Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanan YSK kararlarına göre, il, ilçe ve geçici ilçe seçim kurulları ile sandık kurullarının görev ve yetkilerine ilişkin genelge yayımlandı.
Bu kapsamda sandıkların konulacağı yerlerin belirlenmesinde yapılacak işlemler, engelli seçmenlerin oy kullanmasını kolaylaştırmak amacıyla alınabilecek tedbirler, sandık kurulu başkan ve üyeleriyle bina sorumlularının görev, yetki ve sorumluları dikkate alınarak, sandık kurulu başkan ve üyeleriyle, bina sorumlularının ve güvenlik görevlilerinin oy kullanma usulleri tespit edildi.
AA'nın haberine göre; Genelge ile sandık kurullarının oluşumu, görev ve yetkileriyle, yapacakları iş ve işlemler, oy verme şekli, şikayet ve itirazlar ile ilgili esas ve usuller de düzenlendi.
Buna göre, sandık kurulu bir başkan, 6 asıl ve 6 yedek üyeden oluşacak. Sandık kurulu başkanının göreve gelmemesi halinde, kamu görevlileri arasından belirlenen üye, bu üyenin de bulunmaması durumunda en yaşlı üye kurula başkanlık edecek.
İdare amirleri, zabıta amir ve memurları, Askeri Ceza Kanunu'nun 3. maddesinde yazılı sivil memurlar dahil askeri kişiler, TBMM üyeleri ve adaylar sandık kurullarına seçilemeyecek.
Sandık çevresinde düzenin sağlanması sandık kurulu başkanına, sandığın konulduğu bina ve çevresi ise bina sorumlusuna ait olacak.
SANDIK KURULU ÜYELERİ "ANT İÇEREK" GÖREVE BAŞLAYACAK
Sandık kurulu üyeleri 30 Mart 2019 Cumartesi günü göreve başlayacak ve oyların sayımına ilişkin belgeler ilçe seçim kuruluna teslim edilinceye kadar aralıksız çalışacak.
Sandık kurulu başkan ve üyeleri, oy verme günü göreve başlamadan önce ilk iş olarak sandık başında bulunanlar önünde birer birer ant içecek. Başkan ve üyeler herkesin huzurunda şu şekilde yemin edecek:
"Hiçbir tesir altında kalmaksızın, hiç kimseden korkmadan, seçim sonuçlarının tam ve doğru olarak belirmesi için görevimi kanuna göre, dosdoğru yapacağıma, namusum, vicdanım ve bütün mukaddesatım üzerine ant içerim."
Sandığın konulacağı yer, ilçe seçim kurulunun denetiminde sandık kurulunca kararlaştırılacak. Sandığın konulacağı yerlerin belirlenmesinde, seçmenin oyunu kolaylıkla, serbestçe ve gizli bir şekilde verebilmesi göz önünde bulundurulacak.
ENGELLİ SEÇMENLERE KOLAYLIK
Engelli seçmenlerin kayıtlı olduğu sandıklar, rahat ve kolay oy kullanmalarının sağlanması amacıyla ilçe seçim kurullarınca belirlenen binaların uygun yerlerine konulacak.
Sandıklar, okul (özel okul ve dershaneler dahil) avlusu veya salonların elverişli kısımları gibi geniş ve umumi yerlerde bulundurulacak.
Ceza infaz kurumlarında sandıkların konulacağı yer, cezaevi yönetiminin görüşü alınarak belirlenecek.
Kışla, karargah, ordugah gibi askeri bina ve tesisler ile karakollara ve parti binalarına, muhtarlık odalarına ve mabetlere sandık konulamayacak.
YASAK LEVHASI ASILACAK
Cep telefonu, fotoğraf ve film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla oy verme yerine girilmesinin yasak olduğunu ve cezasının bulunduğunu, bu tür cihazların oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere sandık kuruluna bırakılması gerektiğini belirten levhalar sandık çevresine herkesin göreceği şekilde asılacak.
Sandık çevresinde, sandık kurulu başkan ve üyeleri, adaylar, milletvekilleri, o sandık bölgesinde kayıtlı seçmenler ve görevli müşahitler, bina sorumluları ve çağrı üzerine gelen görevli kolluk güçlerinden başka kimse bulunamayacak.
Siyasi partilerin seçim kurullarına bildirdikleri itiraza yetkili kişilerle temsilciler, seçim kurullarınca önceden kendilerine verilen belgeyle sandık çevresinde bulunabilecekler.
Medya mensuplarının sandık çevresinde, sandık başı işlemlerine engel olmamak şartıyla haber amacıyla görüntü ve bilgi elde etmeleri serbest olacak.
"TERCİH" VEYA "EVET" MÜHÜRLERİ OLACAK
Oy verme işlemi 31 Mart 2019 Pazar günü gerçekleştirilecek. YSK'nın daha önce güneşin doğuş ve batış saatindeki farklılıkları dikkate alarak verdiği karar doğrultusunda oy verme işleminin başlangıç ve bitiş saati 32 ilde 07.00-16.00 olarak uygulanacak.
Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis dışındaki illerde ise oy verme işlemi 08.00-17.00 saatlerinde yapılacak.
Sandık kurulu, oy verme günü olan 31 Mart Pazar günü oy verme saatinden en az bir saat önce sandık başında toplanarak birleşik oy pusulalarının her birinin arkasını sandık kurulu mührü ile mühürleyecek ve birleşik oy pusulalarının sayısı ile her birinin arkasının sandık kurulu mührüyle mühürlenmiş olduğunu tutanak defterine geçirecek.
Ayrıca ilçe seçim kurulundan teslim alınan filigranlı kağıttan üretilmiş ve ön yüzünün sol üst köşesinde Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu amblemi ve ilçe seçim kurulu başkanlığı mührünü taşıyan sarı renkte bastırılmış olan oy zarflarını sayarak, her zarfın üzerine sandık kurulu mührünü basacak ve zarfların sayısı ile her birinin ön yüzünün sandık kurulu mührüyle mühürlenmiş olduğunu tutanak defterinde kayıt altına alacak.
Bir seçmen aynı seçim türü için birden fazla oy kullanamayacak. Sandık kurulu önüne alınan seçmen, oyunu kullanmadan önce kimlik belgesini ve varsa seçmen bilgi kağıdını başkana verecek.
Başkan tarafından seçmene kapalı oy verme yerine girmeden önce birleşik oy pusulalarında tercih ettiği siyasi parti veya bağımsız aday için ayrılan bölümden dışarı taşırmamak suretiyle "TERCİH" veya "EVET" mührünü basması, "TERCİH" veya "EVET" mührü dışında herhangi bir yerine imza atmaması veya işaret koymaması, aksi halde oyunun geçersiz sayılacağı, birleşik oy pusulaları ile muhtarlık-ihtiyar heyeti/meclisi isimlerinin seçmen tarafından beyaz kağıda yazılmış veya beyaz kağıda basılan, teksir edilen, herhangi bir araçla veya elle çoğaltılan oy pusulasını mühür basmadan düzgün bir şekilde katlayıp aynı zarfa koyması ve yapıştırması gerektiği belirtilecek.
Ayrıca seçmene birleşik oy pusulaları ile muhtarlık-ihtiyar heyeti/meclisi oy pusulası dışında zarfa başka hiçbir şey koymaması, aksi halde kullandığı oyun geçersiz sayılacağı, birleşik oy pusulası verildikten sonra hata veya başka bir neden ileri sürülerek yeni bir birleşik oy pusulası verilemeyeceği de açıklanacak.
Seçmenlere; büyükşehir belediyesi olan yerlerde büyükşehir belediye başkanlığı, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği ile muhtarlık seçimlerine ilişkin birleşik oy pusulalarını birlikte aynı zarfa koyacağı, büyükşehir belediyesi olmayan yerlerde ise ilçe merkezi ve beldelerde, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, il genel meclis üyeliği ve muhtarlık seçimlerine, köylerde il genel meclis üyeliği ve muhtarlık seçimlerine ilişkin birleşik oy pusulalarını birlikte aynı zarfa koyacağı, mahalle ve köy seçimlerinde de kapalı oy verme yerinde bulunan beyaz kağıdın seçmen tarafından oy pusulası olarak doldurulabileceği gibi beyaz kağıda basılan, teksir edilen, herhangi bir araçla veya elle çoğaltılan oy pusulalarını da kullanılabileceği ifade edilecek.
TURUNCU, MAVİ, SARI VE BEYAZ RENKLİ OY PUSULALARI OLACAK
Seçmenler; il genel meclisi üyeliklerine ilişkin TURUNCU renkli birleşik oy pusulasını; belediye başkanlığına ilişkin MAVİ renkli birleşik oy pusulası ile belediye meclisi üyeliğine ilişkin SARI renkli birleşik oy pusulalarını; büyükşehirlerde (Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van) ise büyükşehir belediye başkanlığına ilişkin BEYAZ renkli birleşik oy pusulasını; köy seçimlerinde köy muhtarı ile ihtiyar meclisi üyelerinin birlikte yazılı olduğu oy pusulasını; mahalle seçimlerinde mahalle muhtarı ile ihtiyar heyeti üyelerinin birlikte yazılı olduğu oy pusulasını aynı zarfa koyarak oylarını kullanacak.
HAMİLELER, HASTALAR VE ENGELLİLERE ÖNCELİK TANINACAK
Oy verme günü sandık başına gelen seçmenler, sandık kurulu önüne kurul başkanı tarafından sıra ile birer birer alınacak.
Hamileler, hastalar ve engelliler sıra ile bekletilmeden oylarını kullanacak. Yaşlıların da sıra bekletilmeden oy kullanmalarına izin verilebilecek. Bu seçmenlere yardım eden seçmen de öncelikle oy kullanabilecek.
Seçmen sandık kurulu başkanının açıkladığı şekilde hareket ettikten sonra kapalı oy verme yerinden çıkıp zarfı sandığa bizzat atacak. Kurul başkanı oyunu kullanan seçmene kimlik kartını verirken seçmen listesindeki adının karşısına imza cetveli kullanarak imzasını attıracak.
İmza atmasını bilmiyor veya herhangi bir sakatlığı nedeniyle imza atacak durumda değilse sol elinin başparmağını basacak. Sol elinin başparmağı olmayanların hangi parmağını bastığı listenin imza bölümüne ayrıca yazılacak. Hiç parmağı olmayan seçmenin durumu ise adı karşısına yazılıp başkan tarafından imzalanacak.
Sandık kurulu başkanı, oyunu kullanmış, mührünü teslim etmiş ve sandık seçmen listesini imzalamış seçmenlerin, seçmen bilgi kağıdının arka yüzünü imzalayıp mühürledikten sonra kimliğiyle kendisine iade edecek. Sandık kurulu başkanları, bu işlemlerin düzenli bir biçimde yapılıp yapılmadığını denetleyecek.
Zarf ve birleşik oy pusulasını alan seçmenin oyunu kullanmadan önce danışmak veya görüşmek amacıyla başka bir yere gitmesine veya sandık çevresinden başka bir kimseyle görüşmesine izin verilmeyecek. Kapalı oy verme yerine girmeyen veya birleşik oy pusulası ile oy zarfını aldığı halde oy kullanmayan seçmenden birleşik oy pusulası, zarf ve mühür geri alınacak.
Seçmen, kapalı oy verme yerinden dışarı çıkmadıkça, hiç kimse oraya giremeyecek ancak oy pusulasını hazırlamak için kapalı oy verme yerinde, normal süreden fazla kalan seçmenler, kurul başkanı tarafından makul bir süre verilerek uyarılacak. Bu uyarıya rağmen kapalı oy verme yerinden çıkmayan seçmen, çıkarılacak.
TUTUKLULAR İLE TAKSİRLİ SUÇLARDAN HÜKÜMLÜLERİN OY KULLANMASI
Oy verme gününe kadar, haklarında seçme yeterliliğini kaybettiğine dair yetkili mercilerden resmi belge gelmiş bulunan seçmenler ile tutuklu sandık seçmen listesine kaydedilmiş olup da tahliye edilen veya taksirli suçlar dışında bir suçtan hüküm giyerek cezası kesinleşenlerin durumlarını gösteren resmi belge gelmiş bulunanlara, seçmen listesinde kayıtlı olsalar bile oy kullandırılmayacak ve bu husus sandık kurulunca tutanağa geçirilecek.
Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlüler yeterli güvenlik tedbirleri alındıktan sonra, ceza infaz kurumları idaresinin belirleyeceği bir düzen içinde oy kullanacakları sandık bölgesine getirilecek ve serbest olarak gizlilik içinde oylarını kullanmaları sandık kurulu tarafından sağlanacak.