Cumhurbaşkanı Mahmud
Ahmedinejad, Türkiye Başbakanı Recep
Tayyip Erdoğan ve Brezilya
Cumhurbaşkanı Luis İnacio
Lula Da Silva tarafından
Tahran'da bir anlaşma
imzalandı.
Anlaşma ile İran,
uranyum zenginleştirme
çalışmalarını UAEK (Uluslar
arası Atom Enerjisi Kurumu)
denetimine açacağını
bildirdi.
Daha önemlisi, ürettiği
1200 kilogram
tutarındaki
yüzde 3,5
oranında
zenginleştirilmiş
uranyumu
Türkiye'ye
göndermeyi
kabul etti.
Böylece
İran'ın
nükleer silah yapması imkansız hale
gelecekti.
Çünkü nükleer bomba için uranyum
zenginleştirmesinin yüzde 5'in üzerine
çıkması gerekiyor.
***
Eğer anlaşma ABD, Rusya, Fransa ve
UAEK'dan oluşan "Viyana Grubu"
tarafından onaylansa, İran elindeki
uranyumu 1 ay içerisinde Türkiye'ye
teslim edecekti.
Ama Batı anlaşmayı görmezden geldi.
Almanya ve Fransa, anlaşmayı
desteklemek yerine, İran'a uygulanacak
yaptırımlar konusunda çalışmayı tercih
etti.
Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü
Bernard Valero "Bu anlaşmaya
kanmayalım" derken, Dışişleri Bakanı
Koucher, yeni yaptırımlar konusunda
ilerleme kaydettiklerini açıklıyordu.
Almanya ise, asıl çözümün İran ve
UAEK arasında yapılacak bir anlaşma ile
sağlanabileceğine dikkat çekiyordu.
***
Ama ne oldu?
Dünya tam 3,5 yıl kaybetti.
İran-Türkiye ve Brezilya arasındaki
anlaşmaya hak ettiği değeri vermeyen
Batılı ülkeler dönüp-dolaşıp aynı
noktaya geldi.
İran, Birleşmiş Milletler Güvenlik
Konseyi (ABD, Fransa, İngiltere, Rusya,
Çin) ve Almanya önceki gün benzer bir
anlaşmaya imza attılar.
Buna göre İran, uranyum
zenginleştirmesinde yüzde 5'in altında
kalacak.
Dolayısıyla nükleer silah üretecek
seviyeye çıkmayacak.
Karşılığında İran'a yaptırımlar askıya
alınacak.
***
Peki bu sürede ne değişti?
İran ekonomik ambargo ile baskı
altında tutuldu.
Halk etkilendi.
Ahmedinejad gitti, yerine ABD'ye
daha yakın bir yönetim geldi.
Askeri operasyona gerek kalmadı...
***
Ambargo ile geçen süreçte en büyük
zararı Türkiye gördü.
Yanı başındaki 77 milyon nüfuslu
ülkeye ihracat yapamadı.
İran'ın dünya pazarlarına petrol
satamaması yüzünden petrol
fiyatlarındaki artıştan olumsuz etkilendi.
***
Şimdi Türkiye'nin zararını giderme
zamanı.
Ambargonun kalkması, petrol
fiyatlarını düşüreceği, İran'a ihracatımızı
patlatacağı için Türkiye'nin yıllık cari
açığında en az 5 milyar dolarlık bir
iyileştirme sağlaması bekleniyor.
Petrolün varili anlaşmanın etkisiyle
123 dolardan, 110 dolara düştü.
Önümüzdeki günlerde daha aşağı
inmesi bekleniyor.
Çünkü İran'ın stoklarında tam 36
milyon varil petrol var.
***
İran'la yapılan bu anlaşmanın ticari
katkısı dışında diplomatik anlamı da
büyük:
Çünkü, tüm dünyanın İran'ı gömmek
için çığlık attığı dönemde "sorunun
diplomatik yollarla çözülmesini
isteyen" Türkiye'nin haklılığı ortaya
çıktı. Geç de olsa.
