KADİR TUNA

Yılsonu yaklaşırken geçen yılın muhasebesi kadar gelecek yıla dair beklentiler de önem kazanıyor. Büyümenin henüz istikrar kazanmadığı bir dünya ekonomisinde tüketici davranışlarının kodlarını iyi okumak gerekir. Geçen yılın bu döneminde Fed'in varlık alımlarını bitirmesinin muhtemel etkilerini tartışıyorduk. Şimdi ise gelecek yıla dair piyasalar bambaşka hikayeleri fiyatlıyor. Avrupa Birliği, Japonya resmi olarak resesyona girdi. Rusya ise petrol fiyatlarının hızla düşmesiyle resesyon riski ile karşı karşıya. Rusya para birimi Ruble, ABD doları karşısında tarihi kayıplar yaşıyor.

AİLE BÜTÇESİ
Resesyona giren ülkelerdeki tüketicilerin daha az tüketim ve harcama yapmaya devam etmesi artık istisnai bir durum değil.
Kriz ile ortaya çıkan yeni bir aile ekonomisi modeli var. Daha az harcayan, tasarruf yapan, bütçe hazırlayan ailelerden bahsediyorum.
2007 yılından bu yana baktığımızda tüketicilerin aile bütçesi yönetiminde ve satınalma davranışlarında büyük bir değişim yaşanıyor. Harcama ve tasarruf dengesi çok daha dikkatli yönetiliyor. Gelirlerin hızlı artmadığı ancak fiyatların yükselmesi nedeniyle gelir içindeki harcama payının artması ikame ürünlere yönelimi arttırdı. İkame ürün, aynı işlevi gören yüksek fiyatlı marka ürünler yerine daha ucuz ve aile bütçesi içinde daha küçük harcama payına sahip ürün olarak tanımlanmaktadır. Tüketicilerin ikame ürünlere olan ilgisi daha fazla devam edecek gibi görünüyor.

BASİRETLİ BORÇLANMA
Basiretli borçlanma kavramı temel olarak tüketicinin uygun vade ve maliyet yanında gelirine uygun olarak borçlanmasıdır. Kriz sonrası dönemde faizlerin borçlanma için düşük olduğu dönemlerde tüketicilerin satınalma iştahının yükseldiğini görüldü. Fakat her borçlanma ile gelecekte yapacağımız tasarrufun getirisinden vazgeçtiğimizi unutmamak gerekir. Yatırım araçlarına getirilerine baktığımızda tüketici için tasarruf yapmanın cazibesi, harcama yapmanın cazibesinden daha yüksek.
Tüketicilerin borçlanmadaki basiret kelimesinin daha sık hatırlamasını bekliyoruz. Aile bütçesi hazırlamak, harcama ve tasarruf dengesinin yönetimini kolaylaştırmaktadır.