ASTEĞMENLİKTE DE PRİM YATIYOR
Yedek subay olarak askerlik yapanlar yedek subay okullarında geçen süreleri borçlanarak prim kazanabiliyor. Ancak asteğmen olarak görev yaptıkları süreler ise onların emeklilik hesabında kullanılıyor. Askerliği yedek subay olarak yapanlar, asteğmenliğe geçtikleri andan itibaren Emekli Sandığı (4C) kapsamında sigortalı sayılıyor. Dolayısıyla bu süreler emeklilik hesabında kullanılıyor. Askerliklerini asteğmen olarak yapanların hesaplamalarında iki türlü dönem ortaya çıkıyor. Askerliğin sigortadan önce ve sonra yapılması hesapları da değiştiriyor.
TARİH ÇOK ÖNEMLİ
1- ÖNCE İŞE GİRENLER: Yedek subaylıktan önce SSK'lı olanların işe giriş tarihleri asteğmenlik süresinin 4'te 1'i kadar geriye götürülüyor. Yani 12 ay asteğmen olan bir sigortalının işe giriş tarihi 3 ay geriye çekiliyor. Böylece işe giriş tarihine göre 1 yıl erken emekli olma imkanı kazanılabiliyor. Ayrıca primler de toplam primlerin üzerine ekleniyor.
2- SONRA İŞE GİRENLER:
Önce yedek subay olup sonra SSK'lı olunmuşsa bu kez farklı hesaplamalar gündeme geliyor. 4C'li oldukları yani asteğmen oldukları tarih yedek subaylık süresinin 4'te 1'i kadar geriye götürülerek işe başlangıç tarihi olarak kabul ediliyor. Yani burada 3 aylık Fiili Hizmet Zammı (yıpranma) uygulanıyor.
ÖRNEK HESAPLAMA
Ayrıca ödenen primler de toplam prime ekleniyor. Bunu bir örnekle açıklayalım: Okurumuz Ahmet Bey'in 4C'li olduğu (asteğmenlik) tarih 15.08.1991. 12 aylık asteğmenlik süresinin dörtte 1'i kadar da bu tarihi geri götürebiliyoruz. Dolayısıyla ilk sigorta olduğu tarih 15.05.1991 oluyor. Buna göre, Ahmet beyin emeklilik şartları 25 yıl, 52 yaş ve 5525 gün oluyor. Oysa ilk asteğmenlik tarihinde kalsaydı, 53 yaşında emekli olabilecekti. Yedek subaylığı dikkate alınmasaydı, bu kez ilk işe girdiği tarihe göre hesaplama yapılacak ve yaş şartı daha da yükselecekti.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
MEB DEĞİŞİKLİK YAPACAK/SİZDEN GELENLER
Özel okulda çalışıyorum. Haziran 2018'de Yargıtay içtihadı birleştirme genel kurulu, özel sektörde çalışan öğretmenlerin belirli süreli sözleşme imzaladıkları için kıdem tazminatı haklarının olmadığına dair bir karar aldı. Bu karar bizi etkiler mi? (İsmi saklı)
Kıdem tazminatı için en az 1 yıl geçmesi gerekiyor. Belirli iş sözleşmelerinde tazminat oluşmuyor. Ancak süregelen sözleşmeler varsa, yani her yıl tekrar ediyorsa bu kez 1 yılı doldurmanız tüm çalışmalarınızın toplamıyla oluyor. O zaman tazminat hakkınız bulunuyor. Tabii diğer çalışanlar gibi tazminat hak edecek şekilde işten çıkartılmanız gerekir. Yargıtay'da bu konuda iki görüş oluşunca bahsettiğiniz karar alındı. Bu karar öğretmenlerin tazminat hakkını engelliyor gibi görünüyor. Ancak hâlâ tartışılıyor. Edindiğimiz bilgilere göre, MEB bu konuda bir yasa değişikliği ile mağduriyeti giderecek.
İŞSİZLİK MAAŞINDAN VERGİ ALINIR
İşsizlik maaşım 895 lira ama gazetede 1.015 lira yazıyor. Neden eksik alıyorum? Ümit ÖNBEY
İşsizlik maaşı sizin brüt maaşınızın yüzde 40'ı kadar ödeniyor. Şu andaki işsizlik maaşının en düşüğü asgari ücretin yani 2 bin 548 lira 40 kuruşun yüzde 40'ı olan bin 23 lira oluyor. Bundan damga vergisi kesiliyor. Geçen yıl ise asgari ücret 2 bin 29 lira idi. Buna göre de yüzde 40'ı 811 lira ediyor. Bundan damga vergisi kesiliyor. Sizin aldığınız işsizlik maaşı bundan daha yüksek.
ÇALIŞMA YOK
KİT'lerle ilgili çalışma var mı? İlhan TANAS
KİT'lerle ilgili bir çalışma yok.
KARTI İPTAL ETTİRİN
Kredi kartlarımı Ziraat Bankası'ndan yapılandırdım. Ama bankanın verdiği kredi kartına da borçlandım. Ne yapmalıyım? Ali Osman ÖZDERE Borçlarınızı ödemekten başka çareniz yok. Bu da gösteriyor ki, siz kredi kartını bilinçli kullanmıyorsunuz. Bu yüzden kredi kartsız bir hayat tavsiye ederiz. Bankanızla konuşup kartı iptal ettirin, borcu yapılandırıp yeni bir hayata başlayın.
ALO 170'E BİLDİRİN
5 yıldır özel bir anaokulunda öğretmenlik yapıyorum. Yeni giren öğretmenlerin çıkışını verdiler ve onların öğrencilerini bize ilave ettiler. Yöneticiden çıkış istedim vermedi ve "Benden kimse tazminat alamaz" dedi. Çok zorluyorlar, görevim olmayan işleri yaptırıyorlar. Çıkmak istiyorum, tazminat hakkım var mı? (ismi saklı)
Kendi isteğiniz ile ayrılırsanız tazminat alamazsınız. Ancak İş Kanunu Madde 24'te sıralanan haklı fesih şartları oluşmuşsa, bu şekilde istifa ederseniz tazminat alırsınız. Ancak bütün işlemleri noter vasıtasıyla yapın. Bu arada hepsinden önce durumu ALO 170'e de bildirebilirsiniz.
YAŞ HESABI DOĞUM GÜNÜNE GÖRE YAPILIR
Emeklilikte yaş hesabı yıla göre mi yapılıyor? 21.03.1971 doğumluyum. 01.06.1987 sigorta girişim. Ömer BOZBEY
Yaş hesabı doğum gününüze göre yapılıyor. Yani yıl ve prim şartı dolduğunda yaş şartınız doğum gününüzde yani o yaşı tamamladığınızda doluyor. 1 gün sonra müracaat edebilirsiniz. 25 yıl, 50 yaş ve 5375 gün şartlarınız var. 2021'de 21 Mart'ta emekli olursunuz.
EMEKLİLİK HESABI
20.11.1976 doğumluyum. SSK girişim 01.09.1998. Ödenmiş 1548 günüm var. 23.01.2009 tarihinde memuriyete atandım, askerliği 1999-2001 dönemi 18 ay yaptım. Hüseyin ÖZTÜRK
Emekliliğiniz memurluk üzerinden hesaplanacak. 25 yıl, 60 yaş şartlarınız bulunuyor.
01.12.1988 yılı işe giriş tarihim. 2 çocuk doğum borçlanması yaptım. 13.05.1966 doğumluyum. 4200 prim günüm bulunuyor. Halise COŞKUN
20 yıl, 45 yaş ve 5300 gün şartlarıyla emekli olabilirsiniz. Priminizi tamamlarsanız, emekli olabilirsiniz. Ancak buna imkan yoksa 3600 gün ile 58 yaşında emekli olabilirsiniz.
25.05.1981 doğumluyum. 01.10.2001 sigorta girişim var. 2006 yılından bu yana kesintisiz sigortam bulunmakta. 6000 gün primim var. Askerliğimi 2004-2006 yılları arasında yaptım. İşyerinden kıdemimi alabilir miyim? Fatih Karakuş
Kıdem tazminatını alabilmek için kendi istek ve kusurunuz dışından çıkartılmanız gerekiyor. 15 yıl, 3600 gün ile alma durumu size uymuyor. 9 Eylül 1999 sonrası sigorta olmuşsunuz. Bu durumda 25 yıl ve 4500 günü tamamlamanız gerekmekte.
1975 doğumluyum. Haziran 2002'de işe başladım. 10000 prim gününü geçtikten sonra maaş düşer diye bir söylenti var doğru mu? Ramazan BOZAN
Söylentilerle değil yasa ve yönetmeliklerle hareket etmek lazım. Emeklilik şartlarınız 7000 gün ve 60 yaş. Emekli maaşını sizin kazancınız belirliyor. Prim gün sayısı değil.
Yüzde 40 engelli raporum var. 2001'de sigortalı oldum. 34 yaşındayım. 5700 gün primim var. Ne zaman emekli olurum ve maaşım düşük olur mu? Erhan ÇAYCI
Sadece engelli raporunun olması yetmiyor maalesef. Vergi dairesine gidip en az yüzde 40 vergi indirimi de almanız gerekir. Eğer yüzde 40 vergi indirimi alabilirseniz 19 yıl ve 4240 gün şartlarıyla emekli olursunuz. Priminiz tamam, yılınız 2020'de dolacak.
ekonomi@takvim.com.tr
