Yaşı bekleyenlere emeklilik rehberi! Çalışma kimleri kapsayacak? Hangi formüller gündemde? İşte tüm izlenecek yol haritası

3600 ek gösterge bu ay Meclis'e taşınırken, yaz dönemine de sözleşmeliler ve EYT'liler ile ilgili çalışmalar damgasını vuracak. İşte izlenecek yol haritası...

Giriş Tarihi: 16 Mayıs 2022 06:57 Güncelleme Tarihi: 16 Mayıs 2022 10:51

■ Çalışma kimleri kapsıyor?
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi, 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olan, prim ve yıl şartlarını tamamlayıp yaşı bekleyenleri kapsıyor.

■ Hazırlıklar nasıl ilerleyecek?
3600 ek gösterge çalışmalarının bu ay tamamlanmasıyla sıra sözleşmeliler ve EYT'liler ile ilgili düzenlemelere gelecek.

Kamudaki sözleşmeli personele ilişkin çalışmalarda sona yaklaşıldığı duyurulmuştu.

Bu da gözleri EYT'ye çeviriyor. Yaz aylarına bu düzenlemelerin damgasını vurması bekleniyor.

Bu yıl bitmeden düzenlemenin detaylarının kamuoyuyla paylaşılması bekleniyor.

■ Hangi formüller gündemde?
9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanların emeklilik için yaş şartı dışında kadın ise 20, erkek ise 25 yılı, işe giriş tarihine göre de 5000 ile 5975 gün primi tamamlaması gerekiyor.

EYT düzenlemesi ile prim ve yıl şartlarını tamamlayan kişilere emeklilik yolunun açılması beklentisi bulunuyor.

Gündeme gelen bir formüle göre de erkeklerin 25 yıllık (9000 gün), kadınların da 20 yıllık (7200 gün) prim gününü tamamlamaları halinde emekli edilmeleri söz konusu olabilecek.

■ Primi eksik olanlar ne yapacak?
Burada iki seçenek öne çıkıyor. Birincisi bu vatandaşların primlerini tamamladıklarında emeklilik hakkı kazanmaları.

İkincisi ise primlerini borçlanma yöntemleriyle tamamlamaları. Kadınların doğum, erkeklerin askerlik borçlanmalarıyla bu primleri tamamlama imkanları bulunuyor.

Ancak farklı talepler de var. 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olup askerlik borçlanmasıyla işe girişi 8 Eylül 1999 öncesine çekebilenler de kendilerinin EYT'li sayılmasını talep ediyor.

Ayrıca staj sigortasının başlangıç sayılıp sayılmayacağı da merak konusu.

Bu durumda stajını 9 Eylül 1999 öncesinde yapmış ancak çalışmaya daha sonra başlamış olanlar da EYT kapsamına girebilecek.

Bir diğer talep de esnaf ile ilgili. 4 Ekim 2000 öncesinde oda ve vergi kaydı olup Bağ-Kur kaydı olmayan esnaf geriye dönük borçlanma talep ediyor.

■ Maaştan kesinti olur mu? Dünyada hangi formüller görüldü?
Bazı Avrupa ülkelerinde kesintili emeklilik modeli uygulandı.

Bu modele göre, emekliliğe kalan her yıl için aylıktan belli oranda kesinti yapılıyor.

Bu kesintiyi emeklilik yaşı dolduğunda kaldıran uygulamalar da bulunuyor.

Bu formüllerin bizde uygulanıp uygulanmayacağı ise yapılacak çalışmalar sonucunda belli olacak.

■ Yaş şartı aşağı çekilebilir mi?
Prim gün sayısını doldurup yaşı bekleyenler için bekleme süresini 2-3 yıl düşürmek gibi formüller de seçenekler arasında.

Bir yaş sınırı konulması da söz konusu olabilir.

Örneğin; daha önce '50 yaş sınırı' gündeme gelmişti.

■ Kısmi emekliliğe etkisi olur mu?
Kısmi emeklilikte; ilk sigortalı olunan tarihten bugüne 15 yılın geçmesi, 3600 gün prim olması, kadınların 50, erkeklerin ise 55 yaşına gelmesi şartlarından hangisi en son tamamlanmışsa, ona göre bir emeklilik yaşı belirleniyor.

Kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşı bulan şartlar ortaya çıkıyor.

Burada yaş şartının esnetilmesi gündeme gelebilecek.