Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de 'Şer İttifakı'na karşı Libya hamlesi Fransa'yı çılgına çevirdi. Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Türkiye'nin Libya hamlesi ile Afrika'daki sömürgelerini kaybetmeye başladığından her gün Türkiye'ye saldırmaya başladı.
Türkiye'nin Libya hamlesi, Fransa'nın sömürgeciliği ve Afrika'yı kaybetme ihtimalini Emekli Büyükelçi ve Kürtür Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Oğuz Çelikkol ile konuştuk.
Fransa'nın Libya konusundaki tavrı neden bu kadar agresif?
Fransanın Afrika'ya yönelik bir politikası var, Libya politikasının Sarkozy döneminde başladığını ve önemli rol oynadığını biliyoruz. Geçen sene hatta İtalya ve Fransa arasında bir güç mücadelesi yaşanmıştı. İtalya başbakan yardımcısı Fransa'yı Afrika'daki sorunların temeli olmaklasuçlamıştı. Fransa'nın Afrika'daki sömürgecilik politikasının Afrika'yı hala etkilediğini çok açık bir şekilde dile getirmişti.
Fransa'nın Türkiye düşmanlığını nasıl değerlendiriyorsunuz?
O nedenle Fransa Libyada Hafter güçlerini baştan beri destekledi. Macron geldikten sonra bu politikaları devam ettirdi. Fransanın Türkiye'yi bir hasım devlet olarak görmekte olduğu yönündeki işaretler zaten Macron tarafından verilmekteydi. Türkiyenin Afrika'daki politikalarını rahatsız ettiğini anlıyoruz. Bundan bir bir buçuk sene önce Macron Avrupa Parlamentosu'nda yaptığı bir konuşmada çok açık bir şekilde Balkanlar'da Türkiye ve Rusya'nın çok aktif olduğunu ve bunun engellenmesi gerektiğini söylemişti. Macron, bir an önce Balkanlar'ın Avrupa Birliği'ne bağlanması gerektiğini söylemişti.
Doğu Akdeniz'deki Yunanistan Mısır'a katılması Fransa'nın onlarla birlikte hareket etmesi bütün bunlar bir Türkiye karşıtlığı olduğunu gösteriyor. Bunu Türkiye'ye karşı Avrupa Birliği politikalarında da görüyoruz. Anladığımız kadarıyla Balkanlar'da ve Afrika'daki Türkiye'nin politikaları ve etkisinin Fransa'yı rahatsız ettiği çok açık.
Oğuz Çelikkol
Dr. Oğuz Çelikkol, "Fransa'nın Türkiye aleyhtarlığı politikaları sadece Libya'ya özel değil. Bütün Doğu Akdeniz'e de sirayet etmiş vaziyette" dedi.
SÖMÜRGECİ FRANSA
Libya Afrika'da bir giriş kapısı ve sömürgelerinin sıkıntı altına gireceğinden mi çekiniyor?
Afrika'da şuanda bile çok sayıda Afrika askeri var. Bu askerler burada değişimleri de kontrol ediyor. Terörizmle mücadele kapsamında tutulan askerler aynı zamanda ülkelerin Fransa ile ilişkilerini düzenlemekte de rol oynuyorlar. İtalya dışişleri bakanı geçmişte çok açık bir şekilde Fransa'yı Arika'nın sorunlarının kökeni olmakla ve Afrika'yı geride bırakmakla ve sömürgecilikle suçladı. O nedenle Türkiye'nin Balkanlar, Orta Doğu ve Afrika'daki ülkelerle ilişkilerini geliştirmek yönünde attığı adımlar, Çin ile de Fransa'nın rakip olduğu iddia ediliyor..
FRANSA TÜRKİYE'Yİ HER ALANDA RAKİP GÖRÜYOR
Tükiye bölgede ilişkilerini güçlendirmesi Fransa'nın zararına mı?
Fransa bu ülkelere hala sömürge gözüyle bakıyor. Başka ülkelere ve Libya da dahil olmak üzere faaliyet göstermesinden mutlu değil. Türkiye sadece Libya'da değil diğer Afrika ülkelerinde de ticaret arttırıyor. Bu ülkelerde faaliyet gösteriyor, askeri, siyasi ve ekonomik ilişkilerde de önemli atılımlar gözüküyor. O nedenle Fransa bunlardan da rahatsız. Fransa, Türkiye'nin Balkanlar'daki faaliyetlerinden de rahatsız olduğunu zaten Macron Avrupa Konseyi'nde vurgulamıştı. Rusyayla birlikte Türkiye'nin önünün kesilmesi gerektiğini ifade etmişti.
Sarkozy zamanında da Fransa Türkiye karşıtlığını seçim meydanlarında kullanmıştı, Şimdi Macron'un kullanmasının nedeni var mı?
Fransada tabi ırkçılık artıyor. Son yerel seçimlerde de Macron'un partisinin uğradığı hezimet de ortada. O nedenle bu ülkelerin Avrupa birliğine alınmasına da destek veremiyor. Ama Rusya'nın ve Türkiye'nin buralarda faaliyet göstermesinden de Fransa'nın rahatsız olduğu ortaya çıkıyor. Türkiye'ye yapılmak istenen "sizi içeri almayalım ama kapıda bekletelim". Fransa'daki ırkçılığın artıyor ve sağ partiler güçleniyor. Macron'a yöneltilen suçlamalardan bir tanesi de dış politikada Sarkozy'nin Fransa'da Libya'da uyguladığı yanlış politikaları devam ettirmesidir...
ARAP ABAHARININ DEMOKRATİK KAZANIMLARI TAMAMEN SİLİNMEK İSTENİYOR
Türkiye'nin Libya'da yaptığı ittifak nedir ki birçok ülke bunun yıkılmasını istiyor?
Libya üzerinde çok büyük bir mücadele var. Bu mücadelenin arka planında aynı zamanda Hafter güçlerine esas destek veren Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır ortaya çıkıyor. Fransa'dan silahlar alınıyor. Bu geniş bir ilişkiler yumağının parçası. Birleşik Arap Emirlikleri'yle Fransa ilişkilerine de bakmak gerekiyor. Birleşik Arap Emirlikleri'nde bir Fransız üssü var. Bu askeri üste Fransa çok fazla asker tutuyor. Yani Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya ve Mısır Avrupa Birliği üyesiyle birlikte Libyada aynı gücü destekliyor. Bu çok sık karşılaştığımız bir durum değil. Ama Fransa'nın Türkiye aleyhtarlığı politikaları sadece Libya'ya özel değil. Bütün Doğu Akdeniz'e de sirayet etmiş vaziyette. Mısır gibi Birleşik Arap Emirlikler'i gibi Arap Baharı'nın Arap ülkelerinde bügün izlerini silmek isteyiyor. Arap ülkelerinde yeni rejimler eski rejimlerin devamı gibi... Libya'da Kaddafi rejiminin ortaya çıkarılmak istenmesi bunun arkasıdna Mısır'ın Arap baharının getirdiği bütün demokratikleşme ve halkın yönetime katılmak istemelerinin Arap ülkelerinden tamamen silinmek istenmektedir. Mısır da başarıyla gerçekleştirildi. Libya'da gerçekleştirilemeyince Macorn'un gösterdiği gibi aşırı bir tepkiye dönüştü. Libya konusu çok geniş ve arkasında başka problemlerin olduğu bir konu.
Ama Türkiye açısından Libya Doğu Akdeniz'de kendi aleyhine olan bir gruplaşmanın ki bunun başında Fransa, Yunanistan ve güney Kıbrıs Rum ve Mısır da rol oynuyor. Türkiye'nin çok açık bir şekilde şer ittifakı diye isimlendirdiği bir grup... O nedenle Libya'nın önemi Türkiye'nin sadece Afrika politikası ve petrol meselesinden çok öteye geçmiş durumda. Doğu Akdeniz'deki Türkiye-Yunanistan dengelerini etkileyebilecek bir boyut almış durumda.
İtalya bu ittifakın içerisinden çekiliyor mu?
İtalya'nın Libya'da Fransayla ters düşen bir tutumu var. Libya İtalya Trablus'daki hükümeti Fransa da Tobruk'daki hükümeti destekliyordu. O nedenle 2 sene kadar önce aralarında protestolara varan gelişmeler meydana geldi. Yunanistan ve Kıbrıs Rum yönetimi zaten Doğu Akdeniz'de Ege'deki sorunları Ege'den Doğu Akdeniz'e götürdü. Mısır da Birleşik Aap Emirlikleri'nin etkisi altında hareket eden dış politika ortaya koydu. İsrail ittifak açıklamasına katılması ama tabi İsrail'in kendi problemleri de var.. İsrail ilhakla ilgili adımları uygulamaya koyarsa bu bölgede durum iyice kötüleşir...
ALMANYA KİLİT TAŞI
Türkiyenin bundan sonraki süreci nasıl yürütmesi gerekiyor?
Libya'da Fransa'nın etkisi oldukça azaldı. Macron'un kızgınlığının sebebi zaten bu. Ama Libya'da son olarak ortaya çıkan Türkiye'de çok önemli aktör ama ABD'nin nasıl bir tutum alacağı da çok önemli. Türkiye bundan sonra askeri problemler iki konu üzerine kitlendi. Sirte petrol sahalarına çok yakın önemli bir şehir. Kaddafi'nin aşireti de burda. Bir de Yuşa askeri üssü var. O nedenle ABD ve Rusya arasındaki denge de önemli. ABD son dönemde Rusya'nın Libya'daki faaliyetleri arttırması nedeniyle Amerika'nın Libya'da öne çıktığını görüyoruz. Amerikayla Libya'daki işbirliğinin devam etmesi Türkiye açısından önemli. Bunun dışında Almanya da önemli. Hafter bir senden beri Trablus'u almak için asker gönderiyor, silahlar alınıyor. Macron'dan bu güne kadar hiç ses duymadık... Trablus hükümetinin çökmesi engellenince Macron ortaya çıktı. Bu da Fransa'nın ikili oynadığını ortaya koyan bir durum. Bunun dışında Almanya önem kazanıyor. Çünkü bir Berlin süreci vardı. Macron bugün Berlin uygulanmıyor diyor. Peki Hafter Berlin'de ateşkes imzalanmadığında Macron nerdeydi?… Almanya hala Libya'da önemli bir rol oynuyor. O nedenle Türkiye dış politikasında Almanya ile olan ilişkileri de önemli olacak.
NASIL OLUYOR? / ALİ DEĞERMENCİ
