Enerjide devrim: Çağrı Bey ve Yıldırım sahada! Somali hamlesi ne anlama geliyor?

Türkiye, enerjide dışa bağımlılığı azaltma hedefi doğrultusunda son yılların en kapsamlı hamlelerinden birine daha imza attı. Başkan Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyurulan "Çağrı Bey" ve "Yıldırım" isimli iki yeni derin deniz sondaj gemisinin filoya katılmasıyla, Türkiye yalnızca Karadeniz'de değil, Afrika açıklarında da fiilî enerji arama kapasitesine sahip bir ülke konumuna yükselecek.

ENERJİDE STRATEJİK HAMLE: FİLOYA İKİ YENİ DEV

Biri Somali açıklarında, diğeri Karadeniz'de görev yapacak olan ikiz sondaj gemileri, Türkiye'nin enerji stratejisinde aynı anda iki kritik hattı devreye sokuyor. Karadeniz'de mevcut doğal gaz üretiminin artırılması hedeflenirken, Somali'de ilk kez derin deniz sondajına geçilmesi, Türkiye'yi küresel enerji denkleminde sahaya inen ülkeler arasına taşıyor.

BAŞKAN ERDOĞAN SOSYAL MEDYA HESABINDAN PAYLAŞTI

Başkan Recep Tayyip Erdoğan ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktardan konuya ilişkin mesajlar yayınladı.

Başkan Erdoğan X hesabından yaptığı paylaşımda şu ifadelere yer verdi:

Türkiye olarak filomuza iki yeni derin deniz sondaj gemisi dâhil etmiş bulunuyoruz. İsimlerini Çağrı Bey ve Yıldırım olarak belirlediğimiz bu iki gemimizden ilki Somali açıklarında, diğeri Karadeniz'de görev yapacak. Çağrı Bey ve Yıldırım'ın da eklenmesiyle bu alanda dünyanın 4'üncü büyük filosuna sahip ülkesi olduk. Her iki güzel haberimizin de hayırlı, uğurlu olmasını diliyorum.

Çağrı Bey ve Yıldırım ile yeni dönem!

BAKAN BAYRAKTAR: HEDEFİMİZ ENERJİDE TAM BAĞIMSIZ TÜRKİYE

Bakan Bayraktar da sosyal medya hesabı üzerinden haberi şu sözlerle duyurdu:

"Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın tensipleri ile gücümüze güç katacak 7. nesil iki yeni sondaj gemimize 'Çağrı Bey' ve 'Yıldırım' isimlerini verdik. 12 bin metre sondaj kabiliyetine sahip bu teknoloji harikası ikiz gemilerle birlikte Türkiye, artık dünyanın en büyük 4. derin deniz sondaj filosuna sahip ülkesi konumuna geldi. Gemilerimizden Yıldırım, Sakarya Gaz Sahası'nda üretimi artıracak, Çağrı Bey ise Somali'de yeni keşiflere yelken açacak. Hedefimiz enerjide tam bağımsız Türkiye!"

Somali açıklarında görev yapacak Çağrı Bey Sondaj Gemisi için hazırlıklar Türkiye'de devam ediyor. Geminin Taşucu Limanı'nda sürdürülen operasyonel hazırlık süreci 2026 yılının ocak ayı sonunda tamamlanacak ardından Somali'deki ilk derin deniz sondaj faaliyeti için bölgeye doğru yola çıkacak.

SOMALİ HATTI: SİSMİKTEN SONDAJA GEÇİŞ

Somali'de sondaj sürecine zemin hazırlayan çalışmalar daha önce bölgede yürütülen sismik faaliyetlerle şekillendi. Başkan Recep Tayyip Erdoğan tarafından geçen yıl ekim ayında Dolmabahçe'den Somali'ye uğurlanan Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi, Mogadişu'da Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud tarafından karşılanmıştı. Oruç Reis'in görevi süresince Somali açıklarında belirlenen üç ayrı deniz bloğunda, toplam 4 bin 465 kilometrekarelik alanda topladığı üç boyutlu sismik veriler, Ankara'da teknik incelemeye alınarak sondaj kararlarının altyapısını oluşturdu.

YILDIRIM, KARADENİZ'E GÜÇ KATACAK

Türkiye'nin derin deniz sondaj filosundaki bir diğer yeni gemi olan Yıldırım ise Karadeniz hattında görev yapacak. Halihazırda Fatih, Yavuz, Kanuni ve Abdülhamid Han sondaj gemileriyle Sakarya Gaz Sahası'nda çalışmalarını sürdüren Türkiye, Yıldırım'ın da filoya dahil edilmesiyle Karadeniz'deki operasyon kapasitesini artırmayı hedefliyor. Yıldırım Sondaj Gemisi'nin ocak ayında Filyos Limanı'na hareket etmesi, burada kule montajı ve operasyonel hazırlıklarının tamamlanmasının ardından mart ayı sonunda Sakarya Gaz Sahası Geliştirme Projesi kapsamında ilk kuyu tamamlama operasyonuna başlaması öngörülüyor.

DÜNYANIN 4'ÜNCÜ BÜYÜK SONDAJ FİLOSU

Türkiye'nin enerjideki bu dev atılımı ve filodaki sondaj gemisi sayısının altıya yükselmesiyle, derin deniz sondajı alanında dünyanın en büyük dördüncü filosuna sahip ülkesi haline gelirken, bu tablo enerji politikalarında "ithalatçı ülke" kimliğinden "üreten ve arayan ülke" kimliğine geçişin somut göstergesi olarak öne çıkıyor. Bu kapsamda TPAO bünyesine katılan ikiz gemilerden ilki 28 Eylül tarihinde ikincisi ise 4 Aralık tarihinde Türkiye'ye ulaştı. Atılan bu adım yalnızca teknik bir kapasite artışı değil; aynı zamanda enerji güvenliği, ekonomik direnç ve jeopolitik etki alanı açısından yeni bir eşik anlamına geliyor.

7'NCİ NESİL TEKNOLOJİ, KÜRESEL ÖLÇEKTE KAPASİTE

2024 yılında Güney Kore'de inşa edilen ve Türkiye'nin enerji filosuna katılan Çağrı Bey ve Yıldırım, "7'nci nesil ultra derin deniz sondaj gemileri" arasında yer alıyor. Derin denizde 12 bin metreye kadar sondaj yapabilme kabiliyetine sahip olan ikiz gemiler, 228 metre uzunluk ve 42 metre genişlik ölçüleriyle dikkat çekiyor. Helikopter pistine sahip olan gemilerde, yaklaşık 200 personelin uzun süreli görev yapabilmesine imkân tanıyan yaşam alanları da bulunuyor.

ENERJİDE BUGÜNE NASIL GELİNDİ?

Peki Türkiye'nin enerjide bugün bu kapasiteye nasıl ulaştı?

Türkiye'nin enerjideki vizyonu ani bir yön değişikliğinin değil, yıllara yayılan stratejik bir tercih sürecinin sonucu olarak şekillendi. Artan enerji maliyetleri, küresel tedarik krizleri ve jeopolitik riskler, Ankara'yı enerji politikalarında daha kalıcı ve bağımsız bir model arayışına yöneltti. Bu doğrultuda Türkiye, yalnızca kaynak teminine dayalı bir yaklaşım yerine, kaynağında arama ve üretimi esas alan bir yol izlemeyi benimsedi. Arama ve sondaj faaliyetlerinin dışa bağımlı yapılardan çıkarılarak kendi teknik kapasitesiyle yürütülmesi, bu hedefin temel unsurlarından biri haline geldi. Denizlerde kurulan güçlü enerji altyapısı ise Türkiye'nin enerji güvenliğini geçici çözümlerle değil, uzun vadeli ve sahaya dayalı bir stratejiyle sağlamayı amaçladığını ortaya koydu.

YENİ DÖNEM: ÇOK SAHALI, UZUN VADELİ ENERJİ STRATEJİSİ

Son yıllarda yapılan yatırımlarla yalnızca Türkiye'nin değil, bölgenin de en büyük deniz enerji filolarından biri oluşturuldu.

Karadeniz'deki Sakarya Gaz Sahası'nda elde edilen doğal gaz keşfi, bu stratejinin sahadaki en somut sonucu olarak kayda geçti ve Türkiye'nin enerji politikalarında yeni bir eşiğin aşılmasını sağladı.

Bu süreçte filoya katılan Fatih, Yavuz, Kanuni ve Abdülhamid Han sondaj gemileri, Türkiye'yi derin deniz sondajında sınırlı imkânlara sahip bir ülkeden, 12 bin metre derinliğe kadar sondaj yapabilen bir kapasiteye taşıdı. Karadeniz'de yürütülen çalışmalar, sadece keşif aşamasıyla sınırlı kalmayarak üretim sürecine evrildi. Yüzer üretim platformu Osman Gazi ile birlikte, Türkiye'nin denizlerdeki enerji varlığı artık geçici değil, kalıcı bir üretim altyapısına dönüşmeye başladı.

İşte bu altyapının üzerine inşa edilen son adım, filoya iki yeni 7'nci nesil ultra derin deniz sondaj gemisinin eklenmesi oldu. "Çağrı Bey" ve "Yıldırım" isimleri verilen bu ikiz gemilerle birlikte Türkiye enerjide yeni, büyük adımlar atan bir konuma geldi.

Bu çerçevede, Çağrı Bey Sondaj Gemisi'nin Somali açıklarında görevlendirilmesi, Karadeniz'de ise Yıldırım Sondaj Gemisi'nin Sakarya Gaz Sahası'nda üretimi artırmaya yönelik çalışmalara dahil edilmesiyle, mevcut keşiflerin ekonomik ve stratejik değerinin daha da yükseltilmesi ve enerji arama faaliyetlerinin daha büyük bir çerçeveye taşınması açısından çok önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

BAĞIMSIZ ENERJİDE BERAT ALBAYRAK İMZASI

Türkiye'nin enerji alanındaki bağımsızlık hamlelerinin temeli, Berat Albayrak'ın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olduğu dönemde atılan stratejik adımlara dayanıyor.

Albayrak'ın görevde olduğu dönemde hayata geçirilen "Milli Enerji ve Maden Politikası" enerji vizyonunda köklü bir değişimin önünü açtı.

Bu kapsamda Türkiye, yerli ve milli kaynaklara dayalı bir enerji politikası izlemeye başladı. En dikkat çeken adımlardan biri ise denizlerdeki enerji aramalarına hız kazandıran sondaj gemilerinin envantere dahil edilmesi oldu. 2017 yılında Fatih Sondaj Gemisi'nin Türkiye'ye kazandırılması, bu sürecin önemli bir dönüm noktası olarak kayıtlara geçti.

Berat Albayrak döneminde başlatılan bu yeni vizyon, sadece gaz keşifleriyle sınırlı kalmadı; aynı zamanda Türkiye'nin uluslararası sularda petrol arama kabiliyetini geliştirmesinin de önünü açtı. Böylece, Türkiye'nin enerjide dışa bağımlılığını azaltmaya yönelik sessiz ancak kararlı bir dönüşüm süreci başlamış oldu.