14 Mayıs 2023 günü yapılacak olan seçim için birçok detay merak ediliyor. Pusulaların geçersiz olmaması için dikkat edilmesi gerekenleri sizler için derledik. Peki, 2023 seçim yasakları neler? Oy kullanırken nelere dikkat edilmeli? Seçmen kağıdı olmadan oy kullanılır mı? İşte detaylar...
KAÇ SEÇMEN OY KULLANACAK?
Yurtiçi ve dışında toplam 64 milyon 113 bin 941 seçmen oy kullanacak. Bunların 60 milyon 697 bin 843'ü yurtiçi seçmen. 4 milyon 904 bin 672 seçmen ilk kez oy verecek.
SEÇMEN KAĞIDI OLMADAN OY KULLANILIR MI?
Seçmenin nerede oy kullanacağını gösteren seçmen bilgi kâğıdının getirilmesi zorunlu değil. Seçmen bilgi kâğıdı gelmeyenler, nerede, hangi sandıkta oy kullanacağını e-Devlet, YSK'nın internet sitesi, mobil uygulaması ya da çağrı merkezinden öğrenip oyunu kullanabilecek.
HANGİ KİMLİK BELGELERİ ZORUNLU?
Seçmenlerin, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan resimli ve resmi nitelikteki kimliğini yanında bulundurması zorunlu olacak. Bu belgeler nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hâkim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi, "kimliğini tereddütsüz ortaya koyan" resimli, resmi nitelikteki belgeler.
CEP TELEFONU İLE KABİNE GİRİLEBİLİR Mİ?
Cep telefonu, fotoğraf veya Film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla kabine girilmesi yasak.
KİMLER OY KULLANAMAYACAK?
Seçim tarihi itibarıyla 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı oy kullanabilecek. Oy kullanamayacaklar ise şöyle:
1- Silah altında bulunan erler, onbaşılar ve kıta çavuşları (her ne sebeple olursa olsun, izinli bulunanlar da bu hükme tabi),
2- Askeri öğrenciler,
3- Ceza infaz kurumlarında hükümlü olarak bulunanlar.
YATALAK SEÇMEN NASIL OY ATACAK?
Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenler de evlerinde seyyar sandıklarda oy kullanacaklar.
GÖRME ENGELLİ NASIL OY KULLANACAK?
Sandık kurulu başkanları görme engelli seçmenlere, YSK tarafından oy pusulalarına uygun olarak hazırlanacak şablon ile oy kullanabileceğini hatırlatacak.
HANGİ ZARFLAR GEÇERLİ?
Sandık kurulu mührü bulunmamasına rağmen Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı, amblemi ve ilçe seçim kurulu mührü bulunan zarflar ile üzerinde leke veya çizik bulunsa dahi bunun özel işaret koymak amacıyla yapıldığı kesin olarak anlaşılamayan zarflar geçerli sayılacak.
HANGİ ZARFLAR GEÇERSİZ?
YSK genelgesine göre de sandık kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan, "Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu" filigranı olmayan kâğıttan imal edilmiş olan, Yüksek Seçim Kurulu amblemi olmayan,üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunmayan, üzerinde sandık kurulu mührü bulunmayan, tamamı yırtılmış olan, üzerinde ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü dışında herhangi bir mühür, imza, yazı, parmak izi veya herhangi bir işaret bulunan zarflar da geçersiz sayılacak.
DEPREM BÖLGESİNDE NASIL YAPILACAK?
Seçim 6 Şubat'taki Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremler nedeniyle yeni önlemler altında yürütülecek. Depremlerden etkilenen illerden taşınan seçmenler, adres kayıtlarını aldırdıkları yerlerde oylarını kullanacak, oylar o seçim çevresi için sayılacak. Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Ahmet Yener'in açıklamasına göre deprem bölgesinden yaklaşık 133 bin seçmen diğer illere kayıtlarını aldırdı. Depremden etkilenen illerde seçimin sağlıklı yürütülmesi için YSK tarafından yürütülen çalışmalar tamamlandı. Buradaki seçmenlerin güvenli şekilde oy kullanması için konteyner alanlar oluşturuldu. Deprem bölgelerinde konteyner alanlarda seçmenler oylarını kullanabilecek.
ADIM ADIM OY VERME İŞLEMİ
1- Seçmen kimlik kartını verecek. Seçmenin adı sandık seçmen listesinde bulunacak. Sandık kurulu başkanı, kanuna uygun biçimde hazırlanmış ve mühürlenmiş oy zarfı ile birleşik oy pusulasını, hiçbir tarafında herhangi bir işaret bulunmadığını ve arkasının sandık kurulu mührü ile mühürlü olduğunu, kurul üyelerine, müşahitlere ve seçmene gösterdikten sonra "TERCİH" veya "EVET" mührünü seçmene vererek kapalı oy verme yerini gösterecek.
2- Başkan tarafından seçmene kapalı oy verme yerine girmeden önce; birleşik oy pusulalarında tercih ettiği cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti, ittifak veya bağımsız aday için ayrılan bölümden dışarı taşırmamak suretiyle "TERCİH" veya "EVET" mührünü basması, "TERCİH" veya "EVET" mührü dışında herhangi bir yerine imza atmaması veya işaret koymaması, aksi halde oyunun geçersiz sayılacağı, birleşik oy pusulasını düzgün bir şekilde katlayıp zarfa koyması ve yapıştırması gerektiği uyarısı yapılacak.
Seçmenin; cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla kapalı oy verme yerine girmesinin yasak olduğu ve cezasının bulunduğu, bu tür cihazlar varsa oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere bırakılması gerektiği, birleşik oy pusulalarından başka, zarfa hiçbir şey koymaması, aksi halde oyun geçersiz olacağı, hata veya başka bir nedenle yeni bir birleşik oy pusulası verilemeyeceği, cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi oy pusulalarının aynı zarfa konulacağı açıklanacak.
3- Seçmen, sandık kurulu başkanının açıkladığı şekilde hareket ettikten sonra kapalı oy verme yerinden çıkıp, zarfı sandığa bizzat atacak.
4- Kurul başkanı oyunu kullanan seçmene kimlik kartını verirken seçmen listesindeki adı karşısına imza cetveli kullanarak imzasını attıracak.
Seçmen, imza atmasını bilmiyor veya herhangi bir engeli nedeniyle imza atacak durumda bulunmuyorsa, sol elinin başparmağını basacak. Sol elinin başparmağı olmayanların hangi parmağını bastığı listenin imza bölümüne ayrıca yazılacak.
5- Sandık kurulu başkanı, oyunu kullanmış, mührünü teslim etmiş ve sandık seçmen listesini imzalamış seçmenlerin, seçmen bilgi kâğıdının arka yüzünü imzalayıp mühürledikten sonra kimliği ile birlikte kendisine iade edecek.
İTTİFAK ALANI
- "İttifak alanı" içerisine basılan mühür, ittifaka sayılıyor. "İttifak alanında olmayan partilere" basılan mühür, direkt olarak o partiye gidiyor. İttifak partileri için kullanılan oylar, ittifaktaki her bir partinin kendi oyu ile ittifakın ortak oylarının toplamından oluşuyor. Oy pusulasındaki ittifak alanında bulunan partilerden birine değil de bu alanın herhangi bir yerine basılan oylar geçerli sayılıyor ve ittifakın ortak oyları hanesine yazılıyor.
- İttifak alanı içerisine ancak iki partiye birden ya da iki partinin ortasına basılan mühür ittifakın ortak oyu sayılırken ittifaktaki bir partiye sayılmıyor.
- Birden fazla cumhurbaşkanı adayına, aynı ittifak içinde yer almayan birden fazla siyasi partiye, birden fazla ittifaka veya birden fazla bağımsız adaya ayrılan alana taşmış "TERCİH" veya "EVET" mührü bulunan oylar ise geçerli sayılmıyor.
HANGİ HALLERDE OYLAR GEÇERSİZ
- "EVET" ya da "TERCİH" mührü basılmayan, birden fazla ittifaka, aynı ittifakta yer almayan parti veya adaya mühür basılan oylar geçersiz olacak.
- Oy pusulasının bütünlüğünün bozulacak şekilde yırtılması veya koparılması, pusula üzerine mühür dışında veya mühür yerine herhangi bir özel işaretin, isim, imza kaşesi veya parmak izinin basılması da kullanılan oyun geçersiz sayılmasına neden olacak.
- Oy pusulasının belirgin bir şekilde karalanması, çizilmesi veya işaretlenmesi, zarftan işaret amacı taşıyan herhangi bir madde çıkması hallerinde de oylar geçersiz sayılacak.
- Oy pusulalarından başka, zarfa hiçbir şey konulmayacak, aksi halde kullanılan oy geçerli olmayacak.
SEÇMEN KAĞIDI OLMADAN OY KULLANILIR MI?
Seçmen Bilgi Kâğıdı kendisine ulaşmayan seçmenler, e- Devlet sistemindeki "Nerede Oy Kullanacağım" bölümünden veya e-Devlet Kapısı üzerinden nerede oy kullanacaklarını sorgulayabilir, seçmen bilgi kayıtlarının dökümünü alabilirler.
e-DEVLET İLE SEÇMEN BİLGİ KAĞIDI SORGULAMA
Seçmen Bilgi Kâğıdı kendisine ulaşmayan seçmenler, YSK'nın https://secmen.ysk.gov.tr internet sayfası üzerinden "Nerede Oy Kullanacağım" bölümünden veya e-Devlet Kapısı üzerinden nerede oy kullanacaklarını sorgulanabilir, seçmen bilgi kayıtlarının dökümünü alınabilir.
