Ezber bozan 'Hayır'

BM Güvenlik Konseyi, İran'a nükleer programı nedeniyle yeni ve sert yaptırımlar getiren karar tasarısını dün oy çokluğuyla kabul etti. Tasarıya Türkiye ve Brezilya "Hayır" oyu verirken Lübnan çekimser kaldı. Diğer 12 üye ise Tahran'a yönelik yeni ambargo kararına "Evet" oyu verdi. Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ertuğrul Apakan, Güvenlik Konseyi toplantısında yaptığı konuşmada, Türkiye'nin İran karar tasarısına "Hayır" oyu vereceğini açıkladı. Brezilya temsilcisi de oylama öncesinde yaptığı konuşmada yeni yaptırımlara "Hayır" diyeceklerini bildirdi. Türkiye ve Brezilya'nın istişareleri nedeniyle kritik İran oturumu yaklaşık bir saat geç başladı. Türkiye ve Brezilya, kabul edilen yaptırımların, İran'ın uranyum takasını kabul ettiği Tahran Deklarasyonu'na zarar vereceğini dile getirdi. Oylamaya geçilince, Türkiye, Tahran ile imzalanan nükleer takas anlaşmasının arkasında durduğunu dünyaya göstermek için "Hayır" oyu kullandı. Türkiye'nin İran konusunda da diplomasinin dışında bir çözüm görmediğini anlatan Büyükelçi Ertuğrul Apakan, "Bu yüzden Tahran Deklarasyonu'na imza attık. Yaptırım kararının barış sürecine ve çözüme zarar vereceğini düşünüyoruz" diye konuştu. Oylama öncesinde ABD'nin Türkiye ile Brezilya'yı çekimser kalmaya ikna etmeye çalıştığı da bildirildi.

'HAYAL KIRIKLIĞI DUYDUK"
ABD tarafından hazırlanan bu karar, Aralık 2006'dan bu yana İran'a uygulanan dördüncü ambargo paketi oldu. ABD Başkanı Barack Obama, dün kabul edilen kararın tarihin en sert yaptırımlarının, Tahran hükümetine oldukça sert mesajlar verdiğini belirtti. Obama, aynı zamanda İran'ın nükleer faaliyetlerinden derin endişe duyduklarını da dile getirdi. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton "Türkiye ve Brezilya'nın İran'a hâlâ yardım edebileceklerini" belirtirken, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Siyasi İşlerden Sorumlu Müsteşarı William Burns ise "Türkiye'nin 'hayır' oyu kullanmasından hayal kırıklığı duyduk"dedi. Burn düzenlediği basın toplantısında Türkiye'nin 'hayır"oyunun Türk-Amerikan ilişkilerini nasıl etkileyeceğine ilişkin bir soru üzerine "göreceğiz"ifadesini kullandı.

YAPTIRIM TASLAĞINDA NELER VAR
Kararda, İran'ın nükleer ya da balistik programına katılan İran Atom Enerjisi Kurumuna bağlı İsfahan Nükleer Teknoloji Merkezi Başkanı Cevad Rahiki'ye ve toplam 40 İran kuruluşa, uluslararası alanda mal varlıklarının dondurulması ve seyahat yasağı getirilmesi öngörülüyor. Bu 40 kurum arasında 15'i İran Devrim Muhafızlarına, üçü İran Deniz Hatlarına bağlı kuruluş bulunuyor. İran'ın uranyum zenginleştirme, yeniden işleme tabi tutma ve ağır su projelerini askıya almadığı kaydedilen kararda, İran'ın Konseyin bu konuda kendisine çağrıda bulunan 2006, 2007 ve 2008 yıllarındaki kararlarına uymadığı ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) ile işbirliği yapmadığı gerekçesiyle çeşitli önlemler alındığı belirtildi. Güvenlik Konseyi'nin kararında, İran'ın UAEK'ye bildirmeden uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirdiği, bundan büyük endişe duyulduğu ve İran'ın nükleer programının dünyada nükleer silahların yaygınlaşması kapsamında risk oluşturduğu bildiriliyor.

TAHRAN BİLDİRİSİ'NE VURGU
Uranyum takas anlaşmasına da atıfta bulunulan kararda, Türkiye ve Brezilya'nın diplomatik çabalarının "güven artırıcı önlem" olarak hizmet edebileceği belirtildi. Karara göre İran'a halihazırda uygulanan BM silah ambargosu oldukça genişletiliyor ve İran'ın nükleer programıyla ilgili olan İran bankalarına yönelik sıkı denetim ve yaptırım getiriliyor. Ayrıca kararda, uluslararası alanda tüm İran bankalarıyla olan alım-satım işlemlerinin sıkı denetimi ve İran'a giden ve İran'dan gelen gemilerin yasaklanan kargo taşımaları yönünde şüphe duyulması durumunda açık sularda sıkı kontrolü de öngörülüyor. Bu arada Viyana grubunu oluşturan ABD, Rusya ve Fransa, Tahran'ın takas anlaşmasıyla ilgili yazdığı mektuba cevap verdi. Viyana Grubu, Tahran'da imzalanan belge konusunda "Ciddi kaygıları" bulunduğunu bildirdi.