takvim.com.tr
takvim.com.tr
Eğitiminlerini tamamlayan gençler, iş hayatına atılma heyecanı taşıyor. İş görüşmelerine gidiyor, CV'lerini veriyor, bazen de verdiği bilgileri biraz abartabiliyor. İşe yeni başlayanlar ya da iş görüşmesine gidenlerin bu noktada çok dikkatli olması gerekiyor.
Başvuru formuna ya da işverene verdiğiniz CV'nize yazacağınız bilgiler ile kendiniz hakkınızda anlatacaklarınız ileride başınıza dert açabilir.
HAKLI FESİH SAYILIR
İşe başlamadan önce size sorulan tüm sorulara doğru bilgilerle cevap vermeniz çok önemli. Yanlış bilgi vermeniz halinde işveren için haklı fesih, yani tazminatsız işten çıkarma hakkı doğuyor. İş sözleşmesi yapılırken verilen bilgilerin özellikle iş için aranılan vasıflarla ilgili yanıltıcı olmaması gerekiyor.
ÇALIŞANIN DA HAKKI VAR
Benzer kural işçi için de geçerli oluyor. İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa, çalışan da bu ortaya çıktığı anda haklı fesih ile tazminatını talep edebiliyor.
SÖZÜNÜ TUTMAZSA TAZMİNAT ÖDER
Yukarıdaki örnekler işe girerken verilen bilgilerle ilgili. Aynı şekilde işverenin güvenini kötüye kullanmak da tazminatsız atılma sebebi sayılıyor. Örneğin; 'sınavım var' diyerek izin alan bir çalışanın böyle bir sınavının olmadığının ortaya çıkması da haklı fesih gerekçesi sayılabiliyor.
Aynı şekilde işveren de taahhüt ettiği ücretleri vermediği takdirde çalışan iş sözleşmesini haklı olarak feshedebiliyor. Bu durumda işveren, çalışanına tazminat ödemek durumunda kalabiliyor.
İŞÇİYE DE İŞVERENE DE HAKLI FESİH İMKANI
YASALARIMIZ hem çalışanı hem de işvereni koruyan düzenlemeler içeriyor. Özellikle İş Kanunumuz'un 24'üncü maddesi işçinin haklarını korurken, 25'inci maddesi de işvereni koruyan düzenlemeler içeriyor.
Kanunda 'haklı fesih' olarak nitelendirilen bu düzenlemeler ile hem işçi tazminatını alıp ayrılabiliyor hem de işveren şartlar oluştuğunda işçisini tazminat vermeden işten çıkartabiliyor.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
İSTEĞE BAĞLI ÖDEYEBİLİRSİNİZ
11.11.1976 doğumluyum. 01.01.1998 sigorta giriş tarihim. 1480 gün primim var. 2003'te evlenince işten ayrıldım. 2005 ve 2007'de 2 doğum yaptım. Çalışmadan nasıl emekli olurum? Hatice ÖZER
20 yıl, 54 yaş ve 5975 gün şartlarınız var. Tabii priminiz eksik, yaşınız da henüz dolmamış. Çalışmadan doğum borçlanması ile 1440 gün kazanırsınız, toplamda 2920 gün eder ki bu da yetmez. En az 3600 günü tamamlayıp 58 yaşında emekli olabilirsiniz. 680 günü isteğe bağlı ile ödeyebilirsiniz.
GERİYE DÖNÜK TECİL YAPAMAZSINIZ
1965 doğumluyum. Toplam 2100 işgünü SSK prim ödemem bulunuyor. Uzun süre işyerim vardı fakat giriş ve prim ödemem olmadı. Emeklilik şansım var mıdır? Deniz Polat OKAN
Bu prim günüyle emekli olmanız mümkün değil. Eğer 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olduysanız, en az 3600 gün ve 60 yaş gerekir. Ancak işe giriş tarihinizi yazmamışsınız. Geçmişte işyeriniz için Bağ-Kur'a kaydınız yoksa geriye doğru tecil imkanı da bulunmuyor.
FAZLA ÇALIŞMA 11 SAATİ GEÇEMEZ
Kargo sektöründe çalışıyorum. İşyerinde günde 12 saati aşan bir çalışma tempomuz var. Ama maaşlar asgari ücret. Tüm sektörlerde böyle mi, yoksa 21. yüzyılın köleleri olarak bize bir çözüm öneriniz var mı? İsmail ASLANKUŞ
Yasalarımız fazla çalışma imkanı tanıyor ve bunun parasının da ödenmesini emrediyor. Ancak fazla çalışma da günde 11 saati geçemiyor. Denkleştirme ile haftalık 45 saati tamamlıyor olsanız bile günlük çalışma 11 saati aşamıyor. Fazla yaptığınız çalışmalara ait süreler yüzde 50 fazlasıyla ödenmek zorunda. Eğer bunlar ödenmiyorsa öncelikle ALO 170'i arayıp şikayet edebilirsiniz. Ayrıca ayrılmak istiyorsanız, mesailerinizin ödenmemesini gerekçe göstererek kıdem tazminatınızı alabilirsiniz.
GEÇMİŞE YÖNELİK KAYIT OLMAZ
Geriye dönük Bağ-Kur kaydı yaptırılabiliyor mu? Nurel ÖZDEMİR
Maalesef hiçbir sosyal güvenlik kurumunda geriye dönük kayıt ya da ödeme imkanı bulunmuyor. Geçmişte vergi mükellefi olup Bağ-Kur kaydı olmayanlar için tek çıkar yol dava açmak, tabii bunu bir hukukçuya danışmak gerekiyor. Herkesin dosyası farklıdır.
EMEKLİLİK HESABI
Mayıs 1997'den beri sigortalıyım. Son 9 yıldır Bağ-Kur'lu olarak çalışıyorum. Hiç ara vermedim. Servet Can ÖZELLİ
Son 7 yıldaki sigorta kurumunuza göre emekliliğiniz belirlenecek. Eğer Bağ-Kur'da prim ödemeye devam ederseniz 9000 gün yani 25 yıl prim ödemeniz gerekiyor. Eğer son 3.5 yıl 4A'dan sigorta olursanız, bu kez 56 yaşında ve 5825 gün ile emeklilik imkanı var
1971 doğumluyum. 28.08.1986 tarihinden sigorta girişim bulunuyor. Toplamda 8059 günüm var. Hasan GÖKTÜRK
25 yıl, 49 yaş ve 5300 gün şartlarınız var. Prim tamam, yıl tamam. Yaşın dolacağı 2020 yılında, doğum gününüzde emekli olursunuz.
Eşimin 1998 SSK girişi, 3600 prim günü var. Kadınlarda 3600 günden emeklilik nedir ve şartları nelerdir? Suat DEMİR
3600 gün yani 10 yıllık sigorta ile emeklilik hakkı hem kadınlarda hem erkeklerde bulunuyor. 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar bu haktan yararlanıyor. 15 yıl, 3600 gün ve erkekler için 55, kadınlar için 50 yaşın dolması gerekiyor. Bu 3 şarttan hangisi en son dolarsa ona göre de emeklilik yaşı belirleniyor.
01.02.1977 doğumluyum. 1995 yılında işe başladım. 4200 günüm var. Ayşe İLHAN
20 yıl, 51 yaş ve 5750 güne ihtiyacınız var. Priminiz eksik, çalışıp tamamlayın. Sonra da yaşınızın dolmasını bekleyin.
Fransa'da yaşıyorum. 11 Mayıs 1974 doğumluyum. Fransa'ya 1981'de gittim. Türkiye'de borçlanma yaptım. 5600 günden ödeme oldu. Emeklilik için 49 yaşı beklemem gerektiğini söylediler. Ayşe AKSOY
Yurt dışı borçlanmalarında kadınlar için 18 yaşın dolduğu tarihten sonraki süreler geçerli oluyor. Dolayısıyla sizin için bu süre 1992 oluyor. Bu tarih başlangıç sayılırsa, 49 yaş ve 5600 günle emekli olursunuz.
