Bilim Kurulu ilk kez İstanbul'da toplandı. İstanbul'da artan koronavirüs vakalarının ardından 5 gün boyunca İstanbul'da olacak olan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, burada birçok önemli toplantıya başkanlık etti. Her hafta olduğu gibi bu hafta da Bilim Kurulu Toplantısı'na başkanlık eden Bakan Koca, kritik toplantının ardından önemli açıklamalarda bulundu.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın konuşmasından satır başları:
İlk kez bir toplantımızı Ankara dışında yaptık. Bilim insanlarımzıın katıldığı toplantı az önce sona erdi. Bu toplantı sıradan bir olay değildir. Üç gün önce İstanbul'daki vaka sayılarının Türkiye'deki vaka sayılarının yüzde 40'ına ulaştığını açıkladım. Her 10 kişiden biri İstanbul'dadır. Teyakkuzdayız. Durum bize olduğu kadar size de büyük sorumluluk yüklüyor.
ORTALAMA VAKA ARTIŞI YÜZDE 85'TEN FAZLA
Ortalama vaka artışı yüzde 85'ten fazladır. Oran korkutucudur. Artış İstanbul'a günlük geliş gelişlerin fazla olduğu şehirlerde yüksektir. Balıkesir, Tekirdağ yüzde 96, Bilecik Düzce'de yüzde 99, Sakarya'da yüzde 76, Kırklareli'nde yüzde71, Kocaeli'de yüzde 63'tür. Tüm iller İstanbul'la temaslıdır.
BU DURUMA NELER YOL AÇTI?
Bu duruma neler yol açtı? İstanbul dünyanın en kalabalık kentleri arasında. Virüsün yayılmasına çok elverişli hayat şartlarına sahibiz. Hareket halindeki kitle çok büyük. Buraya da yoğun dönüşler oldu. Kuralların azalmasıyla birlikte salgın hızla tırmandı. Tehlike karşısında teyakkuza geçebiliyoruz, ama riski savar savmaz hayatı akışına bırakıyoruz. Disipline ve uzun süreli başarıya ihtiyacımız var. Düştüğümüz yerden kalkmak her zaman mümkün olmayabilir. Küçük ihtimallerin bedeli büyüktür.Bedelleri birlikte ödemek zorunda kalabiliriz.
KURALLARA UYABİLMEK İÇİN BAŞ ETMEKTE EN ÇOK ZORLANDIĞIMIZ ENGEL KALABALIKTIR
Kurallara uyabilmek için baş etmekte en çok zorlandığımız engel kalabalıktır. Sosyal mesafe kuralının uygulanabilir hale gelmesi pek çok durumda şartların iyileştirilmesine bağlıdır. Bakan yardımcılarım ve ekibimle bu konuda çalıştık. Sorun teşkil eden konuları ele aldık. Toplu taşıma, pazar yerleri, alışveriş ortamları ve çeşitli kent alanlarında kurallara uyulmasının kolaylaştırılması için çalışma yapılmasını istedik. Toplu taşımaya ek seferler konması, kamu kurumlarında organize sanayi bölgeleri dahil, özel sektörün iş saatlerinin yeniden düzenlenmesi ele alınan konular arasındadır.
Kurumlardan uzaktan erişim ayrıca istenmiştir. Sosyal mesafenin korunamadığı toplu ulaşım en büyük risk kaynaklarındandır. Yolculuk dolayısıyla risk süresi uzundur. Hareketlilik şu an olduğu gibi devam ederse bu durumda artış bir iken 2, iki iken 4 şeklinde olmayancak. 1 iken 3, üç iken 9 şeklinde tam bir tırmanış olacak. Çünkü virüs bir kişiden ortalama 3 kişiye bulaşıyor.
Çözüm artışın nedenini kontrol altına almaktır. Hareketliliği azaltmak yani hayatı yavaşlatmaktır. Temel şart olarak maske, mesafe ve temizlik kuralına uyacağız. Koronavirüsün yöntemini virüse karşı kullanacağız. Hareketi ve teması üçte bire indireceğiz. Dışarı çıktığımızda üç yere uğruyorsak bunu bire indireceğiz. Günde üç kişiyle görüşüyorsak bir kişi ile görüşeceğiz. Hareketi ve teması üçte birine indirmenizdir. Bunu yaparsanız hergün işe gidip gelmek ve çalışmak zorunda olan insanlar tedbirleri uygular. Sonsuza kadar değil, salgını kontrol altına alana kadar. Dışarıya üç kere çıkmak yerine bir kere çıkın derken hayatınıza sınırlama getirmeyi talep ettiğimin farkındayım. Eğer maske, mesafe, temizlik kuralına uymazsanız, hareketliliği azaltmaya çalışmazsanız sağlık çalışanlarımız yasal izinlerini daha uzun süre kullanamayacaktır.
Pozitif çıkanlar temaslıları filyasyon ekibimize eksiksiz bildirsin. Hastalar ve kronik hastalığı olanlar kendisini korumaya alsın. Zorunlu olmadıkça akrabalarla bir araya gelmeyin. Kutlama törenlerini erteleyin. Kamu hastaneleriyle özel sağlık kuruluş ve tıp fakültesi hastaneleri ile biraraya geldik. Salgınla mücadelenin tüm birimleriyle buluştuk, riske karşı organize olduk. Her kapasitenin bir sınırı vardır. Bu sınırı zorlamamak tedbirleri uygulamanıza bağlıdır. Tedbirler hayattan mahrum kalmak anlamına gelmiyor. Hayatı yönetmek anlamına geliyor. Covid 19 sadece kişilerin maruz kaldığı bir hastalık değil, toplumların maruz kaldığı bir hastalıktır.
Koronavirüste son durum
Türkiye'de son 24 saatte 2 bin 305 kişiye Kovid-19 tanısı konuldu, 77 kişi hayatını kaybetti.
Türkiye Günlük Koronavirüs Tablosu, "covid19.saglik.gov.tr" adresinden paylaşıldı. Güncel verilere göre, son 24 saatte 128 bin 312 Kovid-19 testi yapıldı, 2 bin 305 kişiye hastalık tanısı konuldu.
Son 24 saatte 77 kişi Kovid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi, 1662 kişi iyileşti. Böylece Kovid-19 tedavisi tamamlananların sayısı 319 bin 181'e yükseldi.
Toplam test sayısı 13 milyon 606 bin 764'e ulaştı. Hasta sayısı 368 bin 513, vefat sayısı 10 bin 27, ağır hasta sayısı 1836, aktif hasta sayısı 39 bin 305 oldu.
Haftalık verilere göre, bu hafta hastalarda zatürre oranı yüzde 5,0, yatak doluluk oranı yüzde 50,8, erişkin yoğun bakım doluluk oranı yüzde 67,1, ventilatör doluluk oranı yüzde 33,4, ortalama temaslı tespit süresi 9 saat, filyasyon oranı ise yüzde 99,7 olarak kayıtlara geçti.
İSTANBUL'DA YOĞUN BAKIM DOLULUK ORANI
Özellikle son dönem bahsettiğim şekliyle Türkiye'nin ortalama vaka sayısının yüzde 40'ının İstanbul'da olduğunu söylemiştim. Her geçen gün ağır hasta sayımızın da arttığını her gün verilen bilgilerden biliyoruz. İstanbul'da sağlık altyapımız çok güçlü. Ciddi bir yatak kapasitemiz sözkonusu. Son dönem 7 bine yakın yatak ilavesi sözkonusu oldu. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde hem şu anda içinde bulunduğumuz Çam Sakura Hastanesi ve iki tane acil durum hastanesi devreye girdi. Şu dönemde bir sorun olmadığını söyleyebilirim. İstanbul'da toplam yatak sayımız 48 bine yakın, yoğun bakım yatak sayımız 9 bine yakın. Şu anda İstanbul'da yatak doluluk oranımız yüzde 55, yoğun bakım doluluk oranımız ise yüzde 66.
Şu an yoğun bakımlarda ağır hastamızın toplamın yüzde 40'ı değil, yüzde 30'lar civarında. Ortalama 500-550 hastadan bahsetmiş oluyoruz. Hem üniversite, hem vakıf üniversiteleri hastanelerimizle hem de özel sektörle görüşmeler yaptık. Özel sektör hastaneleri Covid'li hastalara ayrı birimde bakmak şekilde yaklaşım içinde oldu. Şu an bu anlamda bir sorunun olmadığını, ama bu hiç olmayacağı anlamına gelmez. Farklı tablolar karşımıza çıkabilir. Bu hassasiyeti özellikle anlatmaya, vatandaşımızın kurallara uyumunu fazlasıyla istiyoruz. Salgın sadece Sağlık Bakanlığı'nın çözebileceği sorun değil. Bu anlamda ilgili bakanlıklarla yakın işbirliği içindeyiz. Yerel yönetimler dahil olmak üzere toplum mücadele anlayışı ve mücadele yaklaşımı içinde olursak başarılı olabiliriz.
Maske, mesafe ve temizlikte hassasiyet göstermeliyiz. Kalabalığa girmemeliyiz, eve misafir almayan bir yaklaşım içinde olmayı önemli istiyoruz.
AŞI ÇALIŞMALARINDA SON DURUM
16 yerli aşımızın çalışması devam ediyor. Bu aşılardan faz çalışmasına, insan çalışmasına çok yakın olan 3 tane aşı olduğunu daha önce söylemiştim. Bugün özellikle bizim ida dediğimiz deneysel araştırma laboratuvarımızı da bugün ziyaret ettim. Bu aşıların çalışmalarının yapıldığı bir yer. Hafta sonu için sterilize ve standardizasyon çalışmaları bitecek 1 aşı için. İstenen şekilde tamamlanırsa gelecek hafta muhtemelen ilk insan uygulamaları başlayabilir. Ama ondan önce 5 gün karantinaya alım süreci var ve bununla ilgili muhtemelen gelecek haftaya karantinaya alım süreciyle birlikte ilk insan uygulaması başlayacak.
Yurt dışından faz-3 çalışması yapılan iki aşı var. Serhat Hocam yakından takip ediyor. Ben genel olarak söyleyebilirim ki şu ana dek ciddi bir yan etki yok. Muhtemelen kasım sonunda bağışıklıkla ilgili bir bilgimiz olur.
KISITLAMA SÖZ KONUSU OLACAK MI?
Özellikle partiler anlamında, gece 12'den sonra müzikli ortamların yasaklandığını biliyoruz. Bunun daha erken saatlere çekilmesiyle ilgili Bilim Kurulu'nun bir önerisi oldu. Önümüzdeki günler bu doğrultusunda İçişleri Bakanlığımız bir öneri yapmış olur.
SEYAHAT KISITLAMASI OLUR MU?
Şu an böyle bir kısıtlama düşünmüyoruz. Özellikle alınması ve uyulması gereken tedbirlere uyum gösterme noktasında bir kararlılık içerisinde olursa biz bunun üstesinden geliriz. Bunu 1.5 ay öncesinde Antep'te, Diyarbakır'da, Urfa'da, Mardin'de, Batman'da, Ankara'da yükselmişti. Benzer tedbirleri alarak sonuç aldık. Ankara bu tedbirlerle geriledi.
TEST SONUÇLARININ HIZLI ÖĞRENİLMESİ MÜMKÜN MÜ?
Testlerin erken sonuçlanması son derece önemli. Erken sonuçlanmasıyla birlikte aynı gün filyasyonu yapmak istiyoruz. Eğer bunu gerçekleştiremezsek o zaman diliminde pozitif olabilme ihtimali olan kişini bulaştırdığı söz konusu olur. Bunun için başarılı olmak açısından öncelikle testlerin en erken dönemde sonuçlandırmamız gerekiyor. İstanbul'da da test kapasitesini çok artırdık. Şu an 60 binin üzerinde test yapıldı.
Şu an 37 saatten 27 saate inmiş durumda. Biz bunu ortalama 8-10 saate indirmek istiyoruz, numunenin alındığı zaman diliminden itibaren.
Bundan sonraki süreçte şöyle bir durum da söz konusu olacak: Numune alındığından itibaren 4 saatten sonra 20 saatlik zaman diliminde HES kodunda kısıt getirmiş olacak.
BAKAN KOCA MÜJDEYİ VERDİ
Sağlık Bakanı Koca: "Önümüzdeki hafta, muhtemelen Kasım ayının ilk haftası 12 bin sağlık çalışanımızı alım ilanına çıkacağımızı müjdelemek istiyorum."
GRİP AŞISI
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Bilim Kurulu toplantısının ardından açıklamalarda bulundu. Sağlık Bakanı Koca, grip aşısı teminine ilişkin, "2,2 milyon temin ettik, şimdi 3 milyonun üzerinde temin etme çabası içerisindeyiz." dedi.
Bakan Koca'nın açıklamaları şöyle;
"Grip aşısı konusu son dönem çok işlenen konu oldu. Grip aşısı bir sonraki yılın aşısı bir yıl önceden sipariş edilir. Dünyada aşı arzı yüzde 20 oranında arttı. Yani herkesin aşı yaptırma imkanı zaten mümkün olamaz. Çünkü dünyada artış yüzde 20'yi geçmedi. Biz de 1 milyon 350 bin geçen yıldan biraz daha fazla olmak üzere sipariş verdik. Bazı ülkelerin daha yüksek dozda aşı temin ettiği söylenir. Mesela Almanya 26 milyon, İngiltere 30 milyon temin etti bu yıl. Geçen yıl İngiltere 25 milyon temin etmişti. Biz geçen yıllarda serbest eczanelerden ücretli grip aşısı temin etme imkanı olmasına rağmen tüketilen aşımız 1 milyonun üzerindeydi. Bunu yüksek oranlı temin etme şansımız zaten yok. Biz 2. 2 milyonu temin ettik. Şimdi 3 milyonun üzerinde temin etme çabası üzerindeyiz. Geçen yılın 2-2,5 katı kadar. Eczacılar Birliği ile ilgili söylediğiniz, ortada olmayan aşının olduğu ifade edildi. Ortada bir aşı yoktu. O aşıyı almak için birçok çaba sarfettik. Daha detaylı söylemek istediklerim var, söylemek istemiyorum. Ruhsatlı olan aşıyı herkes getirebilir. Ruhsatsız aşıyı halk sağlığı alabilir. Ortada olmayan, x firmada var denilen bir aşıyı pazarlamasınlar. Aşıyı elde etmek için de ilk günden itibaren yoğun çaba içinde olduğunu bütün vatandaşımız bilsin, emin olun parasına da bakmıyoruz. Kimlere aşı yapılacağı konusuyla ilgili Ateş hocam bilgiyi vermiş olsun. Kimlere öncelikle aşı yapılması gerektiğinin tespiti şu elimdeki raporda var. Buna göre işlendi. Hatta buna ilave olarak bütün diyaliz uygulaması olan vatandaşımız artık romatoloji ilaç alan kişiler dahil olmak üzere bu listeye ayrıca ilaveler yapıldı."