EYT'deki 1. sınıf ortaya çıktı! Zil çaldı bu kişiler EYT'li kabul edildi! Sigorta başlangıcı 1979, 1989, 1994, 1999 öncesi + 2.520 prim + YAŞ sınır şartıyla...

EYT SON DAKİKA HABERLERİ 28 ARALIK 2022! EYT müjdesi için artık son günler. Milyonlarca emeklilikte yaşa takılan sıcak gelişmeleri anbean takip ediyor. Yakında açıklanacak EYT düzenlemesi hakkında Kabine Toplantısı sonrası konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, ''Yılbaşından önce tamamlayacağız'' dedi. Meclis Başkanı Mustafa Şentop da ''Ocak ayı içinde de Meclis'te değerlendirilir" ifadelerini kullandı. Peki EYT askerlik borçlanması geriye çeker mi? EYT şartları ne olacak? Yaş sınırı olacak mı? 3600 gün ve kıdem tazminatı detayı...

Takvim.com.tr

Giriş Tarihi: 28 Aralık 2022 14:58 Güncelleme Tarihi: 31 Aralık 2022 08:59

Türkiye'nin öncelik gündeminde yer alan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi ile ilgili karar bugün yarın veriliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kabine Toplantısı'nın ardından millete sesleniş konuşmasında, ''Ek göstergeden sözleşmelilerin kadroya alınmasına kadar pek çok taleplerini çözdüğümüz çalışanlarımızın emeklilikle ilgili beklentilerini karşılayacak hazırlığı da yakında tamamlıyoruz. İnşallah bu meseleyi de yıl başından önce arzumuz gündemden çıkarmaktır.'' Bir sıcak açıklama da TBMM Başkanı Mustafa Şentop'tan geldi. İşte son dakika EYT gelişmeleri...

EYT düzenlemesinin bu hafta içinde açıklanacağını duyuran TBMM Başkanı Mustafa Şentop, ''Bu hafta içinde açıklanır. Meclis'e bu hafta veya önümüzdeki hafta gelir. Ocak ayı içinde de Meclis'te değerlendirilir" dedi.

EYT ŞARTLARI VE DETAYLARI BELLİ OLDU! BAŞKAN ERDOĞAN AÇIKLADI

BU KİŞİLER EYT'Lİ KABUL EDİLİYOR!

8 Eylül 1999 öncesinde bir sosyal güvenlik kurumunda sigortalı olmuş, çalışmaya başlamış ve primi yatırılmış tüm vatandaşlar Emeklilikte Yaşa takılanlar (EYT) kapsamına giriyor.

HİZMET BİRLEŞTİRME İŞLEMLERİ E-DEVLET'TE

Yılın son Kabine Toplantısı sonrasında açıklama yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı EYT'nin bu hafta içi açıklanacağını ifade ederken, yaş sınırlaması için de yapacağı konuşmayı işaret etti. EYT için son hesaplar yapılırken, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) da farklı kurumlarda çalışanlar için hizmet birleştirmesi, borçlanması başta olmak üzere yoğun bir mesai yürütüyor.

Ancak SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı kapsamında EYT bekleyen milyonların hangi statüden emekli olacaklarına son 1260 prim gün sayısı karar verecek. Bu kapsamda farklı statüdeki çalışanlar için kazanılan hizmetlerin aylık bağlanma hakkının elde edilmesi halinde birleştirilmesi gerekiyor. Bu işlemlerin yapılması için SGK müdürlüklerinde kuyruğa girmeden bütün işlemler yapılabilir. Yılın son günleri olması nedeniyle e-Devlet'te gün içinde yoğunluk olsa da saat 19.00'dan sonra işlemler yapılabiliyor.

FARKLI STATÜDE ÇALIŞANLAR DİKKAT!

Emeklilikte birden çok sosyal güvenlik kurumuna tabi olanların hizmetlerini birleştirmek kritik önem taşıyor. Farklı kurumlara tabi geçen hizmet süreleri çalışanın talebi, tahsise hazırlık ve intibak ile basamak tespiti gibi nedenlerle de tek kurumda birleştirilebilir. Bu durum da hizmetlerin birleştirilmesi değil toplanması şeklinde ifade ediliyor. Son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde en fazla prim ödenen Kurum'dan aylık bağlanır. 1 Ekim 2008 ve sonrasında işe girenler için en çok prim ödenen kuruma göre emeklilik zamanı ve aylığı hesaplanır.

2.520 PRİM GÜNÜ DİKKATE ALINIYOR

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin EYT'de 5000 prim günü şartının devam edeceğini duyurmuştu. Ancak farklı statülerde çalışma prim gün sayıları olanlar ne yapacak? İşte bu noktada devlet son 2.520 günü esas alıyor. Son 2 bin 520 gün içerisinde SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı'ndan hangisinin prim günü fazlaysa oradan emekli olabilirsiniz. Bu da dolu dolu 7 yıla tekabül ediyor.

STATÜDE 1 GÜN BELİRLEYİCİ OLUYOR

Emekli olacak kişi örneğin hem SGK hem de Bağkur'dan prim gün sayısına sahipse, yani iki statü de varsa son 2 bin 520 gün içinde sürenin yarısına yani 1260 güne bakılıyor. Bu kapsamda yarısından 1 fazla hangi kurumdan priminiz varsa emekli olabilirsiniz. Kısaca bu durumda SSK'dan emekli olmak isterseniz son 1261 gününüzün SSK'dan olması gerekiyor.

EYT'de başvuru süreci, erken emeklilik için önem taşıyan hizmet birleştirmesine ilişkin detaylar şöyle:

HİZMET BİRLEŞTİRMESİ EMEKLİLİĞİ ÖNE ÇEKER Mİ, NASIL YAPILABİLİR?

Hızmet birleştirme işlemi farklı sigorta kollarında çalışanların toplam çalışma sürelerinin birleştirilmesine deniyor. Hizmet birleştirmeyle istisnai bir durumda emeklilik öne çekilebilir. Bağ-Kur'lu olan kadınlar emekli olmak için 7.200, erkekler de 9.000 gün prim ödemek durumunda olup, SSK'da ise kadınlar için bu süre 5.000 erkekler için de 5.975 gün. 2008'de 7 yıl kuralı kaldırıldı. Kişiler primlerini Bağ-Kur'dan SGK'ya aktarabilecek koşulları sağlaması halinde gün farkından yararlanarak erken emekli olabilir. SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı hizmetlerinin birleştirilme talebi e-devlet üzerinden yapılabilir.

EYT İÇİN NE ZAMAN BAŞVURU YAPMAK GEREKİYOR?

E-Devlet üzerinden başvuru yapılabilir. Aylık bağlama sistemi bakımından normal emeklilerden bir farkı bulunmuyor. Dijital sistemi kullanmayanlar da form doldurarak evine yakın SGK müdürlüğüne teslim edebilir ya da postalayabilir. Başvuru tarihi emekli aylığını etkilemiyor.

ASKERLİK VE DOĞUM DIŞINDA İŞE GİRİŞİ GERİYE ÇEKEN BORÇLANMALAR VAR MI?

Yurt dışı borçlanması, doktorların fahri asistanlıkta geçen süreleri, avukatların stajyerlikte geçen süreleri, yükseköğretim gören öğrencilerin doktora süreleri ilk çalışmadan önceyse sigorta girişimini geriye çeker. Borçlanılan süre önem taşıyor. Kişi askerliğini sigortaya girdikten sonra yaptıysa bu borçlanma geriye çekmez.

HİZMET BİRLEŞTİRMESİNDEN KİMLER YARARLANABİLİR?

Emekli Sandığı'na bağlı olanlar, çalışırken SGK'ya prim ödeyenler, emekli sandıklarına bağlı olanlar, Bağ-Kur'lu esnaf, sanatçı, bağımsız çalışanlar yararlanabilir. Kamu çalışanlarının emekli aylıklarını olumsuz etkilememesi için hizmet birleştirme işlemini ertelememesi gerekir.

MEMURLUKTAN ÖNCE ÇALIŞILAN SÜRELER HİZMETİNE EKLENİR Mİ?

Kamu çalışanları da memuriyet hizmetine başlamadan önce çalıştığı süredeki hizmetleri ekletmek için hizmet dökümü alarak başvuruda bulunabilir. Başvuru sonrası hizmet süreleri, nerede hizmet verdikleri incelenerek SGK ile yapılan yazışmalar sonucunda hizmetler birleştirilir.

HİZMET BİRLEŞTİRMEYE VARİSLER DE BAŞVURUDA BULUNABİLİR Mİ?

Emekli olmadan önce çalışma sürelerini birleştirerek prim günü sayılarını arttırabilirler. Birleştirme işlemi hizmet puanını artırır. Sağlık koşulları ya da teknik şartlar kişilerin başvuru yapmasına engel oluyorsa yasal varisler de başvuru işlemini gerçekleştirebilir. Vefat durumunda hak sahipleri de birleştirme talep edebilir.

EYT'de en çok merak edilen durumlardan biri de kıdem tazminatı. İşverenlerin karşılaşacağı kıdem tazminatı yükünü, uygun finansman koşullarıyla Hazine Destekli KGF kefaleti ile karşılayabilecekleri bir kredi paketi konusunda hazırlıklara başlanırken, çalışanlar da ne kadar para alacağını araştırıyor. Peki özel sektörde çalışanların kıdem tazminatları nasıl hesaplanacak? Bu ödemelerde Ocak'ta neler değişecek? İşte detayları...

* KIDEM TAZMİNATINDA BRÜT ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR? NELER EKLENİYOR?

Her yıl için 30 günlük brüt ücret kadar hesaplama yapılıyor. Son brüt ücret dikkate alınıyor, buna yıl içinde alınan düzenli ödemeler de dahil ediliyor. Prim, mesai gibi değişken ödemeler brüt ücrete eklenmiyor ancak yemek, kıyafet parası, görev tazminatı, ikramiye gibi ödemeler dahil ediliyor. Örneğin; brüt maaşı 9 bin lira olan, her yıl Ramazan ve Kurban bayramlarında birer maaş ikramiye alan bir çalışanın giydirilmiş brüt maaşı şöyle hesaplanıyor:

Brüt ücret: 9.000 TL
Brüt ikramiye: 18.000 TL
Ücrete eklenecek ikramiye: 18.000 /12 = 1.500 TL
Giydirilmiş brüt ücret: 9.000 + 1.500 = 10.500 TL

* TAM YILI AŞAN SÜRELER DE HESABA KATILIYOR MU?

İşçiye ödenecek olan kıdem tazminatı her geçen tam yıl için en az 30 günlük ücret tutarıdır. Burada brüt yani giydirilmiş ücrete göre hesaplama yapılıyor. Bir tam yılı aşan süreler için de oranlama yaparak hesaplama yapılıyor. Yani 1 yılı aşan günler boşa gitmiyor. Örneğin; 10 yıl 6 aylık çalışan ve giydirilmiş brüt ücreti 10.500 lira olan çalışanın tazminatı şöyle hesaplanıyor:

Giydirilmiş brüt ücret: 10.500 TL
10 yıllık tazminat: 10.500 x 10 = 105.000 TL
6 aylık tazminat: 10.500 / 12 x 6 = 5.250 TL
Toplam tazminat: 105.000 + 5.250 = 110.250 TL
Damga vergisi: 836.80 TL
Ödenecek tutar: 109.413,20 TL

* TAZMİNATTAN KESİNTİ YAPILIYOR MU?

Kıdem tazminatı gelir vergisine tabi değil. Tazminattan yalnızca damga vergisi kesiliyor. Başka kesinti yapılmıyor.

* TAZMİNAT NASIL HESAPLANIYOR?

Giydirilmiş brüt ücret ile çalışma süresi çarpılıyor. Çıkan tutardan binde 7.59 damga vergisi kesiliyor. Örneğin son giydirilmiş brüt ücreti 10 bin 500 lira olan ve 12 yıl hizmeti olan çalışana ödenecek tutar şöyle belirleniyor:
Giydirilmiş brüt ücret: 10.500 TL
Çalışma süresi: 12 yıl
Kıdem tazminatı: 12 x 10.500 = 126.000 TL
Damga vergisi: 956,34 TL
Ödenecek tutar: 126.000 – 956,34 =125.043 TL

* OCAK'TA TAZMİNATLAR NASIL DEĞİŞECEK?

Ocak'ta çalışanların maaşı artacak. Tazminat da son brüt ücret üzerinden hesaplandığından, yeni maaşlar yapılacak ödemeye yansıyacak. Asgari ücretliler yeni asgari ücretin brütü üzerinden tazminatını alırken, halen 15 bin 371 lira olan kıdem tazminatı tavanı da memur maaş katsayısındaki artışla birlikte yükselecek.

* ASGARİ ÜCRETLİNİN TAZMİNATI OCAK'TA NE KADAR ARTABİLİR?

Halen işten çıkartılan asgari ücretlinin kıdem tazminatı çalıştığı her yıl için 6 bin 471 liradan hesaplanıyor. Eğer asgari ücret Türk-İş'in 'Kırmızı çizgimiz' dediği net 7 bin 785 lira olursa, brüt asgari ücret 9 bin 159 liraya yükselecek. Asgari ücretlinin çalıştığı her yıl için kıdem tazminatı 2 bin 688 lira artacak. Zam yüzde 50 olursa her yıl için 9 bin 706, yüzde 65 olursa 10 bin 677 lira tazminat alınacak. Bu tutardan sadece damga vergisi kesilecek. 12 yıllık kıdemi olan bir asgari ücretliyi örnek alıp, Ocak'ta brüt ücretin 9 bin 150 liraya çıktığını dikkate alırsak:

MEVCUT BRÜT ÜCRET: 6.471 TL
Çalışma süresi: 12 yıl
Kıdem tazminatı: 12 x 6.471: 77.652 TL
Damga vergisi: 589,38 TL
Ödenecek tutar: 77.062 TL

MEVCUT BRÜT ÜCRET: 9.159 TL
Çalışma süresi: 12 yıl
Kıdem tazminatı: 12 x 9.159: 109.908 TL
Damga vergisi: 834,20 TL
Ödenecek tutar: 109.074 TL

FARK: 109.074 – 77.062 = 32.012 TL

* TAZMİNAT TAVANI NASIL DEĞİŞECEK? KİMİ, NASIL ETKİLEYECEK?

Halen geçerli kıdem tazminatı tavanı 15 bin 371 lira 40 kuruş. Bu yılın sonuna kadar işten ayrılan, çalıştığı her yıl için en çok 15 bin 371 lira 40 kuruş kıdem tazminatı alabiliyor. Brüt kazancı bu tutarın altında olanlara kendi maaşı, üstünde olanlara ise tavan üzerinden hesaplanan tazminat ödeniyor. Bu tutardan da sadece damga vergisi kesiliyor. Tavan yeni yılla birlikte değişecek. Enflasyon tahminlerine göre en düşük memur zammı yüzde 16.99, en yüksek ise yüzde 20.67 olarak bekleniyor. Bu tahminlere göre kıdem tazminatı tavanı 17 bin 983 ile 18 bin 548 lira aralığına çıkabilecek. Ancak refah payı eklenirse bu tutar daha da artacak. Eğer tavan 18 bin 548 lira olursa bu tutarın altında maaşı olanlar kendi maaşı, üstünde olanlar 18 bin 548 lira üzerinden tazminatını alacak.

* KIDEM TAZMİNATINA TAKSİT YAPILMASI MÜMKÜN MÜ?

Kıdem tazminatının peşin ödenmesi esas. Çalışanın rızası olmadan kıdem tazminatı taksitle ödenemiyor. İşveren eğer işçinin açık ve yazılı onayını alırsa kıdem tazminatını taksitle ödeyebilir.

* KIDEM TAZMİNATINI ALAMAYAN NE YAPACAK?

Uyuşmazlıklarda önce arabulucuya başvuru yapılıyor. Kıdem tazminatında zaman aşımı 5 yıl. Bu süre kıdem tazminatı hakkının doğduğu tarihten itibaren başlıyor.

* EYT'LİLERİN BİRİKMİŞ İZİNLERİ NE OLACAK?

Kullanılmayan izinlerin bedelinin iş akdi bittiğinde ödenmesi gerekecek. İzin ücreti, iş akdinin sona erdiği tarihteki ücret üzerinden ödenecek. İzin hakkında zaman aşımı diye bir süre söz konusu değil. Eğer ödeme yapılmazsa iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde yargı yoluna gidilmeli. Zaman aşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.

YAŞ SINIRI VAR MI?

EYT düzenlemesinde en çok merak edilen konu yaş sınırı konusu. Bir yaş sınırı getirilip getirilmeyeceği henüz netleşmedi. Bakan Bilgin de bu konuda "Toplam tabloyu gördükten sonra yaş sınırına karar verilecek. EYT'de ortalama yaş 49.9 çıkıyor" dedi. Bu nedenle yaş konusu ancak düzenleme açıklanınca belli olacak.

NE KADAR PRİM GEREKİYOR?

Emeklilik şartları konusunda yapılan açıklamalar ise EYT düzenlemesinde 8 Eylül öncesi prim ve hizmet süresi şartlarına dokunulmayacağı yönünde. 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönüldüğünde SSK'lılarda 5000, Bağ-Kur'lular ve memurlarda da kadınsa 7200, erkekse 9000 prim günü tamamlamak gerekiyor. Hizmet süresi şartı da kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl. EYT'li kadınların tamamı 20 yıllık süreyi doldurmuş durumda. Erkekler için 25 yıllık süre ise 2022'ye göre 1997 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar için tamamlanmış durumda. EYT'li erkeklerin tamamı 8 Eylül 2024 tarihinde 25 yıllık sigortalılık süresini dolduracak. Bu tarihten sonraya ise sadece hâlâ prim günü eksik olanlar kalacak.

3600 GÜN DE YETECEK

Kısmi emeklilik için de Bakan Bilgin, "1999'daki şartlar neyse, çalışma süresi, hizmet süreleri değişmiyor" dedi. Buna göre, 8 Eylül 1999 öncesindeki şartlara göre kısmi emeklilik için SSK'lılarda 3600, Bağ-Kur'lularda 5400 prim gün gerekecek.

BORÇLANMA ETKİSİ

EYT düzenlemesi 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanları etkiliyor. Ancak 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olup borçlanmayla başlangıç tarihini bu tarih öncesine çekenlerin düzenlemeden yararlanabileceği belirtiliyor. Bu konuda 5510 sayılı Kanun'un 41'inci maddesinde sağlanan imkana dokunulmayacağı ifade ediliyor. Bu maddeye göre, sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülüyor.