Çek kullananların en büyük kabusu karşılıksız ya da sahte çekler... Çekin güvenirliliğini kontrol etme ve izleme maliyetinin yüksek olması, çek kullanım alışkanlıklarını olumsuz etkiliyordu. 11 bankanın ortak olduğu Kredi Kayıt Bürosu, son yıllarda geliştirdiği ürünler ile çek sahteciliğine ve karşılık çeke karşı önemli mesafeler aldı. Kredi Kayıt Bürosu'nun Findeks markası altındaki son ürünü olan Karekodlu Çek Kontrol Sistemi sayesinde çeklerde yaşanan itibar sorunu büyük ölçüde çözülebilecek gibi görünüyor.
Konuya ilişkin olarak görüştüğüm Karekodlu Çek Sistemi'ni geliştiren Kredi Kayıt Bürosu Genel Müdür Yardımcısı Koray Kaya, karekodlu çeklerin yaygınlaşması ile çeklerde yaşanan sıkıntıların büyük ölçüde ortadan kalkacağını söyledi. Karekodlu Çek Sistemi'nin yaygınlaşmasında bankalara büyük rol düştüğünü de ekledi. Karekodlu Çek Sistemi şu şekilde çalışıyor: Karekodlu çekin üzerine bankalar tarafından, banka ve şube bilgilerini, keşidecinin hesap numarasını ve çek numarasını içeren bir karekod basılıyor. Karekodun sorgulanmasıyla elde edilen bilgiler doğrultusunda çek yaprağının doğruluğu teyit ediliyor ve keşidecinin geçmiş çek ödeme performansına dair bilgilere ulaşılabiliyor. Karekodlu çek sistemi, çek yaprağı üzerinde yer alan karekodun Findeks mobil uygulamasına okutulması ile çekin doğruluğuna ve keşidecinin çek ödeme alışkanlıklarına ilişkin rapor iletiyor. Rapor sayesinde sahtecilik ve dolandırıcılıklara karşı önlem alınabilir, çeki kabul etme kararı keşidecinin özet çek raporu incelenerek verilebilir.
RAPORDA HER ŞEY VAR
Kredi Kayıt Bürosu'nun geliştirdiği diğer bir ürün de Çek Raporu... Çek Raporu, geçmişte kullanılmış ve halihazırda keşide edilmiş ancak henüz ödenmemiş tüm çeklere ilişkin olarak pozitif ve negatif bilgileri içeriyor. Çek Raporu, Risk Raporu'ndan farklı olarak kişinin ya da kurumun finans sektörü dışındaki piyasaya yönelik olarak borçlarını ödeme alışkanlıklarını gösteriyor. Çek hamili, keşidecinin Çek Raporu'nu talep ederek kolaylıkla keşidecinin çek ödeme alışkanlıklarını ölçme imkanına sahip.
Çek raporlarında, Türkiye'de çek ürününü sunan tüm bankalara ait veriler bulunuyor.
Çek Endeksi ise Çek Raporu'nun özeti niteliğindeki bir sıralama notu. Sadece Çek Endeksi'ne bakılarak kişi ya da kurumun çeklerini ödeme alışkanlıkları hakkında bilgi sahibi olmak mümkün. Çek Endeksi tüm bankalardan alınan çeklerin ödeme performansına göre hesaplanıyor. Bu sayede ekstra bir araştırma yapmadan çeki kabul edip etmeme kararı verilebilir. Çek Endeksi, tahmin modeli değil, bir sıralama notudur. Geleceği tahmin etmiyor, sadece geçmişte ödenen ve ödenmeyen bilgilerine göre kişinin ya da kurumun konumunu belirliyor. 0-1.000 arasında değişir, 1.000 en risksiz durumu ifade ediyor.