Anneye erken emeklilik imkanı | Doğum borçlanması nedir? Doğum borçlanmasından kimler yararlanabilir?

Doğum yaptıktan sonra çalışma hayatına ara veren anneler, bu süreleri borçlanarak emeklilik hesabından saydırabiliyor. Borçlanma 6 yıl daha erken emekli olma şansı sunuyor. Peki doğum borçlanması hakkını kimler kullanabilir? Borçlanan annenin avantajı nedir? Erken emeklilik imkanları neler? Doğum borçlanması uygulamasında ne kadar ödemek gerekir? TAKVİM Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem sizler için yanıtladı...

Takvim.com.tr

Giriş Tarihi: 27 Nisan 2019 08:01

Kadın çalışanların bir çoğu doğum yaptıktan sonra çocuklarının bakımı için iş hayatından uzak kalıyor. Böylece hem emeklilikleri gecikiyor hem de prim gün sayıları azalıyor.

Bu mağduriyeti gidermek için yasalarımız kadınlar için doğum borçlanması hakkı tanıyor.

Anneler bu sayede 3 çocuğa kadar borçlanarak prim kazanabiliyor. Özellikle 1 çocuk için 2 yıllık prim kazanılması ile 6 yıllık avantaj da elde ediliyor.

DOĞUM BORÇLANMASI HAKKINI KİMLER KULLANABİLİR?
HANGİ kurumdan olursa olsun bütün kadın çalışanlar, yani SSK'lı olanlar, kendi işini yapan Bağ-Kur'lular ve memur olan anneler doğum borçlanması yapabiliyor. İsteğe bağlı sigorta ödeyerek Bağ-Kur'lu olanlar da doğum borçlanması yapabilir.

BORÇLANMA İÇİN BİR PRİM ŞARTI BULUNUYOR MU?
DOĞUM borçlanması için bir prim şartı bulunmuyor. Ancak borçlanma yapabilmek için doğumların ilk sigortalı olunan tarihten sonra gerçekleşmesi gerekiyor.

Yani sigorta olmadan önce dünyaya gelen çocuklar için böyle bir borçlanma imkanı tanınmıyor. Ayrıca çocuğun sağ olması gerekiyor.

Doğduktan sonra bir müddet yaşayan çocuklar için yaşadığı süre kadar borçlanma yapılabiliyor. Staj ya da çıraklık sigortasından sonraki doğumlar da borçlanılabiliyor.

BORÇLANMA HANGİ SÜRELERİ KAPSIYOR?
DOĞUM borçlanması yapılması için o sürelerde çalışılmaması, yani primlerinin ödenmemiş olması gerekiyor. Eğer doğumdan sonra çalışmaya başladıysanız, o süreler borçlanılamıyor.

BORÇLANMA NE KADAR SÜRE İÇİN YAPILIYOR?
DOĞUM borçlanması her çocuk için 720 gün, yani 2 yıl prim kazandırıyor. Çocuğun doğumundan sonraki 2 yıl çalışılmamışsa, bu süre borçlanma ile kapatılabiliyor ve primler emeklilik hesabında kullanılıyor.

BORÇLANAN ANNENİN AVANTAJI NEDİR?
DOĞUM borçlanması sayesinde kadınlar çalışmadıkları günleri çalışmış gibi hem de toplu olarak satın almış olurlar.
Böylece 3 çocuğu olan bir anne 6 yıllık, yani 2160 günlük primi çalışmadan satın alıp emeklilik hesabında kullanabilir.

ERKEN EMEKLİLİK İMKANI VAR MI?
EVET. Belli şartlarda doğum borçlanması erken emekli eder.
Yani yılını ve yaşını doldurmuş bir annenin 2160 gün primi eksikse ve 3 doğumu varsa 6 yıl çalışıp prim ödemesi gerekir.

Ancak doğum borçlanması sayesinde 6 yıllık primi toptan öder ve 6 yıl erken emekli olabilir. Onun dışında doğum borçlanması işe giriş tarihini ya da yaş şartını geri çekmez.

BORÇLANMA NE ZAMAN YAPILMALIDIR?
DOĞUM borçlanmasının emeklilik yaşınızın dolmasına kısa süre önce yapılması uygundur. Çünkü bu tarihe kadar çalışıp prim tamamlanabilir.

Ancak emeklilik yaşınızın gelmesine rağmen priminiz eksikse borçlanabilirsiniz. Daha az para ödemek istiyorsanız bugünkü şartlardan da ödeme yapabilirsiniz.

DAHA AZ SÜRE BORÇLANMA İMKANI VAR MI?
EVET. 2 yıllık boşluğunuz olsa bile eğer daha az prim gününe ihtiyacınız varsa o kadar borçlanabilirsiniz. 1 çocuk için 720 gün, üst sınırı gösteriyor. İsteyenler 100 gün de borçlanabilir.

NE KADAR ÖDEMEK GEREKİR?
DOĞUM borçlanmasının en düşük ve en yüksek tutarları, brüt asgari ücret üzerinden hesaplanıyor.
En az tutar aylık olarak brüt asgari ücretin yüzde 32'si kadar oluyor. Bu da 2019 yılı için 818 lira 69 kuruştur. Yani bu yıl 1 aylık borçlanma için en az 818,69 lira ödenmesi gerekiyor. Bunun 7.5 katına kadar yüksek prim de ödemeniz mümkün.

EVLAT EDİNEN KADIN SİGORTALI DA DOĞUM BORÇLANMASI YAPABİLİR Mİ?
2 YAŞINI doldurmamış çocuğu eşiyle birlikte veya tek başına evlat edinen kadın sigortalılar da doğum borçlanması yapabilir. Diğer yandan, evlat edinilen çocuğu doğuran annenin de doğum borçlanması yapma hakkı bulunmaktadır. Evlat edinilen çocuğu doğuran anne doğumdan evlatlık verildiği süreye kadar olan geçen 2 yılı borçlanabilir.

Evlat edinen anne ise çocuğu evlat edindiği tarihten doğumdan sonraki 2 yıllık sürenin dolduğu tarihe kadar olan süreyi borçlanabilir.

FARUK ERDEM / TAKVİM

İZİN YAPTIRILMAMASI FESİH HAKKI ( SİZDEN GELEN SORULAR )
5 senedir çalışıyorum.
Senelik izin vermiyorlar.
İstifa edersem tazminat alabilir miyim? (ismi saklı)
İşveren hak edilen yılın sonuna kadar izin vermekte serbest ise de 1 yılı aşkın süreden sonra nedensiz izin vermeme halinde işçinin fesih hakkı doğacağı gibi, işveren izin talebine muvafakat vermek zorundadır.
Yıllık izin talep edilip de kullandırılmaması işçi açısından haklı fesih nedenidir.
Kıdem tazminatı talep edebilirsiniz.

TAZMİNAT İÇİN 1 YIL DOLMALI
1988 doğumluyum.
Mevsimlik işçiyim. Gıda mühendisiyim. İşten çıkınca kıdem ve ihbar tazminatı alabilir miyim?
Mehmet GÜNDÜZ
Benzer bir sorun turizmde de var. Süreli sözleşmeler yapılıyor ancak sonra bu sözleşmeler askıya alınıyor ve yeni sezonda tekrar başlanıyor. Toplamda bir yıl dolduğunda kıdem tazminatını hak edersiniz. Çünkü devam eden sözleşme artık belirsiz iş sözleşmesi haline geliyor.

TAZMİNAT PEŞİN ÖDENİR
Özel bir kuruluşta 12 yıldır çalışıyorum.
Önümüzdeki Ocak ayında emekli olup ayrılacağım.
Şirketim tazminatımızı ne kadar zaman sonra ödemelidir?
Emekli olacağınız için kıdem tazminatınızı başka şart olmadan alacaksınız.
İş Kanunu'na göre kıdem tazminatına hak kazanarak iş sözleşmesi sona eren işçiye işveren, sözleşmenin fesih tarihinde kıdem tazminatını peşin olarak ödemek zorundadır. İşçi kabul ederse işveren taksitle veya vadeli olarak ödeyebilir. İşçi bunu kabul etmezse derhal ve peşin olarak ödemek zorundadır. O yüzden tazminatı ödemek için süre şartı bulunmuyor.

KENDİ AYRILAN KIDEM ALAMAZ
Aynı bankada 11 yıllık çalışma hayatım var.
Şu anki yasa ile kıdem tazminatı alamıyorum. Yeni kıdem tazminat reformu yasalaşmadan, iş değişikliği yapsam geriye dönük tazminat ve hakları mı taşıyabiliyor muyum?
Kenan KENANOĞLU
İşten kendi isteğinizle ayrılırsanız kıdem tazminatınız sıfırlanır ve alamazsınız. O yüzden ayrılmamanızı tavsiye ederim.

DAVA AÇIN
1994 yılından şirket ortaklığım var. Ancak Bağ- Kur kaydım yok. Ne yapmam lazım? İsmail SUNA
Dava açmaktan başka çareniz yok. Mutlaka bir hukukçuyla konuşun.

MAAŞINIZI TEKRAR HESAPLATTIRIN
2001 yılında emekli oldum. 2018 yılına kadar SSK'lı olarak çalışmaya devam ettim. Almış olduğum emekli maaşım düşük. Bunu yeniden tanzim etme şansım var mı? Burak ZİBEL
Çalışmalarınızın emekli maaşıyla bir ilgisi yok, bir faydası da yok. Ancak maaşınızın yanlış hesaplandığını düşünüyorsanız onun için SGK'ya müracaat ederek tekrar hesaplattırabilirsiniz.
Onun dışında maaşı değiştirme şansınız yok.

İŞGÜCÜ KAYBI RAPORU ALIN
29 yaşındayım, sağ gözüm görmüyor. Ameliyattan etkilenen sağ kulağımda da duyma kaybı var. Yüzde 60 civarında işgücü kaybım var.
Belli zamanlarda sigortalı çalıştım. Malulen emeklilik için şartlar nedir? Mitat VEZİR
Dilekçe ile SGK'ya müracaat ederek, bir hastaneye sevkiniz gerekiyor.
Yüzde 60 ve üzerinde işgücü kaybı raporu verilirse, 1800 gün primle malulen emekli olursunuz.

EMEKLİLİK HESABI
1980 doğumluyum. İşe giriş tarihim Temmuz 1997.
Ama primim yatmamış. Şu anda 6100 gün primim var.
İsmail CENK
1997'de priminiz yatmadıysa ilk sigorta tarihiniz olarak kabul edilmiyor. O yüzden ilk sigorta tarihinizi de öğrenmemiz lazım. Eğer yatırılmış olsaydı 57 yaşında ve 5900 günle emekli olabilirdiniz.

1965 doğumluyum.
Günüm dolmuş ama primimi bekliyorum. Esen ACAR
'Primimi bekliyorum' sözü tam anlaşılmıyor. Eğer priminiz eksikse emekli olamazsınız. Ne zaman sigortalı olduğunuzu da yazmamışsınız. Eksik priminizi tamamlamak için çalışmanız gerekiyor.

1971 doğumluyum.
1992'de askere gittim. 19 ay askerlik yaptım. Mayıs 1995 sigorta girişim. 7800 gün prim ödedim. Askerliği kaç ay borçlanmalıyım?
Hüseyin TOPLU
25 yıl, 55 yaş ve 5750 gün şartlarınız var. Ancak 12 aylık bir askerlik borçlanması ile 54 yaşında emekli olabilirsiniz.

Eşim 21.06.1971 doğumlu. 08.08.2008 tarihinde sigortalı olarak işe başladı.
Şu an için tam olarak 10 yıllık bir çalışması var. 3424 gün ödenmiş primi mevcut.
Eşim 3600 prim gününü tamamladıktan sonra işten ayrılırsa, emekli maaşının bağlanacağı 58 yaşına kadar isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek, emekli olabilir mi?
Hikmet YÜKSEL
Eşinizin emekli olması için 7200 gün gerekiyor. Tabii isteğe bağlı ile 3600 gün daha öderseniz, bu kez Bağ-Kur şartlarından emekli olur.

TAKVİM ÖZEL / SİZDEN GELENLER