Tekelci Google, Türkiye'nin dediğine gelecek mi? Türkiye'nin Google'a karşı davası dünyaya örnek olacak cinsten

Türkiye; başta ABD, Avrupa ve dünyanın dört bir yanındaki bir takım ülkeler gibi teknoloji devlerinin tekelleşmesi ve haksız rekabet oluşturmasına dur demek için çeşitli adımlar atıyor. Son olarak Rekabet Kurumu, geçtiğimiz aylarda Google'ın genel arama hizmetleri pazarındaki hakim durumunu kötüye kullanarak kendi yerel arama ve konaklama fiyatı karşılaştırma hizmetlerini rakiplerini dışlayacak şekilde öne çıkardığı gerekçesiyle, 296 milyon lira para cezası verdi. İhlali sonlandırmak ve pazardaki etkin rekabetin tesis edilmesini temin etmek için Google’a gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6 ay içerisinde, rakip yerel arama hizmetleri ve rakip konaklama fiyatı karşılaştırma hizmetlerine genel arama sonuç sayfasında Google’ın kendi ilgili hizmetlerinden dezavantajlı olmayacakları koşulları sağlamasına, Google'ın ilk uyum tedbirinin uygulanmaya başlamasından itibaren 5 yıllık süre boyunca ve yılda bir periyodik olarak Kuruma rapor sunmasına karar verildi. Yaklaşık 85 milyon nüfusa sahip Türkiye'de yerel arama pastasından çekilme riskini göze alamayacağı düşünülen Google, ağır bir faturayla karşı karşıya. Türkiye'nin Google açısından potansiyeli, şirketin Rekabet Kurumu'na olumlu bir teklifle yanaşması ve çözüm sunması için büyük bir motivasyon. Peki önümüzdeki süreçte neler olacak? Google; Türkiye'nin şartlarını kabul edecek mi? Türkiye'nin örnek davası dünyadaki diğer ülkeleri de tetikleyecek mi? İşte Google ile Rekabet Kurumu arasındaki dava, dünyadan benzer örnekler ve Google'ı bekleyen zor günlere dair bilinmesi gerekenler...

Giriş Tarihi 11 Kasım 2021, 09:33 Güncelleme 11 Kasım 2021, 14:28
Tekelci Google, Türkiye’nin dediğine gelecek mi? Türkiye’nin Google’a karşı davası dünyaya örnek olacak cinsten

İÇİNDEKİLER

Küresel bir şirket olmak dünyanın dört bir yanında deyim yerindeyse para basmanızı sağlarken bir yandan da faaliyet gösterdiğiniz her ülkenin sizi denetleme hakkına sahip olması, özellikle tekelleşmeye çalışan bir şirket iseniz sizin için büyük bir handikap oluşturuyor.

Denetleme, düzenleme işlerini en sıkı tutan bölgelerden olan Avrupa'da Google 2017'de 2,7 milyar dolar, 2018'de 5 milyar dolar ve 2019'da 1,7 milyar dolar para cezasına çarptırıldı. Bu miktarlar çoğu şirket için yıkıcı olsa da, Google gibi devasa karlar eden bir şirket için devede kulak.




BİRÇOK ÜLKE TEKELLEŞEN GÜÇLERİN HAKSIZLIKLARINA KARŞI HAREKETE GEÇTİ
Cezalar bir yana, ülkeler topraklarında para kazanan teknoloji devlerinin iş yapma biçimlerine de çeşitli müdahalelerde bulunmak zorunda kalıyor.
Örneğin Avustralya'da onaylanan yeni medya yasasına göre, Avustralya merkezli haber kuruluşları, Facebook ve Google'da yayımlanan içerikleri için pay alacak.

Benzer şekilde Güney Kore Meclisi, Google ve Apple gibi dev teknoloji şirketlerine ait uygulama mağazalarının uygulama geliştiricilerini uygulama içi ödeme yapmaya zorlamalarını yasaklayan düzenlemeyi onayladı.

Güney Kore'de Google ve Apple'a uygulama geliştiren yazılımcılar, bu şirketlere komisyon vermek zorunda kalmayacak. Satın alınan uygulamanın parası, doğrudan onu geliştiren yazılımcılarda kalacak. Kullanıcılar, Google ve Apple'ın uygulama mağazalarından bir uygulama satın aldığında bu 2 firma o uygulamanın geliştiricisinden komisyon alıyor.

Uygulama başına yüzde 30'lara varan komisyonla 2 teknoloji devi yüksek oranda kar sağlıyor. Güney Kore Meclisi Google ve Apple'ın bu komisyon tekeline yasak getiren yasal düzenlemeyi kabul etti.

Ödemede "tekelleşmenin önlenmesi" amacı ile 2 şirket, Güney Kore'de online mağazalarını "alternatif ödeme yöntemlerine" açmak zorunda kalacak.

Benzer şekilde ülkemizde de Rekabet Kurulu, Google Reklamcılık ve Pazarlama Limited Şirketi, Google International LLC, Google LLC, Google Ireland Limited ve Alphabet Inc şirketlerinden oluşan ekonomik bütünlüğe (Google) genel arama hizmetleri pazarındaki "hakim durumunu kötüye kullandığı" gerekçesiyle 296 milyon 84 bin 899,49 lira idari para cezası verilmesini kararlaştırdı.

DAVALAR DİĞER ÜLKELER İÇİN ÖRNEK TEŞKİL EDEBİLİR
Bu gibi davaların sonuçları, yeni kuralı empoze eden ülke sınırlarının çok ötesine geçebilir ve diğer ülkelerdeki düzenleyicilerin örnek alacağı durumlar yaratabilir. Örneğin, Google ve Facebook'un Avustralya'nın medya pazarlık kurallarına uyması, Tayvan, Kanada ve hatta ABD dahil olmak üzere diğer ülkelerdeki benzer çabaları hızlandırabilir.

Yurt dışındaki iş modellerini değiştirmek zorunda kalan şirketler, bu değişimi zorunlu olmadan önce küresel olarak benimsemeye karar verebilirler. Apple; Japonya'nın Adil Ticaret Komisyonu tarafından yürütülen bir soruşturmayı karara bağlamasının ardından ses, video ve okuma uygulamalarının ödeme kabul etmek için kendi web sitelerine bağlanmasına izin veren çözümü küresel olarak uygulamaya karar verdi.



Columbia Üniversitesi'nde uluslararası hukuk ve antitröst hukuku profesörü olan Anu Bradford, "Şirketler, farklı pazarlarda farklı uyum stratejileri oluşturmanın çok maliyetli olduğuna karar veriyor" dedi. Yani "Rusların veya Türklerin kendi davalarını yapmasını beklemeyecekler."

Bu bakımdan Türkiye'deki dava en önemli mesele olabilir. Bunun nedeni, Google'ın çoğu internet trafiği için eşik bekçisi olarak gücünü nasıl kullandığının özüne inmesidir.

Durum, "yakınımdaki restoranlar" veya "donanım mağazası" aramalarında olduğu gibi, yerel arama denen konuyla ilgili. Bu, büyük bir arama trafiğine karşılık geliyor. Bazı analistlere göre tüm Google aramalarının neredeyse yarısı. Google'ın eleştirmenleri ve rakipleri, uzun süredir Google'ın, en yararlı sonuç olmasa bile, yerel arama sonuçlarını kendi tekliflerine yönlendirmek için hakimiyetini haksız bir şekilde kullandığından şikayet ediyor. Google'da "Çin restoranı" için arama yaparsanız, sonuç sayfasının üst kısmında muhtemelen Google'ın OneBox adını verdiği bir araç olacağını düşünün. Arama sonuçları, Google Haritalar'ın bir bölümünü ve yakınınızdaki Çin restoranlarının birkaç Google incelemesini size sunacaktır. Yelp veya TripAdvisor'dan olabilecek en iyi organik sonuçları bulmak için aşağı kaydırmanız gerekecek.

TÜRKİYE'DE DE REKABET KURULU DEVREDE!
Tıpkı dünyanın diğer ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de giderek tekelleşen ve bu gücü hukuksuz şekilde kullanan teknoloji devlerine karşı bir takım yaptırımlar uygulanıyor.



Son olarak geçtiğimiz nisan ayında Rekabet Kurulu, Google Reklamcılık ve Pazarlama Limited Şirketi, Google International LLC, Google LLC, Google Ireland Limited ve Alphabet Inc şirketlerinden oluşan ekonomik bütünlüğe (Google) genel arama hizmetleri pazarındaki "hakim durumunu kötüye kullandığı" gerekçesiyle 296 milyon 84 bin 899,49 lira idari para cezası verilmesini kararlaştırdı.

Rekabet Kurumunun internet sitesindeki duyuruya göre, Google Reklamcılık ve Pazarlama, Google International LLC, Google LLC, Google Ireland Limited ve Alphabet Inc. hakkında yürütülen soruşturma sonuçlandı.

Google'ın genel arama hizmetleri pazarındaki hakim durumunu kötüye kullanarak kendi yerel arama ve konaklama fiyatı karşılaştırma hizmetlerini rakiplerini dışlayacak şekilde öne çıkardığı iddiasına yönelik yürütülen soruşturma sonucunda toplanan tüm delil, bilgi ve belgeler, düzenlenen rapor, yazılı savunmalar ve sözlü savunma toplantısında yapılan açıklamalar değerlendirilerek nihai karar alındı.

Kurul, Google'ın genel arama hizmetleri pazarında hakim durumda olduğuna, kendi yerel arama ve konaklama fiyatı karşılaştırma hizmetlerine genel arama sonuç sayfasında konum ve gösterim olarak rakiplerine kıyasla avantaj sağlayarak, rakip yerel arama sitelerinin Local Unit'e girişine engel olarak faaliyetlerinin zorlaştırılmasına ve yerel arama hizmetleri ve konaklama fiyatı karşılaştırma hizmeti pazarlarındaki rekabetin bozulmasına yol açmak suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Hakim Durumun Kötüye Kullanılması" başlıklı maddesini ihlal ettiği sonucuna vardı.

Bu kapsamda Kanunun ilgili maddeleri uyarınca 2020 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirleri üzerinden takdiren Google Reklamcılık ve Pazarlama Limited Şirketi, Google International LLC, Google LLC, Google Ireland Limited ve Alphabet'e müteselsilen 296 milyon 84 bin 899,49 lira idari para cezası verilmesini kararlaştırdı.

İhlali sonlandırmak ve pazardaki etkin rekabetin tesis edilmesini temin etmek için Google'a gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6 ay içerisinde, rakip yerel arama hizmetleri ve rakip konaklama fiyatı karşılaştırma hizmetlerine genel arama sonuç sayfasında Google'ın kendi ilgili hizmetlerinden dezavantajlı olmayacakları koşulları sağlamasına, Google'ın ilk uyum tedbirinin uygulanmaya başlamasından itibaren 5 yıllık süre boyunca ve yılda bir periyodik olarak Kuruma rapor sunmasına gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara idare mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere karar verildi.

2018 ÖRNEĞİ VE GOOGLE'IN ZOR KARARI
Bu, Google'ın Türkiye'deki ilk davası değil. 2018'de rekabet kurumu, Google'ın diğer karşılaştırmalı alışveriş sitelerine göre ayrıcalıklı olduğunu tespit ederek 'Google Shopping' hakkında benzer bir karar verdi. Bu, benzer bir Avrupa Birliği örneğinin hemen ardından geldi, ancak önemli bir farkla: Bu durumda, rakipleri yetersiz olduğunu iddia etse de AB, Google'ın çözümünü kabul etti. Türk makamları ise bunu yapmadı. Bu, Google'a bir seçenek verdi: Rekabet Kurumu'nun kabul edeceği bir çözümle geri dönün veya Türkiye'deki 'Google Shopping'in fişini çekin. Şirket, ülkedeki alışveriş modülünü kapatarak ikinci seçeneği seçti.

Google, mevcut durumda yine aynı şeyi yapabilir. Ama bunun faturası şirkete çok daha ağır olur. Yerel arama, genel arama pastasında çok daha büyük bir paya sahip ve 85 milyonluk nüfusuyla Türkiye büyük bir ülke. Yerel aramadan vazgeçmek, büyük bir pazarda yaygın olarak kullanılan bir özelliği ortadan kaldırmak olacaktır. Bu, Google'ın Rekabet Kurumuna reddedilmeyecek bir düzeltme önermek için daha büyük bir motivasyonu olduğu anlamına geliyor. Fakat bu seçenek, Google için bir handikapı da beraberinde getiriyor: Türkiye'de uygulanan herhangi bir çözüm dünyanın diğer ülkelerine de örnek olabilir.

Böyle bir değişiklik, eğer geniş çapta karşılık bulursa, internet trafiğinin akışını önemli ölçüde yeniden şekillendirebilir. Davanı seyrini önümüzdeki süreç gösterecek...

REKABET KURUMU'NUN AÇIKLAMASI
Rekabet Kurumu'nun internet sitesinden davaya ilişkin yayınlanan açıklama şöyle:

"1. Hakkında soruşturma yürütülen Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti., Google International LLC, Google LLC, Google Ireland Limited ve Alphabet Inc.'ten oluşan ekonomik bütünlüğün genel arama hizmetleri pazarında hâkim durumda olduğuna,

2. Google'ın kendi yerel arama ve konaklama fiyatı karşılaştırma hizmetlerine genel arama sonuç sayfasında konum ve gösterim olarak rakiplerine kıyasla avantaj sağlayarak ve rakip yerel arama sitelerinin Local Unit'e girişine engel olarak rakiplerin faaliyetlerinin zorlaştırılmasına ve yerel arama hizmetleri ve konaklama fiyatı karşılaştırma hizmeti pazarlarındaki rekabetin bozulmasına yol açmak suretiyle 4054 sayılı Kanun'un 6. maddesini ihlal ettiğine,

3. Bu nedenle 4054 sayılı Kanun'un 16. maddesinin üçüncü fıkrası ve "Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar İle Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik"in 5.maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, ikinci fıkrası ve üçüncü fıkrasının (b) bendi, 6. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve 7. maddesinin birinci fıkrası hükümleri uyarınca 2020 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirleri üzerinden takdiren

-Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti., Google International LLC, Google LLC, Google Ireland Limited ve Alphabet Inc.'e müteselsilen 296.084.899,49 TL idari para cezası verilmesine,

4. Madde 2'de belirtilen ihlali sonlandırmak ve pazardaki etkin rekabetin tesis edilmesini temin etmek için Google'a:

a. Gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6 (altı) ay içerisinde, rakip yerel arama hizmetleri ve rakip konaklama fiyatı karşılaştırma hizmetlerine genel arama sonuç sayfasında Google'ın kendi ilgili hizmetlerinden dezavantajlı olmayacakları koşulları sağlamasına,

b. Google'ın ilk uyum tedbirinin uygulanmaya başlamasından itibaren beş yıllık süre boyunca ve yılda bir periyodik olarak Kurum'a rapor sunmasına gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere, karar verilmiştir."

GOOGLE'DAN AÇIKLAMA
Google'dan yapılan açıklamada, "Seyahat veya yerel hizmetler özelinde aramalar söz konusu olduğunda, kullanıcıların başka bir web sayfasına verilen sadece bir linkten ziyade kendilerine yardımcı olacak bilgileri almak istediği, yapılan testlerde de tutarlı şekilde ortaya konuyor. Biz de, bu nedenle bilgi gösteriminin rezervasyon seçenekleri, haritalar, fiyatlar veya fotoğrafları içeren yeni yollarını geliştirdik. Bu gibi ilgili sonuçların sunulması, daha fazla seçenek ve rekabet yaratırken, bir yandan da web'deki sitelere ve işletmelere her gün milyarlarca ücretsiz ziyaretin gerçekleşmesini mümkün kılıyor. Kararı inceleyip her zamanki yapıcı yaklaşımımızı sürdürerek Rekabet Kurumu ile çalışmaya devam edeceğiz." denildi.

2020'DE 2 CEZA
Rekabet Kurumu, Google'a ve bağlı olduğu şirketlere 2020 yılında iki büyük ceza kesmişti.

İlk ceza Google'ın arama hakimiyetini kullanarak çevrimiçi pazardaki faaliyetleri zorlaştırdığı gerekçesiyle kesilmişti. Google'a 98 milyon liralık ceza verilmişti.

Rekabet Kurumu Google'a bir cezayı da Adwords reklamları nedeniyle kesmişti. Açıklanan kararda 'genel arama sonuçlarının en üstüne, reklam niteliği belirsiz olarak ve yoğun bir şekilde metin reklamlarına yer vererek kendisine reklam geliri getirmeyen organik sonuçların içerik hizmetleri pazarındaki faaliyetlerini zorlaştırmak suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'u ihlal ettiği' ifadelerine yer verilmişti. Rekabet Kurumu bu soruşturma nedeniyle Google'a 197 milyon lira ceza kesmişti.

Rekabet Kurumu'nun bu cezası Global Competition Review'ın Küresel Ölçekte Yılın En İyi Rekabet Kararı adayları arasında gösterilmişti.

TAKVİM UYGULAMASINI İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN