Babam Adnan Benk'in ölüm yıldönümüydü geçenlerde... Dünkü 'Haldun Dormen' yazımın üzerine de, eski bir dostum aradı ve dedi ki, "Dormen Ustayı yere göre sığdıramamışsın ama bir zamanlar ekranlardan babana hakaret ettiğini ne çabuk unuttun?"
Gerçekten unutmuşum...
Ama ne olursa olsun, birazdan sizinle de paylaşacağım anım, Haldun Dormen'in sanatçı kariyerini yok saymam anlamına gelmez.
Aslında olay, tiyatro ustamızın Popstar yarışmasını sunduğu sırada söylediği bir cümleyle dayanıyor. Haldun bey program sırasında nedense konuyu bir anda Adnan Benk'e getirip demişti ki, "Ayağı sakat olup da star olan tek tiyatro oyuncusu benim. Ama Türkiye'ye döndüğümde meşhur tiyatro eleştirmeni Adnan Benk 'Sen niye sahneye çıkıyorsun bu şekilde' diye sormuştu!"
Benk'i tanımayan okur için şöyle bir not iliştireyim, kendisi bir dönemin gerçekten en acımasız eleştirmeniydi.
Ama bir insanın engelini yüzüne vuracak son adamdı. Onun eleştirileri sadece meslekiydi. Mesela ta 1952'de Oktay Akbal ile ilgili yazdığı bir cümleyi hatırlıyorum, "Eskiden bir yükseklik vardı oraya çıkılırdı. Şimdi derine inmek moda.
Şöyle doğru dürüst inip- çıkmadan yürümeyi bakalım Akbal ne zaman öğrenecek?" Doğan Hızlan ise ölümünden sonra söyle özetliyor Benk'i, "İroninin zirvelerinde dolaşırdı. Onun çevirileri, yazıları bir zekâ fişeğiydi, hepimizi rengarenk aydınlatır, düştüğü yeri de yakardı!" Ekşi Sözlük de Adnan Benk'in bir cümlesine yer vermiş; "Bir insan ancak müzisyen olamamışsa başka bir şey olur diyen kişi, hastasıyım." Tahsin Yücel son noktayı koyanlardan; "Sevecenliği, nükteleri ve benzerlerine az rastlanır bilgi birikimiyle, Adnan Benk'in başyapıtı Adnan Benk'in kendisidir." Şimdi bu 'baş yapıt' kalkmış, bir başka başyapıtın sanatını bir kenara bırakmış, sadece ayağının sakatlığı ile ilgilenmiş, akıl alır gibi değil! Ama biraz araştırınca, Haldun hocanın Adnan Benk'e hafiften gönül koyduğunu anlıyorsunuz. Sebep; Benk'in kaç dokundurmaları!
Kaynak olarak 'Eleştireler' kitabına göz atmak yeterli; Tarih15 Ağustos 1955... Adnan Benk Haldun Dormen'in yönettiği Papaz Kaçtı oyunu için şunları yazmış; "... Halkın kötü rejisörlere kızgınlığı, seyirciyi Dormen tiyatrosuna sürüklemeye yetebilir."
İki yıl sonra Dormen "Teyzesi" adlı oyunu sahneye koyuyor, Benk diyor ki; "Sizi ilk destekleyenlerden biri bendim. O zaman akıllıca işlenen oyunlarınızı nasıl sevinçle karşıladıysam bu günkü denemenizin gülünçlüğünü de o kadar üzüntüyle görüyorum. Tiyatromuza çok şeyler getirebileceğinize inanmasam, Küçük Sahnedeki denemenizi kötülemeye bile lüzum görmezdim!"
Aradan bir yıl daha geçiyor, Adnan Benk bu kez Haldun Dormen'in yönettiği Andre Roussin'in bir oyununu, Fransa'daki örnekleriyle karşılaştırarak eleştiriyor ve piyesin sonunu Dormen'in kendi kafasına göre değiştirdiğini ortaya çıkarıyor; "Haldun Dormen henüz hayatta olan bir yazarın oyununu ne hakla değiştiriyor? Roissen'dan izin aldığını söyleyebilir mi?" diye soruyor.
Ve 47 yıl sonra Haldun Dormen, ölmüş bir adamın arkasından "Adnan Benk bana sen sakatsın, oyuncu olamazsın dedi" diye açıklamada bulunuyor. Sahi dün Şahan'ın "İhtiyar" demesine kızmıştım di mi?