirsiniz.

ekonomi@takvim.com.tr

HAZAL ATEŞ​- FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR -TAKVİM'E SORUN