İsyanların arkasındaki İngiliz gizli örgütü: Arap Büro

İngiliz Ulusal Arşivleri belgelerine göre, istihbarat örgütü 'Arap Büro' adıyla Kahire'de kuruldu. Örgüt, 1920'ye kadar Arap isyanlarını organize ederek, Osmanlı parçalanmasında büyük rol oynadı. Milliyet haberine göre; Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarih Bölümü Yakıncağ Tarihi kürsüsünden Dr. Mustafa Çabuk, İngiliz arşiv belgelerinden bilgileri aktardı. Çabuk'un aktardığı bilgilere göre Arap Büro, 4 Şubat 1916'da Gilbert Clayton tarafından kuruldu. İstihbarat örgütünün ikinci adamı David Hogarth, arkeolog kimliği ile Ortadoğu'da istihbarat bilgisi toplayarak Arap aşiretlerini isyana teşvik etti. Hogarth'ın yardımcılığını ise Sudan sömürge yönetiminde görevli olan Kinahan Cornwallis üstlendi. Suriye hakkında gizli askeri rapor hazırlayan Aubrey Herbert, İngiliz diplomat Ronald Storss, The Times muhabiri Philip Graves ve İstanbul'da jandarma olarak görev yapan Wyndham Deedes de istihbarat elemanı olarak 'Arap Büro'da Osmanlı aleyhine çalıştı. AJAN KÜTÜPHANESİ SOY AĞACI ÇIKARDILAR Büro elemanlarının, çoğunlukla askeri istihbarat, donanma istihbarat ve İngiltere Savaş Ofisi'nden gelen kişiler olduğunu belirten Çabuk, 'Arap Büro kabileler hakkındaki her şeyi kaydetti. Yaşadıkları yerleri çıkardılar, kabilelerde kim kimdir isim isim tespit edip soy ağacı çalışması yaptılar. Savaşın sona ermesiyle birlikte Arap Büro'nun bölgedeki faaliyetlerine olan ihtiyaç da azaldı veya sona erdi. Bağdat'tan 18 Ağustos 1919 tarihinde gönderilen telgrafta da Arap Büro'nun savaştan sonrası için faydası olmadığı bildirildi. Savaştan sonra büronun ne yapacağı ile ilgili yeni öneriler de oldu. Yakın Doğu istihbarat faaliyetlerinin büro üzerinden yürütülmesi ve Müslümanların tamamıyla ilgili istihbarat toplaması tavsiye edildi. 1920'de Arap Büro kapatıldı' dedi. TARİHİN EN ÜNLÜ CASUSLARI 20. yüzyılda yaşanan savaşlar, politik krizler ve gerilimler istihbaratın önemini artırmış ve casusların yüzyılı yaşanmıştı. İşte dünya savaşlarından soğuk savaşa tarihe damgasını vuran ünlü 20 casus... Mata Hari: Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanya için casusluk yapan bir dansçıydı. Hollandalı olan Mata Hari'nin asıl adı Margaretha Geertruida Zelle'ydi. Fransız, İngiliz ve Rus subay ve devlet adamlarından çok gizli askeri bilgiler toplayıp bunlara 'kızına yazılmış mektup' süsü vererek Almanlara ulaştırıyordu. Fransızlar tarafından 15 Ekim 1917'de kurşuna dizilerek idam edildi. Juan Pujol: Tarihin en çok bilinen çifte ajanlarından biriydi. Barcelona doğumlu Pujol, II. Dünya Savaşı'nda hem Nazi Almanyası'na hem de Büyük Britanya hesabına çalışıyordu. İngilizler onu Garbo, Almanlar ise Alaric Arabel kod adıyla tanıyordu. 1988 yılında Venezuela'nın başkenti Caracas'ta öldü. Aldrich Hazen Ames: Çifte ajan olan Ames CIA ve Rusya'nın hesabına 10 yıl boyunca çalıştı. CIA'de göreve başladıktan sonra 1969'da Ankara'ya gönderilen Ames'in amacı Sovyet istihbarat subaylarını ABD tarafına çekmekti. Eşinden ayrıldıktan sonra maddi problemlerle karşılaşan Ames, 1985'de Washington'daki Sovyetler Birliği elçiliğine gidip onlara Amerikan sırlarını sattı ve Ruslar için çalışmaya başladı. Bir yandan da CIA'deki görevini sürdüren Ames, KGB ve Sovyet Ordusu'ndaki Amerikan kaynaklarını Ruslara sızdırdı, bunların 10'u öldürüldü. Lüks yaşam tarzı FBI'ın dikkatini çekti ve bir süre sonra casusluk suçu ile ABD tarafından tutuklandı. Halen hapisandedir. Tarihin en pahalı casusu unvanına sahiptir. İçimizdeki Hain adıyla hayatı filme de çekilmiştir. Isser Harel: Buenos Aires'e kaçan Alman Nazi savaş suçlusu Adolf Eichmann'ın ele geçirilmesi operasyonunun baş kahramanıydı. İsrail gizli servisini 11 yıl boyunca yönetti. Rusya'dan İsrail'e göç eden Harel, 1963'te istifa ederek Mossad'dan ayrıldı. 2003'te Tel Aviv'de öldü. Markus Wolf: Doğu Almanya İstihbarat Merkez İdaresi'nin başıydı. 34 yıl boyunca MfS'nin 2 numaralı adamı olarak Soğuk Savaş7a damgasını vurdu. 1950 ile 1980 yılları arasında Batı ülkelerine 4 bin kadar ajan yerleştiren Wolf, ajanları seçerken yakışıklı olmalarına dikkat ediyordu. Nedeniyse devlet dairelerindeki sekreterlerin zaaflarından yararlanmaktı. Bu tercihi nedeniyle Wolf'un ajanlarına 'Romeo Ajanlar' deniliyordu. Wolf 83 yaşındayken Berlin'de hayatını kaybetti. Richard Sorge: İkinci Dünya Savaşı'ndan önce Japonya'da görev yapan Sovyetler Birliği casusuydu. En başarılı casuslar arasında gösterilen Sorge'un kod adı Ramsay'di. Almanya ve Japonya'da bir yandan gazeteci olarak çalışırken bir yandan da casusluk yapıyordu. 1941'de Tokyo'da yakalandı, 1944'te idam edildi. Sovyetler Birliği'yle ilişkisin reddetti, ancak ölümünden 20 yıl sonra SSCB onu kahraman ilan etti. Kim Philby: Harold Adrian Russell 'Kim' Philby, soğuk savaş döneminin en önemli çift taraflı casusu, eski Britanyalı istihbarat görevlisi. Önceleri Britanyalı istihbaratının yüksek mevkili casuslarından olan Philby, daha sonra Sovyetler Birliği için çalıştı. KGB için çalıştı. 11 Mayıs 1988'de hayatını kaybetti. Mijail Koltsov: İspanyol İç Savaşı sırasında Kremlin'in hesabına çalışıyordu. Gazeteciydi. Kiev doğumlu Koltsov İspanyol İç Savaşı'na dair yazdığı kitaplarla da günümüzde tanınıyor. 2 Şubat 1940'ta vurularak öldürüldü. Sidney Reilly: James Bond karakterinin oluşturulmasında esinlenildiği iddia edilen iki ajandan biri olan Reilly, İngiliz Gizli Servisi için çalışıyordu. 20. yüzyılın ilk süper ajanı olarak kabul edilir. Anthony Blunt: Cambridge 5'lisinden biri olan Blunt, İngiliz gizli servisinde Sovyetler hesabına çalışan bir başka sanat tarihçisiydi. Dusko Popov: II. Dünya Savaşı'nda İngiliz Gizli Servisi adına çalışan Alman istihbaratına ise yanlış bilgi aktaran çifte ajandı. Japonların Pearl Harbour saldırısı için ABD'yi uyarmıştı, ancak FBI ona güvenmediği için bu uyarıyı dikkate almamıştı. Sırp asıllı olan ajanın tıpkı Reilly gibi, James Bond'a esin verdiği söylenir. Gerçek yaşamöyküsü Casuslar Casusu adıyla Türkçe'ye aktarılmıştır. George Blake: İngiliz ajanı Blake, dünya Kuzey Kore tarafından yakalanmasıyla dikkat çekmişti. 3 yıl burada kaldıktan sonra İngiltere'ye döndüğünde artık çifte ajandı ve komünist olmuştu. Kuzey Kore hesabına çalışmaya başladı. Krystyna Skarbek: Crhristine Granville olarak tanınan Krystyna Skarbek, Polonya doğumluydu. İngilizler için İkinci Dünya Savaşı'nda casusluk yaptı. Nazi işgalindeki Polonya ve Fransa'dan elde ettiği gizli bilgilerle dikkat çekti. İngiltere'ye en uzun süreli hizmet veren kadın casuslardan biri oldu. 15 Haziran 1952'de Londra'da bir otelde bıçaklanarak öldürüldü. Rosenberg çifti: Amerikalı Ethel ve Julius Rosenberg çifti, ABD'nin atom bombası ve nükleer sırlarını Sovyetler Birliği'ne satmakla suçlanıp yargılanıp 1953'te elektrikli sandalyede idam edildiler. Bu idam o dönem büyük tartışma yaratmıştı. Çift ABD Komünist Partisi üyesiydi. Ancak suçlamaların doğruluğu uzun süre tartışıldı. Yıllar sonra Sovyet haberleşmeleri deşfire edilip kamuya açıldı ve Julius Rosenberg'in aktif olarak casusluk yaptığı ortaya çıktı, ancak eşi Ethel Rosenberg'in casusluk yaptığına dair hiçbir delil bulunumadı. Oleg Vladímirovich Penkovski: Oleg Vladimiroviç Penkovskiy, kod adı 'Agent Hero', SSCB'nin askeri istihbaratı GRU'da görevli bir albaydı. 1950'li ve 60'lı yıllarda Birleşik Krallık ve Birleşik Devletleri SSCB'nin Küba'ya yerleştirdiği füzelerden ve Küba Füze Krizi'nden haberdar etti. 1955'te Ankara'da askeri ateşelik yaptı. Rus İç Savaşı'nda öldü. Mark Felt: Derin Gırtlak olarak tanınan Mark Felt, FBI'ın iki numarasıydı. Watergate Skandalı'nda Başkan Richard Nixon'ın istifasını hazırlayan 2 gazeteciden biri olan Woodward bilgileri Felt'ten aldığını anlattı. Ramon Mercader: Sovyet Gizli servisi için çalışan İspanyol ajan Ramon Mercader, , 1940'taki Lev Troçki suikastıyla tanınıyor. Meksika'da Troçki'nin Stalin'in emriyle öldüren Mercader komünistti. Sovyetler Birliği'nde gizliliği kaldırılan arşivlerde Mercader'in Sovyet NKVD için ajanlık yaptığı ortaya çıktı. 20 yıl hapis yatan Mercader 1978'de Küba'da hayatını kaybetti. Klaus Fuchs: Atom bombasının yapımında rol oynayan fizikçilerden biri olan Fuchs, Alman Komünist Partisi'yle yakından ilişkiliydi. Amerika'nın Manhattan Projesi'nden elde ettiği bilgileri Sovyetler Birliği'ne verdiği gerekçesiyle mahkum edildi. Ocak 1950'de casus olduğunu itiraf etti. İngiliz vatandaşlığından çıkarıldı. 9 yıl hapis yatıp çıktı ve Doğu Almanya'ya yerleşti. 28 Ocak 1988'de Berlin'de duvar yıkılmadan önce öldü. Daniel Ellsberg: Vietnam Savaşı sırasında ABD hükümetinin sırlarını ifşa eden kişi olarak tanınıyor. Amerikalı aktivist ve askeri analist olan Ellsberg, 1971'de Pentagon Belgeleri'ni yayınlamıştı. Çok gizli belgeler New York Times ve diğer gazetelerde yayınlanmıştı.